Kanadyjski rząd zaproponował zmiany w prawie dotyczącym obywatelstwa, które miałyby rozszerzyć możliwość uzyskania obywatelstwa kanadyjskiego na podstawie dziedziczenia, podkreślając, iż obywatelstwo stanowi fundament tożsamości narodowej.
W czwartek rząd federalny zaprezentował projekt ustawy C-3, który ma na celu zniesienie obowiązującego ograniczenia, według którego tylko pierwsze pokolenie dzieci urodzonych poza Kanadą może automatycznie otrzymać obywatelstwo. W obecnym stanie prawnym, jeżeli obywatel kanadyjski urodzony za granicą ma dziecko również poza Kanadą, to dziecko nie nabywa obywatelstwa automatycznie – choćby jeżeli dziadkowie są Kanadyjczykami.
Nowa ustawa ma przyznać obywatelstwo wszystkim osobom, które byłyby dziś jego posiadaczami, gdyby nie obowiązujące ograniczenia generacyjne. Co więcej, propozycja wprowadza nowy model dziedziczenia obywatelstwa, który będzie oparty na rzeczywistym związku rodzica z Kanadą – wykazanym przez minimum trzyletni (1095 dni) pobyt fizyczny w kraju przed narodzinami lub adopcją dziecka.
Minister ds. imigracji Lena Metlege Diab zaznaczyła, iż obywatelstwo to nie tylko formalność prawna, ale też wyraz głębokiej więzi z historią i wartościami Kanady. „Chcemy, aby osoby przekazujące obywatelstwo miały rzeczywisty związek z naszym krajem” – powiedziała.
Według kancelarii prawnej Henley and Partners, obywatelstwo z pochodzenia oznacza prawo do uzyskania obywatelstwa przez powiązania rodzinne – w przeciwieństwie do obywatelstwa uzyskanego np. przez małżeństwo. Choć jest to prawo wynikające z urodzenia, zwykle trzeba je aktywować, składając odpowiedni wniosek i dostarczając dokumenty potwierdzające więzi rodzinne, sięgające choćby dziadków czy pradziadków.
Nie wszystkie kraje jednak pozwalają na tak szerokie dziedziczenie obywatelstwa. Kanada nie jest wyjątkiem – podobne rozwiązania funkcjonują m.in. we Włoszech, gdzie można ubiegać się o obywatelstwo, jeżeli posiada się przodków pochodzenia włoskiego, przy czym wymagane są odpowiednie dokumenty, takie jak akty urodzenia, zgonu czy naturalizacji. Proces ten bywa kosztowny.
Hiszpania również umożliwia uzyskanie obywatelstwa przez pochodzenie – m.in. dzieciom obywateli Hiszpanii, osobom adoptowanym przed ukończeniem 18. roku życia, a także wnukom Hiszpanów. Polska pozwala na ubieganie się o obywatelstwo osobom, których przodkowie urodzili się lub mieszkali w Polsce po 1920 r. i nie utracili polskiego obywatelstwa. Irlandia z kolei wymaga rejestracji urodzenia za granicą, jeżeli obywatelstwo miałby być nabyte przez dziadków.
W odróżnieniu od niektórych z tych krajów, Kanada w tej chwili przyznaje obywatelstwo tylko dzieciom urodzonym za granicą, których przynajmniej jeden z rodziców urodził się w Kanadzie. Rząd wielokrotnie próbował rozszerzyć ten przepis, m.in. poprzez wcześniejszy projekt ustawy C-71, który jednak utknął w procesie legislacyjnym po rozwiązaniu parlamentu.
Sąd Najwyższy Ontario orzekł niedawno, iż ograniczenie do pierwszego pokolenia jest sprzeczne z konstytucją, ale zawiesił wykonanie tego orzeczenia do 20 listopada 2025 r., dając rządowi czas na wprowadzenie zmian.
Rząd nie odwołał się od tej decyzji, uznając, iż obecna regulacja wywołuje nieakceptowalne skutki dla wielu rodzin. W odpowiedzi na to wprowadzono w tym roku tymczasowe rozwiązania, m.in. umożliwiające osobom objętym ograniczeniem wystąpienie o nadanie obywatelstwa w drodze uznaniowej decyzji ministra imigracji. Priorytetowo traktowane będą również dzieci urodzone lub adoptowane po 19 grudnia 2023 r., jeżeli ich rodzice wykazują silne związki z Kanadą.
Nowy projekt ustawy C-3 ma na celu trwałe uregulowanie tej kwestii.
