Inwestycje w sieci rosną, ale luka kapitałowa pozostaje
Z raportu BCG „Navigating Growth: Capital Challenges and Strategic Decisions for Europe’s Electricity TSOs” wynika, iż w ciągu najbliższych pięciu lat piętnaście największych europejskich TSO planuje zainwestować 345 mld euro. To niemal trzykrotnie więcej niż w poprzednich pięciu latach.
Tylko w 2024 roku nakłady inwestycyjne TSO wzrosły o około 50% w porównaniu do roku wcześniejszego. Operatorzy mobilizują wszystkie dostępne źródła finansowania, w tym zadłużenie, emisję akcji oraz sprzedaż aktywów, aby nadążyć za rosnącym zapotrzebowaniem na modernizację i rozbudowę sieci.
Pomimo tych działań, prognozy wskazują na powstanie luki kapitałowej wynoszącej 250 mld euro pomiędzy prognozowanymi przepływami pieniężnymi z działalności operacyjnej a wymaganymi nakładami inwestycyjnymi do końca obecnej dekady.
Presja na obecny model finansowy TSO
Według BCG, obecny model finansowy, na którym opierają się europejscy operatorzy, znajduje się pod znaczną presją. Eksperci wskazują na trzy główne napięcia, które determinują sytuację sektora.
Pierwszym z nich jest skala inwestycji kontra zdolności finansowe. TSO wynagradzani są na podstawie poziomu wydatków, jednak wielu z nich już nadmiernie obciążyło swoje bilanse i pozyskało kapitał własny. Kluczowym wyzwaniem pozostaje dostarczenie niezbędnej infrastruktury bez obniżania ratingów kredytowych czy rozwodnienia udziałów akcjonariuszy.
Drugim napięciem jest przystępność cen kontra oczekiwane zwroty. Politycy dążą do utrzymania niskich kosztów energii dla odbiorców, co stoi w sprzeczności z oczekiwaniami inwestorów prywatnych, którzy domagają się konkurencyjnych i dostosowanych do ryzyka zwrotów z inwestycji. To nieustanny konflikt między potrzebą ograniczania kosztów a przyciąganiem kapitału.
Trzecim problemem jest mandat wzrostu kontra rola „obligacyjna”. Politycy oczekują od TSO, iż będą działać jak firmy wzrostowe—szybko, elastycznie i na dużą skalę. Tymczasem wielu inwestorów postrzega je jako podmioty niskiego ryzyka, oferujące stabilne dywidendy. To fundamentalna rozbieżność w postrzeganiu ryzyka i oczekiwanych zysków.
Kluczowe decyzje strategiczne dla przyszłości sieci
BCG zaleca europejskim TSO podjęcie szeregu decyzji strategicznych, które pozwolą zmniejszyć lukę inwestycyjną i zwiększyć efektywność kapitałową.
- Operatorzy powinni określić optymalne kombinacje udziałów państwowych, rynków publicznych i kapitału prywatnego (w tym funduszy infrastrukturalnych), aby zapewnić długoterminowe wsparcie finansowe.
- TSO powinni sięgać po mechanizmy finansowe, które pozwolą chronić bilanse i zminimalizować rozwodnienie udziałów, np. sprzedaż udziałów mniejszościowych czy finansowanie gwarantowane przez rządy.
- Operatorzy powinni ponownie ocenić strukturę geograficzną i biznesową swoich portfeli. Warto rozważyć sprzedaż aktywów niekluczowych, aby skoncentrować kapitał na strategicznych inwestycjach.
- Konieczne jest dostarczanie większej wartości przy mniejszych nakładach: kontrola kosztów, przyspieszanie realizacji projektów oraz skupienie na inwestycjach o największym wpływie i efektywności.
- TSO muszą konsekwentnie budować wizerunek zdyscyplinowanych i dobrze zarządzanych podmiotów infrastrukturalnych, które oferują stabilną wartość w długim terminie, choćby w warunkach rynkowej niepewności i rosnącej konkurencji o kapitał.
Przyszłość europejskich sieci elektroenergetycznych pod znakiem wyzwań
Eksperci BCG podkreślają, iż bez nowych podejść do finansowania i poprawy efektywności kapitałowej, europejscy operatorzy mogą nie sprostać zadaniu dostarczenia infrastruktury niezbędnej do osiągnięcia celów klimatycznych i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kontynentu.
Zobacz również:- Ponad 15 tys. odmów przyłączeń do sieci. Infrastruktura wymaga pilnych zmian [raport URE]
- Niemieccy operatorzy sieci alarmują: „Za dużo baterii” i martwe projekty paraliżują system
- Koszty dystrybucji gazu niższe niż energii elektrycznej – nowe analizy pokazują strategiczne znaczenie sieci gazowych dla transformacji energetycznej
Źródło: Boston Consulting Group Navigating Growth: Capital Challenges and Strategic Decisions for Europe’s Electricity TSOs
