3 tygodni temu
Ponad połowa państw UE złożyła formalne wnioski o finansowanie w łącznej wysokości 127 mld euro w ramach unijnego programu zamówień publicznych w dziedzinie obronności SAFE, ogłosiła w środę (30 lipca) Komisja Europejska.
Na liście 18 państw znalazły się Belgia, Bułgaria, Czechy, Chorwacja, Cypr, Estonia, Francja, Grecja, Włochy, Węgry, Hiszpania, Łotwa, Litwa, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja i Finlandia.
Wnioski po terminie: czy będą rozpatrywane?
Państwa miały czas do północy we wtorek (29 lipca) na zgłoszenie zainteresowania, ale do południa tylko dziewięć państw przesłało swoje wnioski. Jak jednak poinformowała Komisja Europejska, późniejsze zgłoszenia także zostaną wzięte pod uwagę, ponieważ wtorkowy termin był jedynie „wstępnym, nieostrym terminem”.
Komisja Europejska obawiała się początkowo, iż państwa nie wykorzystają wszystkich dostępnych środków, ponieważ najnowsze szacunki oscylowały między 75 a 100 mld euro.
Na początku tego miesiąca komisarze ds. obrony i gospodarki UE, Andrius Kubilius i Valdis Dombrovskis, wysłali list, w którym wezwali państwa do skorzystania z dostępnych pożyczek.
Z pozostałych 23 mld euro w ramach programu mogłyby skorzystać inne kraje, które nie wyraziły jeszcze zainteresowania. W przeciwnym razie państwa mogłyby ogłosić w przyszłym roku nowe projekty, aby wykorzystać pozostałe środki. Kraje mają czas do listopada na przedłożenie Brukseli swoich propozycji dotyczących szczegółowego wykorzystania pożyczek.
O ile wnioskuje Polska?
„Chcemy, by pieniądze z tego funduszu wzmocniły najważniejsze zdolności Wojska Polskiego oraz nasze programy bezpieczeństwa, w tym m.in. program «Tarcza Wschód»”, napisał w serwisie X szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz.
„Zebraliśmy projekty na imponującą kwotę ok. 45 mld euro, ale to, ile pieniędzy finalnie otrzymamy, będzie zależeć od ilości wniosków i podziału środków przez KE pomiędzy państwa członkowskie”, dodał.
Można więc obliczyć, iż Polska wnioskuje aż o ponad jedną trzecią (prawie 36 proc.) z całkowitej puli instrumentu SAFE. Jak na razie jest to jednak tylko wstępna propozycja strony polskiej. Ostateczna decyzja rozlokowania pieniędzy będzie należeć do Komisji Europejskiej.
Państwa spoza UE też skorzystają?
Kraje trzecie również mogą przystąpić do programu, aby uzyskać dostęp do zamówień publicznych. Jest jednak warunek: muszą mieć podpisaną z Brukselą umowę o partnerstwie w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Otwiera to nowe możliwości współpracy między UE a Ukrainą oraz państwami EOG-EFTA (np. Norwegią, Islandią, Liechtensteinem).
Najbliżej jest Wielka Brytania, która podpisała umowę o partnerstwie w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony w maju. Ambasadorowie państw UE nie omawiali jednak na środowym (30 lipca) posiedzeniu tego, w jaki sposób Brytyjczycy mogliby uczestniczyć w programie SAFE.
Oznacza to, iż Londyn będzie musiał poczekać do września, kiedy to odbędzie się kolejne posiedzenie. Wielka Brytania miałaby wtedy zaledwie dwa miesiące na przygotowanie się do listopadowego terminu.
