6 godzin temu
Miał być tylko formalny obowiązek, a stał się prawdziwym problemem dla tysięcy właścicieli. Świadectwo charakterystyki energetycznej – dokument, o którym wiele osób słyszało, ale mało kto wie, kiedy dokładnie go potrzebuje. Tymczasem brak tego certyfikatu może kosztować choćby 5000 złotych. A kontrole? realizowane są regularnie i dotyczą znacznie więcej sytuacji, niż można by sądzić.
Fot. Warszawa w Pigułce / Shutterstock
Przepisy działają już drugi rok. Efekty? Mieszane
28 kwietnia 2023 roku wszedł w życie obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej dla określonych nieruchomości. Jak informuje portal Gov.pl, świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem budynku lub części budynku.
Po niemal dwóch latach funkcjonowania przepisów sytuacja wygląda różnie. Z jednej strony wzrosła świadomość właścicieli nieruchomości, z drugiej – pojawiły się nowe problemy. Właściciele, którzy ignorują ten wymóg, narażają się na wysokie kary finansowe, wynoszące choćby do 5 tysięcy złotych. Największy problem? Wiele osób przez cały czas nie wie, kiedy dokładnie potrzebuje tego dokumentu. A błąd może być kosztowny.
Kiedy dokładnie potrzebujesz świadectwa?
Obowiązek posiadania świadectwa nie dotyczy wszystkich właścicieli. najważniejsze znaczenie ma sposób wykorzystania nieruchomości. Portal Ekoaudyt.com wyjaśnia, iż dokument jest wymagany przy: sprzedaży budynku lub jego części, wynajmie budynku lub jego części (dotyczy to również najmu krótkoterminowego), zakończeniu budowy i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie.
Ważne: obowiązek nie powstaje, gdy wykorzystujesz budynek wyłącznie na własny użytek – nie planujesz sprzedaży ani wynajmu.
Szczególną uwagę należy zwrócić na sytuacje graniczne. Pani Karolina z Warszawy opowiadała na forum internetowym, jak została zaskoczona kontrolą: „Wynajmowałam pokój studentowi przez rok. Myślałam, iż to zwykły najem pokoju, nie budynku. Okazało się, iż potrzebuję świadectwa. Na szczęście kontroler był wyrozumiały i dał mi czas na uzupełnienie dokumentów”.
Kontrole realizowane są przy okazji innych wizyt
Myślenie, iż świadectwo sprawdzają tylko podczas sprzedaży czy wynajmu, to błąd. Kontrole posiadania dokumentu mogą odbywać się podczas rutynowych przeglądów – kominiarskich, weryfikacji pieców czy innych kontroli budowlanych.
Zgodnie z przepisami, częstotliwość kontroli systemów grzewczych zależy od mocy zainstalowanego kotła. Jak informuje portal Pewnylokal.pl, dla kotłów na paliwo stałe kontrole powinny być przeprowadzane co najmniej raz na 5 lat, natomiast dla kotłów gazowych i olejowych co 2 lata.
Inspektorzy podczas takich wizyt mogą sprawdzić nie tylko stan techniczny instalacji, ale również czy właściciel posiada wymagane dokumenty – w tym świadectwo charakterystyki energetycznej.
Nowe klasy energetyczne od 2025 roku
W bieżącym roku wprowadzane są znaczące zmiany. Ministerstwo Rozwoju i Technologii przedstawiło nowy system oceny budynków. Jak podaje portal On-eco.pl, każdy budynek w Polsce będzie musiał być oceniany w skali od A+ do G pod względem swojej efektywności energetycznej.
Nowa skala ma sprawić, iż świadectwa staną się bardziej zrozumiałe dla przeciętnego użytkownika. Klasa A+ oznacza najlepsze parametry energetyczne, podczas gdy klasa G wskazuje na budynki o najgorszych parametrach.
Co istotne – jak informuje portal Rynekpierwotny.pl, klasa energetyczna budynku będzie miała wpływ na możliwość uzyskania dofinansowania, na przykład w przypadku wymiany źródeł ciepła.
Problem fałszywych świadectw narasta
Wraz z popularyzacją obowiązku pojawiły się nadużycia. Portal On-eco.pl ostrzega przed automatycznym generowaniem świadectw energetycznych, szczególnie przez strony internetowe, które oferują szybkie wystawianie dokumentów bez adekwatnej weryfikacji stanu technicznego budynku.
Jak rozpoznać fałszywe świadectwo? Portal Rankomat.pl wskazuje kilka sygnałów ostrzegawczych: okazyjna cena, gdy trafisz na ofertę wystawienia świadectwa energetycznego za 50 czy 100 zł, zastanów się, czy dlaczego cena odbiega od średniej.
Standardowa cena rzetelnego świadectwa oscyluje w tej chwili między 200-500 złotych, w zależności od złożoności budynku i lokalizacji.
Co to oznacza dla ciebie?
Jeśli jesteś właścicielem nieruchomości, musisz przemyśleć swoje plany. choćby jeżeli w tej chwili nie zamierzasz sprzedawać czy wynajmować, sytuacja może się zmienić. Wyrobienie świadectwa z wyprzedzeniem pozwoli uniknąć stresu i potencjalnych komplikacji.
Dla osób planujących sprzedaż lub wynajem świadectwo jest niezbędne już na etapie przygotowań. Notariusz ma obowiązek odnotować fakt przekazania dokumentu w akcie notarialnym. Jak ostrzega portal Ekoaudyt.com, w przypadku nieprzekazania dokumentu notariusz poinformuje osobę odpowiedzialną o możliwości nałożenia kary grzywny za niewywiązanie się z obowiązku.
Praktyczny efekt? Brak świadectwa może zablokować lub znacząco skomplikować transakcję. Potencjalni nabywcy mogą wycofać się z zakupu, widząc problemy formalne.
Jak zabezpieczyć się przed karami?
Pierwszy krok to sprawdzenie, czy już nie posiadasz wymaganego dokumentu. Świadectwo jest ważne przez 10 lat od momentu wystawienia. jeżeli masz dokument starszy lub przeprowadziłeś w budynku istotne modernizacje (wymiana okien, docieplenie, zmiana systemu grzewczego), prawdopodobnie potrzebujesz nowego świadectwa.
Drugi krok to wybór rzetelnego audytora. Portal Gov.pl informuje, iż wykaz osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej znajduje się w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Sprawdzenie uprawnień audytora zajmuje dosłownie minutę, a może zaoszczędzić później problemów.
Trzeci krok to przygotowanie dokumentacji. Przed wizytą audytora warto zebrać: rzuty kondygnacji budynku, informacje o systemach grzewczych, dane o izolacji termicznej oraz wszystkie dokumenty dotyczące przeprowadzonych modernizacji.
Kluczowa rada: unikaj ofert internetowych oferujących wystawienie świadectwa bez wizji lokalnej. Rzetelne świadectwo wymaga oceny rzeczywistego stanu budynku.
Więcej kontroli i surowsze kary
Nowe przepisy zapowiadają zaostrzenie egzekwowania obowiązków. Portal Prawo.pl informuje o siedmiu rodzajach wykroczeń, za które grożą kary: sporządzenie świadectwa charakterystyki w sposób niespełniający wymagań prawych bądź przez osobą nieposiadającą uprawnień do jego sporządzania oraz inne naruszenia.
Ministerstwo Rozwoju i Technologii zapowiada również intensyfikację kontroli. Szczególną uwagę zwracać będą na jakość wystawianych dokumentów i eliminowanie praktyk polegających na automatycznym generowaniu świadectw.
W perspektywie najbliższych lat znaczenie świadectw będzie rosło. Planowane są powiązania z programami dofinansowań termomodernizacji oraz możliwymi ulgami podatkowymi dla właścicieli budynków o najlepszej klasie energetycznej.
Dla właścicieli nieruchomości oznacza to jednoznaczny sygnał: lepiej przygotować się na nowe wymagania już teraz, niż czekać na ich wymuszenie przez kontrole i kary.
