Najstarszy dokument z XIV wieku. Archiwum Państwowe w Kielcach świętuje 100 lat

Zdjęcie: Najstarszy dokument z XIV wieku. Archiwum Państwowe w Kielcach świętuje 100 lat

100-lecie istnienia świętuje w tym roku Archiwum Państwowe w Kielcach. Z tej okazji, w dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach odbyła się uroczysta gala.

Jak wspomina Wiesława Rutkowska, dyrektor instytucji, dekret o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami podpisał 7 lutego 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski. Dokument zakładał m.in. powołanie Archiwum Państwowego w Kielcach. Ostatecznie, placówka powstała jednak dopiero w 1923 roku.

– Po 100 latach działalności, nasz zasób jest niezwykle bogaty. Mamy ponad milion jednostek archiwalnych, czyli teczek z dokumentami. Tych akt jest w sumie 9,5 km. Dokumenty są bardzo różne, a spływają do nas z państwowych i samorządowych instytucji, a także od towarzystw i osób prywatnych. Znajdują się w nim zbiory m.in. z terenów dawnych: Guberni Radomskiej, Kieleckiej i województwa kieleckiego. W zasobach kieleckiego Archiwum są różne perełki, np. list Marii Konopnickiej, testament Henryka Sienkiewicza i świadectwo szkolne z ocenami Stefana Żeromskiego – wylicza Wiesława Rutkowska.

Najstarszy dokument przechowywany w Archiwum Państwowym w Kielcach pochodzi z 1357 roku, a sporządzony został w czasach Kazimierza Wielkiego.

Doktor Paweł Pietrzyk, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych informuje, iż kielecka instytucja jest jedną z 33 w kraju.

– Aktualnie w sieciach archiwów państwowych podległych naczelnemu dyrektorowi archiwów państwowych są 33 archiwa oraz ich oddziały zamiejscowe. W sumie, to ponad 70 placówek rozlokowanych w całym kraju. Mamy ponad 370 km akt, zgromadzonych w Narodowym Zasobie Archiwalnym. Najstarsze zachowane dokumenty pochodzą z XII wieku. To m.in. dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie, wystawiony w 1153 roku. Dokonał tego Zbylut z rodu Pałuków. Dokument przechowywany jest w archiwum w Poznaniu – dodał Paweł Pietrzyk.

Archiwum państwowe, to skarbnica wiedzy nie tylko dla nas, ale i dla przyszłych pokoleń, przypomniała Agata Wojtyszek, pełnomocnik Prawa i Sprawiedliwości w okręgu północnym.

– Także na co dzień możemy korzystać z tej dobrze usystematyzowanej i przechowywanej wiedzy. Gratuluję wszystkim pracownikom Archiwum Państwowego w Kielcach, bo to dzięki nim, ta placówka ma tak wielką wartość – dodała Agata Wojtyszek.

Archiwa Państwowe, to kustosz naszej pamięci narodowej i przeogromna skarbnica historii Polski, powiedział senator Krzysztof Słoń z Prawa i Sprawiedliwości.

– Nie wyobrażam sobie, aby ta służebna rola, jaką pełni Archiwum Państwowe nie była realizowana w każdym pokoleniu. Powstanie archiwów datuje się praktycznie od powołania II Rzeczpospolitej. Wskazuje to na ogromne znaczenie, jakie przywiązywali twórcy niepodległej Ojczyzny do archiwów państwowych – dodał senator Krzysztof Słoń.

Dbałość o historię wyraża się m.in. poprzez archiwalia związane z działalnością państwa, przypomniał podczas uroczystości Zbigniew Koniusz, wojewoda świętokrzyski.

– Gromadzenie i przechowywanie dokumentów dotyczących naszej historii jest obowiązkiem. o ile teraz nie zabezpieczymy dóbr narodowych, to kiedy? Musimy być odpowiedzialni za historię naszego narodu, a w tym niezastąpione są właśnie archiwa państwowe – podkreśla Zbigniew Koniusz.

Archiwa państwowe gromadzą dowody rozwoju państwowości. To nieoceniona i bardzo ważna instytucja, przyznał Andrzej Pruś, przewodniczący sejmiku województwa świętokrzyskiego.

– Archiwum Państwowe w Kielcach, to prawie rówieśnik odzyskania przez Polskę w 1918 roku niepodległości. Dokumenty gromadzone i przechowywane w archiwum dotyczą praktycznie wszystkich dziedzin życia, także często prywatnych. Praca ludzi zatrudnionych w archiwach jest nie do przecenienia i dziś należy im się głęboko pokłonić – dodał Andrzej Pruś.

Początkowo Archiwum Państwowe w Kielcach mieściło się w pomieszczeniach dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach. Potem kilkakrotnie zmieniało siedzibę, m.in. na kamienicę Sołtyków. Po wojnie archiwalne zbiory przeniesiono do budynku przy al. IX Wieków Kielc, w miejscu dawnej synagogi. Od 2010 roku siedziba Archiwum Państwowego w Kielcach znajduje się przy ul. Kusocińskiego 57.

Z okazji 100-lecia Archiwum Państwowego w Kielcach pracownicy tej instytucji przygotowali wiele atrakcji. W czwartek (20 kwietnia) będzie można m.in. zwiedzić różne pracownie, poznać sztukę kaligrafii i nauczyć się tworzenia papieru marmurkowego. Eksperci podpowiedzą także, jak zadbać o rodzinne archiwa oraz gdzie i jak szukać wiedzy o przodkach.

Dzień otwarty w czwartek rozpocznie się o godz. 10.00 i potrwa do 19.00.