Ogromny nowy urząd do podatków. W składzie ministerstwa, Fiskus, ZUS i Urząd Pracy. Współpracują policja i straż graniczna

Rząd chce powołać nowy urząd, który zajmie się intensywną walką z szarą strefą. Biorąc pod uwagę ogromna zaangażowanych służb, nowa instytucja może mieć bardzo szerokie kompetencje. Głównym zadaniem nowej jednostki ma być typowanie podmiotów do kontroli skarbowej.

Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce

Jak informuje „Dziennik Gazeta Prawna”, projekt dotyczący tej inicjatywy trafił już do konsultacji.

Według statystyk, szara strefa w Polsce stanowi około 27 procent krajowego PKB, co jest wynikiem znacznie wyższym niż średnia w Unii Europejskiej, wynosząca 22 procent. Taki poziom nieudokumentowanej działalności gospodarczej przekłada się na poważne straty dla budżetu państwa – zarówno poprzez brak opłacanych podatków, jak i nieuczciwą konkurencję na rynku. Dlatego równie ważna jak kontrola będzie funkcja edukacyjna nowego urzędu.

Szeroka kooperacja instytucjonalna

W skład nowej instytucji wejdą przedstawiciele kluczowych urzędów państwowych, których wspólne działania mają wzmocnić skuteczność w walce z szarą strefą. Nowy urząd będzie zrzeszał:

• Ministerstwo Finansów,
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS),
• Państwową Inspekcję Pracy (PIP),
• Krajową Administrację Skarbową (KAS).

Dodatkowo zainteresowanie współpracą wyraziły Policja oraz Straż Graniczna. Tak szerokie zaangażowanie instytucji ma na celu poprawę przepływu informacji między nimi oraz stworzenie bardziej kompleksowego obrazu sytuacji gospodarczej w kraju. Nowy urząd, będąc platformą współpracy, zapewni pełnię danych na temat podatników, co przyczyni się do skuteczniejszego identyfikowania nieprawidłowości i wykroczeń podatkowych.

Typowanie podmiotów do kontroli i edukacja

Głównym zadaniem nowej instytucji będzie typowanie podmiotów do kontroli skarbowej oraz prowadzenie działań edukacyjnych mających na celu zmniejszenie skali szarej strefy. Jak zaznacza Ministerstwo Finansów, walka z nieuczciwą konkurencją i nielegalnymi działaniami wymaga nie tylko wzmożonych kontroli, ale również budowania świadomości społecznej na temat skutków takich praktyk. Wysoki poziom tolerancji dla „łatwych rozwiązań”, takich jak nieudokumentowane transakcje czy fałszywe faktury, pozostaje istotnym problemem w polskim społeczeństwie.

Dlatego też nowy urząd nie tylko będzie karać, ale również prowadzić kampanie edukacyjne, skierowane do przedsiębiorców oraz pracowników, mające na celu promowanie uczciwego biznesu. Jednym z kluczowych zadań będzie też praca nad ujednoliceniem definicji i interpretacji prawnych, aby unikać rozbieżności, które mogą prowadzić do nadużyć. Ujednolicenie przepisów pozwoli na skuteczniejsze egzekwowanie prawa, bez możliwości wykorzystywania luk prawnych przez podmioty działające w szarej strefie.

Wysokie koszty szarej strefy

Według ekspertów, szara strefa przynosi straty dla budżetu państwa na poziomie miliardów złotych rocznie. Dotyczy to nie tylko nieodprowadzonego podatku VAT, ale także osłabienia rynku pracy poprzez brak odprowadzanych składek do ZUS oraz ograniczenie dostępu do pełnoprawnych świadczeń społecznych dla pracowników. Walka z tym problemem wymaga koordynacji działań wielu służb, co właśnie będzie zadaniem nowej instytucji.

Pomysł utworzenia urzędu spotkał się z mieszanymi reakcjami. Część ekspertów uważa, iż usprawnienie współpracy instytucji jest krokiem w dobrym kierunku, jednak pojawiają się też głosy obaw o nadmierną biurokrację i dalsze obciążenie przedsiębiorców dodatkowymi formalnościami. Rząd podkreśla jednak, iż zamiarem jest przede wszystkim skuteczniejsza ochrona interesów uczciwych podatników i zmniejszenie skali nieuczciwych praktyk gospodarczych.

Projekt ustawy o utworzeniu nowej instytucji trafi do konsultacji jeszcze w tym tygodniu. Rząd liczy na szybkie przeprowadzenie prac legislacyjnych, by nowy urząd mógł rozpocząć działalność w pierwszej połowie przyszłego roku. Walka z szarą strefą jest jednym z priorytetów Ministerstwa Finansów na najbliższe lata, a nowa instytucja ma być kluczowym elementem strategii przeciwdziałania temu zjawisku.