Jeśli przedsiębiorstwo energetyczne nie dysponuje formalnym prawem do zajmowania terenu, właściciel ma realną możliwość uzyskania wynagrodzenia, ustalenia służebności przesyłu, a czasem choćby usunięcia urządzeń. Aby jednak zacząć działać, trzeba najpierw ocenić, czy infrastruktura została posadowiona legalnie.
Odszkodowanie za słupy energetyczne na działce – kiedy roszczenia są zasadne
Roszczenia wobec przedsiębiorstwa energetycznego stają się możliwe wtedy, gdy urządzenia znajdują się na działce bez umowy, decyzji lub zgody właściciela. Do naruszeń dochodzi szczególnie wtedy, gdy:
- nie uzyskano zgody właściciela,
- nie zawarto umowy o ustanowieniu służebności przesyłu,
- przedsiębiorstwo nie posiada decyzji administracyjnej na zajęcie gruntu,
- w księdze wieczystej brak jest wpisu obciążającego działkę służebnością.
Takie przypadki oznaczają, iż firma korzysta z nieruchomości bezumownie, co jest jedną z najmocniejszych podstaw do żądania wynagrodzenia. Właściciel nie musi udowadniać szkody – już samo ograniczenie prawa własności wymaga rekompensaty.
Komu przysługuje prawo do wynagrodzenia – właściciel i użytkownik wieczysty
Najczęściej roszczenia zgłasza właściciel działki, ale uprawnionym do dochodzenia swoich praw bywa również użytkownik wieczysty. Na początku procedury należy ustalić, kto faktycznie jest właścicielem infrastruktury. Zwykle jest to lokalny operator sieci, którego dane można odnaleźć:
- na fakturze za dostarczaną energię,
- w publicznych wykazach przedsiębiorstw przesyłowych.
Po ustaleniu zarządcy sieci właściciel może skierować formalne wezwanie do zapłaty lub wniosek o uregulowanie stanu prawnego poprzez ustanowienie służebności przesyłu.
Obniżenie wartości działki przez słupy energetyczne – kiedy odszkodowanie jest konieczne
Słupy czy linie energetyczne mają realny wpływ na możliwości inwestycyjne i rynkową wartość działki. Szczególnie dotyczy to nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę, gdzie pasy ochronne znacząco ograniczają możliwości zagospodarowania. Roszczenia stają się zasadne m.in. wtedy, gdy:
- infrastruktura uniemożliwia zaplanowaną budowę,
- działka traci część wartości rynkowej,
- obecność słupów wymusza ustanowienie szerokich stref ochronnych,
- urządzenia stoją bez tytułu prawnego.
W takich przypadkach właściciel może domagać się zapłaty za dotychczasowe korzystanie z nieruchomości lub ustalenia służebności przesyłu za wynagrodzeniem. jeżeli słupy są nieużywane, możliwa jest również ich likwidacja.
Księga wieczysta – jak sprawdzić legalność posadowienia słupów
Najważniejszym dokumentem przy ocenie stanu prawnego działki jest księga wieczysta. To w niej – w dziale III – znajdują się wpisy dotyczące służebności oraz innych praw ograniczających korzystanie z nieruchomości. o ile przedsiębiorstwo energetyczne nie figuruje w tym dziale, właściciel zyskuje silny argument do wystąpienia z roszczeniem.
Księgę wieczystą można przejrzeć przez internet, korzystając z wyszukiwarki Ministerstwa Sprawiedliwości. Analiza zajmuje kilka minut, a pozwala ustalić, czy infrastruktura faktycznie została posadowiona zgodnie z prawem.
Zasiedzenie służebności przesyłu – kiedy właściciel traci możliwość dochodzenia roszczeń
W sytuacji, gdy przedsiębiorstwo energetyczne korzysta z działki przez wiele lat, może dojść do zasiedzenia służebności przesyłu. Przepisy przewidują dwa terminy:
- 20 lat, jeżeli przedsiębiorstwo działało w dobrej wierze,
- 30 lat, jeżeli firma wiedziała, iż nie ma prawa do korzystania z gruntu.
Zasiedzenie jest jednym z najczęstszych powodów oddalenia roszczeń. Dlatego właściciele nie powinni zwlekać z podjęciem działań, gdy tylko zauważą nieprawidłowości.
Przedawnienie roszczeń – o czym musi pamiętać właściciel
Jeżeli nie doszło do zasiedzenia, roszczenia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości przedawniają się po 6 latach. To oznacza, iż właściciel ma określony czas na podjęcie działań. Przedawnienie można jednak przerwać, składając:
- pozew w sądzie,
- wniosek o zawezwanie do próby ugodowej.
Po przerwaniu biegu przedawnienia termin liczy się od nowa, co daje właścicielowi dodatkową ochronę czasową.
Plan zagospodarowania przestrzennego – wpływ na wartość działki i wysokość odszkodowania
Strefy ochronne ustanowione wokół linii energetycznych mogą znacząco ograniczać właściciela w zakresie zabudowy czy zagospodarowania gruntu. Ograniczenia te wpływają na wartość nieruchomości, co jest jednym z kluczowych elementów wyceny odszkodowania. Im większe ograniczenia, tym wyższa rekompensata, o którą może ubiegać się właściciel.
Jak wylicza się wysokość rekompensaty – zadanie rzeczoznawcy
Kwotę odszkodowania ustala rzeczoznawca majątkowy. Pod uwagę brane są:
- rynkowa cena nieruchomości,
- wysokość napięcia linii przesyłowej,
- zakres terenu wyłączonego z użytkowania,
- spadek atrakcyjności działki.
Wiele odszkodowań opiewa na kwoty od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych, zwłaszcza gdy infrastruktura znacząco ingeruje w możliwości wykorzystania gruntu.
Uzyskanie odszkodowania – instrukcja działania krok po kroku
- Przeanalizuj dokumenty – księgę wieczystą i plan zagospodarowania.
- Ustal operatora sieci – informacje znajdziesz na fakturze za prąd lub w rejestrach.
- Zbierz dowody – dokumenty, zdjęcia, mapy.
- Wyślij oficjalne wezwanie do zapłaty, wskazując podstawę roszczeń.
- Zleć wycenę rzeczoznawcy, aby określić realną wysokość żądania.
- Podejmij próbę ugody, co może skrócić cały proces.
- Złóż pozew, jeżeli negocjacje zakończą się niepowodzeniem.
Dopiero po analizie, czy przedsiębiorstwo energetyczne posiadało tytuł prawny do zajęcia gruntu, można ocenić, czy roszczenia właściciela będą skuteczne.
