Nowelizacja ustawy o ochronie zabytków wejdzie w życie 1 stycznia 2027 r.

O złożeniu przez Andrzeja Dudę podpisu pod nowelizacją poinformowała w środę Kancelaria Prezydenta.

Kontrowersyjne zapisy

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zakładał, iż nowela z 13 lipca 2023 r. wejdzie w życie 1 stycznia 2027 r., a nie 1 maja tego roku. Wnioskodawcy, uzasadniając przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy, napisali, iż “nowelizacja od początku (…) budziła kontrowersje i sprzeciw środowisk odpowiedzialnych za ochronę zabytków”.

Zliberalizowała ona przepisy regulujące prowadzenie poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków przy użyciu urządzeń elektronicznych lub technicznych. “W praktyce wprowadzane przepisy będą dotyczyć osób fizycznych posługujących się detektorami metali, poszukujących amatorsko znajdujących się pod ziemią (lub pod wodą) metalowych zabytków, w tym zabytków archeologicznych, takich jak monety i ozdoby z metali szlachetnych czy broń z różnych epok historycznych, w szczególności z czasów II wojny światowej” – dodano.

Obecnie obowiązujące przepisy dopuszczają prowadzenie takich poszukiwań jedynie na podstawie pozwolenia wydawanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Nowelizacja z 13 lipca 2023 r. diametralnie upraszcza możliwość prowadzenia poszukiwań zabytków takimi metodami.

Ministerialny zespół

Podczas prac nad nowelizacją w izbie wyższej senator Halina Bieda (KO), która była sprawozdawcą senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu przypomniała, iż w MKiDN przygotowywana jest “duża nowelizacja” ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. – Nie została jeszcze dopięta, dlatego aby nie wszedł w życie zapis, który budził niepokój w środowisku muzealników, archeologów, nastąpiła zmiana terminu vacatio legis na 1 stycznia 2027 r. – mówiła.

Sekretarz stanu w MKiDN Bożena Żelazowska poinformowała, iż “w ministerstwie powstał zespół, który będzie pracował nad zmianami do ustawy”. – Ustawa jest z 2003 r., więc ma ponad 20 lat, zdajemy sobie sprawę, iż zarówno dla wartości archeologicznych, jak i dla dziedzictwa narodowego, takie zmiany w tej ustawie są potrzebne. Rozpoczynamy prace tuż po świętach Wielkiej Nocy – przekazała.