UE zaostrza przepisy dotyczące gospodarki odpadami: przełomowe zmiany w sektorze tekstylnym i żywnościowym

Komisja Europejska, Parlament Europejski i Rada UE osiągnęły porozumienie w sprawie nowelizacji dyrektywy ramowej o odpadach, która wprowadza istotne zmiany w gospodarce cyrkularnej. Nowe przepisy skupiają się szczególnie na ograniczeniu odpadów tekstylnych i żywnościowych, wprowadzając konkretne cele redukcyjne i mechanizmy kontroli.

W obszarze przeciwdziałania marnowaniu żywności państwa członkowskie zobowiązały się do osiągnięcia do 2030 roku dwóch kluczowych celów: redukcji o 10% odpadów żywnościowych w przetwórstwie i produkcji oraz zmniejszenia o 30% (per capita) ilości odpadów w handlu detalicznym i konsumpcji, obejmującej restauracje, usługi gastronomiczne i gospodarstwa domowe. Skala problemu jest znacząca – w tej chwili w UE marnuje się rocznie ponad 59 milionów ton żywności, generując 252 Mt emisji CO2, a straty ekonomiczne szacuje się na 132 miliardy euro rocznie.

W sektorze tekstylnym każde państwo członkowskie będzie musiało wprowadzić system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR) dla wyrobów tekstylnych i obuwniczych. Zmiana ta ma fundamentalne znaczenie wobec faktu, iż w 2020 roku UE wygenerowała 6,95 miliona ton odpadów tekstylnych (16 kg na mieszkańca), z czego tylko 1,95 miliona ton zostało selektywnie zebranych.

Nowe przepisy wprowadzają także jasne rozróżnienie między „odpadami” a tekstyliami „nadającymi się do ponownego użycia”, co ma przeciwdziałać nielegalnemu eksportowi odpadów tekstylnych. Producenci będą zmuszeni do projektowania trwalszych produktów, łatwiejszych w naprawie i recyklingu.

Komisja zapowiedziała wsparcie dla państw członkowskich poprzez wymianę najlepszych praktyk w ramach unijnej platformy ds. strat i marnowania żywności oraz finansowanie badań i dotacji na działania w tym zakresie.

Dyrektywa wejdzie w życie 20 dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE, a państwa członkowskie będą miały 20 miesięcy na jej transpozycję do prawa krajowego. Zmiany te stanowią najważniejszy element realizacji unijnej strategii na rzecz zrównoważonych i cyrkularnych tekstyliów oraz celów zrównoważonego rozwoju ONZ.