Costa żąda gwarancji dostaw surowców strartegicznych

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/302535/

Podczas szczytu ASEAN w Malezji przewodniczący Rady Europejskiej António Costa zażądał od premiera Chin Li Qianga gwarancji przewidywalnych dostaw surowców krytycznych. Spotkanie odbyło się w cieniu rosnących napięć handlowych między Brukselą a Pekinem.

Podczas rozmów w Kuala Lumpur António Costa otwarcie wyraził obawy Unii Europejskiej wobec działań Pekinu. Jak poinformował na platformie X, przekazał chińskiemu premierowi „silne zaniepokojenie” rozszerzaniem przez Chiny kontroli nad eksportem surowców krytycznych.

„Wezwałem do jak najszybszego przywrócenia płynnych, niezawodnych i przewidywalnych łańcuchów dostaw” – napisał przewodniczący Rady Europejskiej, dodając, iż UE „przywiązuje wielką wagę do konstruktywnych i stabilnych relacji z Chinami”.

Spotkanie w Malezji odbyło się w chwili, gdy napięcia gospodarcze między Brukselą a Pekinem osiągają nowy poziom. Chiny kontrolują ponad 90 procent unijnego importu metali ziem rzadkich – surowców kluczowych dla rozwoju technologii zielonych, obronności oraz zaawansowanej elektroniki.

Von der Leyen grozi odwetem

Bruksela stara się znaleźć równowagę między ochroną swoich interesów a uniknięciem otwartego konfliktu handlowego z Pekinem. Costa podkreślił potrzebę „konkretnego postępu w zrównoważeniu relacji handlowych i gospodarczych” po niedawnym szczycie UE–Chiny. Od lat Unia zabiega o większą wzajemność w dostępie do rynków i ograniczenie strukturalnych nierównowag w wymianie handlowej.

Dla europejskiego przemysłu stawka jest ogromna. Sektory strategiczne – motoryzacja, obronność, mikroelektronika dla technologii energii odnawialnych i chemia – pozostają w dużej mierze uzależnione od chińskich dostaw.

Rosnące ograniczenia eksportowe ze strony Chin mogą niedługo sprowokować reakcję Brukseli. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała, iż Unia jest gotowa sięgnąć po środki odwetowe. Choć opracowany w tym celu unijny instrument antyprzymusowy nigdy dotąd nie został uruchomiony, jego zastosowanie staje się coraz bardziej realne.

Pekin gra na dwa fronty

Oficjalnie Chiny deklarują chęć utrzymania stabilnych relacji z Unią Europejską. W praktyce jednak Pekin coraz częściej sięga po restrykcje i działania odwetowe – jak w przypadku sporu z Holandią dotyczącego firmy półprzewodnikowej Nexperia.

Rywalizacja technologiczna oraz różnice regulacyjne w dziedzinach takich jak sztuczna inteligencja, półprzewodniki czy zielona energia oraz napięcia wokół surowców krytycznych przyspieszyły działania Unii na rzecz dywersyfikacji łańcuchów dostaw. Bruksela inwestuje w alternatywne źródła surowców i wzmacnia mechanizmy ochrony przed ekonomicznym przymusem. Działania te wymierzone są w zmniejszenie zależności od dostawców oraz wzmocnienie odporności europejskich sektorów strategicznych.