NIK o cyfryzacji danych geodezyjnych w woj. podlaskim

14 godzin temu

Kosztujący ponad 68 mln zł projekt modernizacji i cyfryzacji baz danych geodezyjnych województwa podlaskiego choć został wykonany, to napotkał wiele trudności na swej drodze. Przedłużało się jego przygotowanie, następnie doszło do opóźnień w realizacji i rozliczeniu zadań. Ostatecznie – po ośmiu latach prac – w 11 powiatach zrealizowano zakładany zakres projektu, natomiast w trzech pozostałych stan zaawansowania prac modernizacyjnych wynosił od 66,5% do 83,5%. Warto podkreślić, iż wysokie zainteresowanie e-usługami związanymi z geodezją wskazuje na społeczne zapotrzebowanie na tego typu rozwiązania. Dlatego w ocenie NIK, konieczne jest objęcie całego terenu województwa modernizacją i cyfryzacją danych geodezyjnych.

Od 15 maja 2007 r. w państwach Unii Europejskiej obowiązuje tzw. inicjatywa INSPIRE mającą na celu stworzenie europejskiej infrastruktury informacji przestrzennej. W Polsce istotną rolę we wdrożeniu inicjatywy odgrywają jednostki samorządu terytorialnego, zwłaszcza powiaty, które prowadzą szereg kluczowych baz danych niezbędnych do prawidłowego i rzetelnego wykonywania swoich zadań. W Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego – zarówno do 2020 jak i 2030 roku – przewidziano rozwój infrastruktury i systemów teleinformatycznych w całym regionie, cyfryzację danych oraz rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną. Zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie, głównym celem projektu Udostępnianie zasobów publicznych rejestrów geodezyjnych – modernizacja ewidencji gruntów i budynków, było utworzenie wysokiej jakości, aktualnych, wiarygodnych i kompletnych referencyjnych baz danych rejestrów publicznych prowadzonych przez powiaty w ramach Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego oraz udostępnienie zdigitalizowanych danych obywatelom.

Uzasadnieniem dla przeprowadzenia kontroli Projektu było jego znaczenie dla rozwoju województwa, skala realizowanych zadań, jego wartość – ponad 68 mln zł oraz przedłużająca się realizacja. Kontrola została przeprowadzona w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego i w Związku Powiatów Województwa Podlaskiego (Związek lub ZPWP), i objęła lata 2016-2024.

Przewlekłe przygotowanie

30 kwietnia 2015 r. Związek Powiatów Województwa Podlaskiego został powołany do realizacji Projektu budowy e-usług, cyfryzacji i modernizacji baz danych zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Prace nad przygotowaniem Projektu rozpoczęły się 29 lipca 2015 r. wraz ze złożeniem pierwszej fiszy projektowej (czyli dokumentu opisującego istotę planowanego projektu, jego cele, koszty oraz zakres działań). Ostateczna wersja fiszy projektowej została zatwierdzona 27 stycznia 2017 r., czyli półtora roku po rozpoczęciu prac i po siedmiu korektach.

Prace nad przygotowaniem wniosku o dofinansowanie Projektu rozpoczęły się po zatwierdzeniu przez instytucję zarządzającą (tj. Zarząd Województwa) fiszy projektowej. Termin złożenia wniosku wyznaczono na 28 lutego 2017 r. Wniosek został złożony 24 maja 2017 r., dopiero po drugim i ostatecznym wezwaniu oraz przedłużeniu terminu na jego złożenie. Zaakceptowany wniosek uwzględniał udział w Projekcie 15 partnerów (14 powiatów oraz Województwa Podlaskiego), co było niespójne z ostateczną fiszą projektową oraz studium wykonalności, w których założono udział tylko jednego partnera (Województwa Podlaskiego). Liczne niespójności fiszy, studium i wniosku wymagały szeregu uzupełnień o charakterze formalnym i merytorycznym, co zajęło Związkowi prawie pięć miesięcy. W konsekwencji podpisanie umowy dofinansowania nastąpiło po upływie prawie siedmiu miesięcy od daty złożenia wniosku o dofinansowanie.

Opóźnienia w realizacji

Co prawda Związek zapewnił obsługę kadrową Projektu, jednak kontrolerzy NIK stwierdzili nieprawidłowości mające wpływ na stabilność jego realizacji. W szczególności częste zmiany na stanowisku księgowego Projektu wpłynęły na sprawność i terminowość obsługi finansowej. W sumie na stanowisku księgowego Projektu pracowały cztery osoby, przy czym jedna z nich nie dysponowała wymaganym doświadczeniem zawodowym. Ponadto pracownicy grupy koordynującej Projekt zostali zatrudnieni prawie trzy miesiące po podpisaniu umowy o dofinansowanie. W toku kontroli stwierdzono, iż w okresie wrzesień – grudzień 2018 roku nie wypłacano im należnego wynagrodzenia z powodu braku środków finansowych w posiadaniu Związku. Wynikało to z nieprzekazywania w terminie przez powiaty środków stanowiących ich wkład własny.

Zadania wyznaczone w Projekcie wykonano po upływie 12 miesięcy od pierwotnie założonego terminu. Termin zakończenia Projektu początkowo wyznaczony na 31 grudnia 2022 r. został przedłużony do 28 grudnia 2023 r. Głównymi przyczynami opóźnienia były problemy z wyłonieniem wykonawców poszczególnych zadań oraz epidemia COVID-19. Na wydłużenie terminu realizacji Projektu wpływ miały także problemy z nieterminowym przekazywaniem przez powiaty środków finansowych stanowiących wkład własny oraz nieterminowym opłacaniem przez Związek zobowiązań wobec firm wykonujących prace geodezyjne. Zarząd Województwa Podlaskiego kilkanaście razy przekraczał termin weryfikacji wniosków o płatność. Również rozliczenie Projektu nie było terminowe. Na dzień zakończenia kontroli NIK tj. 27 września 2024 r. Projekt nie został ostatecznie rozliczony.

Ponadto ustalono, iż Komitet Sterujący, który miał być odpowiedzialny za podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących Projektu, nie wykonywał swoich zadań. Do jego składu nie został wyznaczony przez Marszałka Województwa przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego, a posiedzenia Komitetu nie były zwoływane. W trakcie realizacji Projektu zmieniła się również koncepcja udziału Województwa Podlaskiego.Po dokonanej przez Związek analizie efektywności ekonomicznej zadania przypisanego samorządowi województwa (tj. opracowania i wdrożenia aplikacji e-usługi), województwo odstąpiło od udziału w Projekcie w charakterze partnera, pozostawiając jego pełną realizację Związkowi.

Efekty Projektu

W ramach Projektu wykonano zadania polegające na: opracowaniu dokumentacji projektowej, modernizacji zasobu geodezyjnego, zakupie infrastruktury backupu i digitalizacji, szkoleniach i działaniach promocyjno-informacyjnych, zarządzaniu Projektem i naborem inspektorów nadzoru prac geodezyjnych. Z końcowego rozliczenia przedstawionego przez Związek wynika, iż w trzech powiatach (z 14) nie ukończono modernizacji zasobu geodezyjnego, a prace wykonano w zakresie od 63% do 83%. Pozostałe zadania wykonano w całości. Z przyjętych ośmiu wskaźników produktu zrealizowano wszystkie, natomiast wskaźnik rezultatu – liczba pobrań i odtworzeń dokumentów, zaplanowany na cały 2024 r., został osiągnięty już przed 30 czerwca 2024 r. Co świadczy o tym, iż Projekt był wyczekiwany przez mieszkańców i podmioty działające na terenie województwa podlaskiego.

Zgodnie ze sprawozdaniem Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii (na koniec 2023 r.) w 14 powiatach realizujących Projekt liczba obrębów geodezyjnych wynosiła 3,5 tys. o łącznej powierzchni prawie 2 mln ha. W ramach Projektu, według stanu na 28 grudnia 2023 r., na terenie powiatów będących w Związku zrealizowano prace dotyczące:

modernizacji Ewidencji Gruntów i Budynków (EGiB) na obszarze 31% obrębów w powiatach i 25% powierzchni powiatów biorących udział w Projekcie;
utworzono bazę Geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT) na obszarze 29% obrębów w powiatach i 9% powierzchni powiatów;
utworzono bazy danych obiektów topograficznych (BDOT500) na obszarze 54% obrębów w powiatach i 16% powierzchni powiatów.

Oznacza, to że modernizacja i cyfryzacja danych geodezyjnych została przeprowadzona na mniej niż połowie obszaru powiatów biorących udział w Projekcie.

Z informacji przekazanej przez powiaty uczestniczące w Projekcie wynika, iż po uruchomieniu e-usług nastąpił znaczący wzrost wykorzystania danych zasobu geodezyjnego bez konieczności wizyty w urzędzie.

Na Projekt wydatkowano 68,2 mln. zł, z tego dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej wyniosło 57,6 mln zł.

Wnioski

W związku z wynikami kontroli, NIK wnosi do Zarządu Województwa Podlaskiego oraz Związku Powiatów Województwa Podlaskiego o podjęcie działań w celu objęcia całego terenu województwa modernizacją i cyfryzacją danych geodezyjnych.

-->

Idź do oryginalnego materiału