Prezydent USA Joe Biden na początku stycznia podpisał ustawę rozszerzającą świadczenia z Ubezpieczeń Społecznych (Social Security) dla milionów emerytów w Stanach Zjednoczonych. Wśród beneficjentów nowych przepisów znajdą się także Polacy mieszkający w USA, którym dotychczas obniżano wysokość amerykańskich świadczeń, jeżeli pobierali emerytury z Polski.
Na mocy funkcjonujących do tej pory przepisów Windfall Elimination Provision (WEP) oraz Government Pension Offset (GPO) osoby, które otrzymywały dwie emerytury, musiały liczyć się z tym, iż amerykańskie świadczenie będzie zmniejszone choćby o 50% wysokości polskiej emerytury. Government Pension Offset (GPO) to fragment ustawy o Social Security, który powodował redukcję o dwie trzecie rent małżeńskich Social Security dla rządowych pracowników. Natomiast zgodnie z klauzulą eliminującą nadmierne świadczenia (WEP), która została dodana do Social Security Act w 1983 r., w odniesieniu do osób, które wypracowały emeryturę czy rentę inwalidzką Social Security oraz drugą emeryturę czy rentę inwalidzką w innym systemie ubezpieczeń społecznych, takim jak polski ZUS czy KRUS, stosowano mniej korzystną formułę naliczania świadczeń Social Security. Oczywiście powodowało to znaczną redukcję amerykańskich świadczeń. Taki system funkcjonował przez ponad 40 lat…
Niesprawiedliwy system?
Wśród Polonii amerykańskiej powszechne było przeświadczenie o niesprawiedliwości obniżania amerykańskich świadczeń emerytalnych tylko dlatego, iż ktoś przepracował kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w Polsce. Dlatego też od lat Polonia zabiegała o zmianę dotychczasowych regulacji. Najaktywniejsza na tym polu była powstała kilka lat temu organizacja Polsko-Amerykańska Inicjatywa Strategiczna (PASI), która wytrwale lobbowała za tym, aby Kongres uchwalił ustawę HR 82 – zmieniającą wyżej opisany system. PASI odpowiadała m.in. za utworzenie petycji do Kongresu USA, której podmiotem byli imigranci uprawnieni do emerytury w USA oraz emerytury zagranicznej, a których świadczenia Social Security były redukowane przez klauzulę WEP. Warto też podkreślić, iż PASI podejmowała działania zarówno samodzielnie, wystosowując apele do decydentów politycznych, informując na bieżąco Polonię o postępach w tej sprawie oraz podejmując inicjatywy o walorach edukacyjnych, mające na celu uświadomić szerzą polonijną społeczność jak działa dotychczasowy system, jak i w ramach koalicji amerykańskich organizacji zrzeszających emerytów, znanej jako National WEP/GPO Repeal Task Force. Na przełomie roku starania te zwieńczone zostały sukcesem.
Nowe regulacje
21 grudnia 2024 Senat USA znaczącą większością głosów – 76 do 20 – przyjął ustawę Social Security Fairness Act (HR 82). Kilka tygodni wcześniej ustawa przegłosowana została też zdecydowaną większością głosów – 326 do 75 – w Izbie Reprezentantów. 5 stycznia podpis prezydenta USA Joe Bidena zwieńczył proces legislacyjny.
Nowe prawo likwiduje m.in. ograniczenia, które dotychczas uniemożliwiały osobom z publicznymi emeryturami, m.in. nauczycielom, policjantom czy strażakom, pełne korzystanie ze świadczeń w ramach Ubezpieczeń Społecznych. Zniesienie przepisów WEP oznacza również, iż osoby otrzymujące emerytury z innych krajów, w tym z Polski, nie będą już miały obniżanych świadczeń z amerykańskiego funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
– Amerykanie, którzy ciężko pracowali, aby uczciwie zarabiać na życie, powinni mieć możliwość przejścia na emeryturę z poczuciem bezpieczeństwa finansowego i godności – podkreślił podczas ceremonii podpisania ustawy prezydent Biden. Dodał również, iż dzięki nowym regulacjom średnia miesięczna emerytura wzrośnie o 360 dolarów dla około 2,5 miliona osób korzystających z Ubezpieczeń Społecznych. Prezydent zaznaczył również, iż beneficjenci tych zmian otrzymają również jednorazową wypłatę, sięgającą kilku tysięcy dolarów, która wyrówna świadczenia za 2024 rok. Rzecznik Białego Domu poinformował media, iż Joe Biden jest pierwszym prezydentem od ponad 20 lat, który rozszerzył świadczenia z Ubezpieczeń Społecznych.
Polonijne zaangażowanie
Nowe regulacje mają również swoich przeciwników. Ustawa HR 82 spotkała się z krytyką części republikanów, głównie ze względu na związane z wdrożeniem jej koszty. Według szacunków Kongresowego Biura Budżetowego (CBO) nowe przepisy zwiększą federalny deficyt o 195 miliardów dolarów w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Niektórzy eksperci w Stanach Zjednoczonych wyrażają również obawy, iż wzrost świadczeń może dodatkowo obciążyć już i tak zagrożone finansowo fundusze powiernicze, takie jak Social Security Trust Funds (SSTF).
Nie sposób jednak nie zauważyć, iż na zmianie tej skorzystają miliony emerytów, w tym polonijni seniorzy, którzy wreszcie w pełnej wysokości dostaną to, na co zapracowali. Nie sposób również nie docenić zaangażowania w całą sprawę PASI. Choć prawdopodobnie na uchwalenie ustawy wpływ miało wiele czynników, to dla Polonii, która na przestrzeni ostatnich lat postrzegana jest jako grupa posiadająca znikomy wpływ na amerykańską politykę, to dowód na to, iż polonijne organizacje mogą się przyczynić do kształtowania polityki amerykańskiej w istotnych dla Polonii sprawach.
AD, JLS