Posiadasz psa? Nieznajomość tych przepisów może kosztować choćby 5000 zł

Posiadanie psa to nie tylko euforia i towarzystwo, ale również szereg obowiązków prawnych, których zlekceważenie może skutkować dotkliwymi karami finansowymi. Przepisy w Polsce jasno określają, za co odpowiada właściciel czworonoga – zarówno na poziomie ogólnokrajowym, jak i lokalnym. Mandaty, grzywny, a choćby odpowiedzialność cywilna – wszystko to może dotknąć opiekuna psa, który nie przestrzega prawa.

Odpowiedzialność cywilna właściciela psa: szkoda to Twój problem

Zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 431 § 1), „kto chowa zwierzę albo się nim posługuje, odpowiada za szkodę przez nie wyrządzoną, chyba iż nie ponosi winy”.

W praktyce oznacza to, iż właściciel psa odpowiada za:

• pogryzienia ludzi lub innych zwierząt,
• spowodowanie kolizji drogowej przez psa,
• inne szkody materialne lub zdrowotne, wyrządzone przez psa.

Właściciel będzie musiał pokryć koszty leczenia lub naprawy – często z własnych środków, jeżeli nie posiada ubezpieczenia OC obejmującego zwierzęta.

Obowiązkowe szczepienie przeciwko wściekliźnie

Prawo jasno stanowi: każdy pies musi być zaszczepiony przeciwko wściekliźnie w ciągu 30 dni od ukończenia 3. miesiąca życia, a następnie szczepienie należy powtarzać co roku. To obowiązek wynikający z ustawy o ochronie zdrowia zwierząt.

Za jego niedopełnienie grozi:

• mandat do 500 zł,
• wzmożone kontrole sanepidu i weterynarzy po incydentach z pogryzieniem.

Brak szczepienia może mieć również poważniejsze konsekwencje, jeżeli pies ugryzie człowieka – brak dowodu szczepienia oznacza obowiązkową obserwację i potencjalne działania administracyjne.

Pies musi być pod kontrolą – także na Twoim podwórku

Zgodnie z art. 77 Kodeksu wykroczeń, właściciel psa ma obowiązek zachowania ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia. Dotyczy to zarówno przestrzeni publicznej, jak i prywatnych posesji.

Zasady te obejmują:

• prowadzenie psa na smyczy w miejscach publicznych,
• zakładanie kagańca rasom uznawanym za agresywne,
• ogrodzenie posesji, które uniemożliwia psu samodzielne wydostanie się.

W 2023 roku głośnym echem odbił się przypadek z Warszawy, gdzie właścicielowi groziła kara 5000 zł po tym, jak jego owczarek niemiecki wybiegł z działki i pogryzł przechodnia. Pies wcześniej „nie sprawiał problemów”, ale to nie zwalniało właściciela z odpowiedzialności.

Obowiązki lokalne: smycz, opłaty i zakazy

Poza ogólnokrajowymi regulacjami, wiele samorządów wprowadza własne przepisy porządkowe, które mogą znacznie rozszerzać obowiązki właścicieli psów. Przykładowe regulacje to:

• obowiązek sprzątania odchodów po psie – za niespełnienie: mandat do 500 zł,
• zakaz wprowadzania psów do miejsc publicznych, takich jak place zabaw, cmentarze,
• konieczność prowadzenia psa na smyczy na całym obszarze gminy – zgodność z prawem potwierdzona m.in. przez wyrok WSA w Krakowie z 2024 roku.

W niektórych gminach wciąż obowiązuje także opłata za posiadanie psa. Choć w dużych miastach została zniesiona, mniejsze miejscowości przez cały czas ją egzekwują – często w formie rocznego ryczałtu.

Rejestracja psa – nie wszędzie obowiązkowa, ale warto wiedzieć

Nie wszystkie gminy wymagają zgłoszenia posiadania psa, ale w tych, które mają takie przepisy, brak dopełnienia formalności może skończyć się grzywną lub wezwaniem do urzędu. Warto więc sprawdzić lokalne przepisy – szczególnie przy przeprowadzce do nowej miejscowości.

Rejestracja często wiąże się również z oznakowaniem psa (czipowaniem) i możliwością łatwiejszego odnalezienia pupila w przypadku zaginięcia.

Prawo nie traktuje psa jak członka rodziny

Choć dla wielu właścicieli psy są pełnoprawnymi członkami rodziny, polskie prawo postrzega je jako potencjalne źródło zagrożenia. Dlatego przepisy nakładają pełną odpowiedzialność za zachowanie zwierzęcia na jego opiekuna – zarówno na ulicy, jak i na własnym podwórku.

Chwila nieuwagi, zaniedbanie szczepienia lub brak kagańca może gwałtownie przełożyć się na:

• mandat,
• grzywnę,
• pozew cywilny o odszkodowanie.

Co dalej? Właściciele psów pod coraz większą kontrolą

Coraz więcej miast i gmin zaostrza lokalne przepisy, a służby kontrolne (straż miejska, sanepid, lekarze weterynarii) regularnie monitorują przestrzeganie przepisów dotyczących trzymania i zachowania psów. Trend ten może się utrzymywać – zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby zgłoszeń dotyczących pogryzień i zanieczyszczeń w przestrzeni publicznej.

Dla właścicieli czworonogów to wyraźny sygnał: warto znać przepisy i ich przestrzegać, aby uniknąć nieprzyjemnych i kosztownych konsekwencji.