W trakcie kampanii zarówno konserwatyści , jak i liberałowie obiecali obniżyć podatki dochodowe od osób fizycznych, a ponieważ Partia Liberalna zdobyła mniejszościowy rząd, można założyć, iż rząd Carneya spełni obietnicę i obniży najniższą stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych z 15 do 14 procent . W rzeczywistości jednak, ze względu na fatalny stan finansów federalnych, żadna z partii nie zaoferowała obniżki podatków, a jedynie odroczenie ich zapłaty na przyszłość.
Kluczową zmienną w polityce fiskalnej każdego rządu są wydatki. Reprezentują one ilość zasobów, które rząd planuje przeznaczyć na różne programy i transfery. W dowolnym momencie kraj ma tylko określoną liczbę zasobów (tj. surowce, pracowników, sprzęt itp.), a plan wydatków rządu reprezentuje część tych zasobów, które zamierza wykorzystać na swoje cele, zamiast pozostawiać je w rękach ludzi, rodzin i przedsiębiorstw, które je faktycznie stworzyły.
Podatki są po prostu sposobem, w jaki rządy finansują te wydatki. Ale to nie jest jedyny sposób. Rządy w wielu krajach zachodnich, szczególnie w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, coraz częściej polegają na pożyczkach, aby sfinansować bieżące wydatki. Zamiast podnosić podatki dzisiaj, aby zapłacić za zwiększone wydatki, rządy odraczają te podatki na przyszłość, pożyczając i zwiększając dług państwa.
Według ostatniej aktualizacji gospodarczej rządu Trudeau , Ottawa spodziewała się zebrać w tym roku (2025/26) 516,2 mld dolarów , ale planowała wydać 558,3 mld dolarów na programy i spłaty odsetek od długu. Różnica — 42,2 mld dolarów — przedstawia kwotę, jaką rząd federalny planuje pożyczyć.
Zgodnie z programem wyborczym Partii Liberalnej obiecana obniżka podatku do najniższej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych zmniejszy dochody o prognozowane 4,2 mld dolarów w tym roku. Gdyby program Liberalny również zmniejszył wydatki o co najmniej tę samą kwotę, obniżka podatku oznaczałaby rzeczywistą redukcję zasobów wykorzystywanych przez rząd, a tym samym rzeczywistą redukcję rachunku podatkowego dla Kanadyjczyków.
Ale program liberałów nie ogranicza wydatków. W rzeczywistości proponuje znaczne wzrosty (29,4 mld dolarów w tym roku) w stosunku do już rekordowych poziomów wydatków z poprzedniego rządu. A planowany deficyt w tym roku ma wzrosnąć z prognozowanych 42,2 mld dolarów za Trudeau do 62,3 mld dolarów za Carneya.
Inaczej mówiąc, premier Carney planuje przeznaczyć więcej zasobów rządowych na nowe wydatki i inwestycje w porównaniu z Trudeau. Jednak Carney planuje teraz zebrać nieco mniej podatków, przerzucając ciężar na większe pożyczki, co po prostu oznacza więcej długu i wyższe odsetki od długu, a ostatecznie wyższe podatki w przyszłości.
Te decyzje nie są również bez natychmiastowych kosztów. Za Trudeau całkowity dług federalny wzrósł z 1,1 biliona dolarów w 2014/15 (rok przed objęciem urzędu) do spodziewanych 2,3 biliona dolarów w tym roku. (Carney ponownie planuje zwiększyć kwotę długu zgromadzonego w tym roku i co najmniej w ciągu następnych trzech lat). Płatności odsetek od długu również wzrosły z 24,2 miliarda dolarów w roku przed objęciem urzędu przez Trudeau do prognozowanych 54,2 miliarda dolarów w tym roku.
Plan Carneya, który obejmuje wyższy poziom zadłużenia, oznacza, iż koszty odsetek wzrosną. Płatności odsetek stanowią zasoby pozyskiwane od Kanadyjczyków, które nie są dostępne dla rzeczywistych programów, takich jak opieka zdrowotna lub prawdziwa ulga podatkowa.
Więc chociaż nowy rząd może mówić Kanadyjczykom, iż zapewni ulgę podatkową, to tak nie jest. Po prostu odkłada problem na później, finansując wyższe wydatki poprzez większe pożyczki. Oznacza to wyższe koszty odsetek, wyższe zadłużenie i ostatecznie wyższe podatki w przyszłości.
Autorzy: Jason Clemens i Jake Fuss – Instytut Frasera
