4 godzin temu
Kryzys migracyjny na granicy z Białorusią, wojna w Ukrainie, problemy infrastrukturalne i ograniczony dostęp do funduszy unijnych – to główne wyzwania, jakie stoją przed województwami Polski Wschodniej. Marszałkowie regionów spotkali się 17 września na posiedzeniu Komisji ds. Polski Wschodniej Związku Województw RP, by wspólnie szukać odpowiedzi na pytanie, jak wzmocnić wschodnie rubieże kraju.
Pierwsza linia wyzwań
Spotkanie odbyło się w atmosferze rosnących napięć geopolitycznych, w którym uczestniczyli marszałkowie województw: Podlaskiego Łukasz Prokorym, Mazowieckiego Adam Struzik, Podkarpckiego oraz Jarosław Kwasek, członek zarządu województwa Lubelskiego i Andrzej Bętkowski Przewodniczący Sejmiku Województwa Lubuskiego.
Marszałkowie zgodnie wskazywali, iż województwa przygraniczne – podlaskie, lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie i świętokrzyskie – ponoszą szczególną odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój wschodniej części Polski. Kryzys migracyjny i trwająca wojna w Ukrainie sprawiają, iż samorządy nie tylko reagują na bieżące zagrożenia, ale także muszą tworzyć warunki do stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego.
– „Nasze województwa znajdują się na pierwszej linii wyzwań, ale także szans związanych z bezpieczeństwem i współpracą międzynarodową. Potrzebujemy jednak spójnej strategii oraz realnego wsparcia ze strony rządu i Unii Europejskiej” – podkreślał Władysław Ortyl, Marszałek Województwa Podkarpackiego,
Obrady otworzył dyrektor ZWRP
Posiedzenie zainaugurował dyrektor biura Związku Województw RP, Rafał Cieślik, który podkreślił znaczenie współpracy regionów Polski Wschodniej w kontekście dynamicznej sytuacji międzynarodowej. Dopiero po jego wystąpieniu rozpoczęto merytoryczną część dyskusji.
Wybór władz Komisji
Ważnym punktem posiedzenia były wybory nowych władz Komisji ds. Polski Wschodniej. Marszałkowie powierzyli funkcję przewodniczącego Marcinowi Kuchcińskiemu Marszał, a wiceprzewodniczącego Władysławowi Ortylowi Marszałkowi Województwa Podkarpackiego – podkreślono, iż kierownictwo Komisji musi działać ponad podziałami politycznymi. – „Będziemy pracować razem, bo interes mieszkańców Polski Wschodniej jest nadrzędny wobec sporów partyjnych” – zadeklarował nowy przewodniczący.
Fundusze – konieczne, ale niedostosowane
Kluczowym wątkiem posiedzenia była dyskusja o wykorzystaniu funduszy unijnych. Zdaniem marszałków, obecne programy wsparcia nie w pełni odpowiadają na specyficzne potrzeby Polski Wschodniej. Problemy z infrastrukturą drogową i kolejową, dostępem do opieki zdrowotnej czy cyfryzacją wymagają dodatkowych nakładów finansowych i większej elastyczności w programowaniu środków.
Samorządowcy przypomnieli, iż inicjatywa „Polska Wschodnia”, uruchomiona kilkanaście lat temu, przyniosła wiele pozytywnych efektów, ale dziś wymaga nowego otwarcia. – „Jeśli chcemy zatrzymać młodych ludzi w regionie i przyciągnąć inwestorów, musimy myśleć nie tylko o podstawowej infrastrukturze, ale również o innowacjach i jakości życia” – zaznaczył Marcin Kuchciński Marszałek Województwa Warmińsko – Mazurskiego i przewodniczący Komisji ds. Polski Wschodniej
Wspólny głos wobec rządu i Brukseli
Komisja ds. Polski Wschodniej ma być forum, które pozwoli samorządom mówić jednym głosem w kluczowych sprawach. Marszałkowie zgodzili się, iż rozproszone działania poszczególnych województw nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a tylko wspólne stanowisko zwiększa szansę na skuteczne zabieganie o wsparcie.
Podczas obrad podkreślano też, iż polityka regionalna nie może być zakładnikiem bieżących sporów politycznych. – „Będziemy pracować ponad podziałami, bo interes mieszkańców Polski Wschodniej tego wymaga” – zadeklarował nowy przewodniczący Komisji, wybrany w trakcie posiedzenia.
Polityka bezpieczeństwa i integracja europejska
Marszałkowie zwrócili uwagę, iż problemy Polski Wschodniej mają wymiar nie tylko lokalny, ale także strategiczny dla całego kraju. Granica zewnętrzna UE jest jednocześnie granicą bezpieczeństwa i obszarem, w którym decyduje się wiarygodność państwa jako partnera w Europie.
Dyskusja pokazała również, iż samorządy nie chcą ograniczać się wyłącznie do roli beneficjentów środków unijnych. Postulują aktywniejszy udział w kształtowaniu polityki państwa i Unii, zwłaszcza w zakresie współpracy transgranicznej i polityki migracyjnej.
Strategia, nie tylko doraźne działania
Uczestnicy posiedzenia byli zgodni, iż sytuacja wymaga odejścia od reaktywnego modelu zarządzania kryzysami na rzecz długofalowej strategii rozwoju regionów. Wśród rekomendowanych działań znalazły się m.in.:
-
większa elastyczność w programowaniu funduszy UE,
-
wzmocnienie infrastruktury transportowej i energetycznej,
-
wsparcie dla przedsiębiorczości i innowacji w regionie,
-
rozwój współpracy z Ukrainą i państwami bałtyckimi.
Co dalej?
Komisja zapowiedziała opracowanie wspólnego dokumentu rekomendacyjnego, który zostanie przedstawiony rządowi i instytucjom europejskim. Kolejne posiedzenie ma być poświęcone szczegółowemu planowi działań i mechanizmom monitorowania ich realizacji.
Dla samorządów Polski Wschodniej stawką jest nie tylko bieżące wsparcie finansowe, ale przede wszystkim zapewnienie mieszkańcom warunków do życia i pracy porównywalnych z resztą kraju. W obliczu geopolitycznych napięć i dynamicznych zmian gospodarczych to wyzwanie nabiera jeszcze większego znaczenia.
