Dyrektywa EEG a redukcja CO₂ w firmach – wpływ na biznes, źródła emisji i sposoby ich ograniczania

Aktualizacja dyrektywy EEG (Energy Efficiency Directive) to temat niesamowicie aktualny. Kryje się za nim m.in. nakaz audytowania przedsiębiorstw ze względu na zużycie energii, a nie na wielkość przedsiębiorstwa.

W artykule odpowiadamy na pytania:

• Kogo obejmie obowiązek wynikający z EEG?
• Jakie zmiany czekają przedsiębiorców do 2026–2027 roku?
• Jak zbudować realną strategię dekarbonizacji?
• I dlaczego choćby wymiana oświetlenia może mieć ogromne znaczenie?

Co zakłada dyrektywa EEG?

Nowa dyrektywa o efektywności energetycznej, która została uchwalona w ramach pakietu Fit for 55 w zakresie przedsiębiorstw przemysłowych i biznesu, zmienia poprzednie regulacje, przede wszystkim w kontekście art. 11, który nakazuje przedsiębiorstwom oszczędzanie energii i planowanie oszczędzania tej energii, którą zużywają.

Mianowicie, do tej pory dyrektywa nakazywała przedsiębiorstwom dużym co 4 lata realizować obowiązkowy audyt energetyczny przedsiębiorstwa. W tym momencie artykuł 11 odchodzi od tej kategoryzacji przedsiębiorstw z punktu widzenia ich wielkości, a przechodzi na podział ze względu na zużycie energii finalnej przez te przedsiębiorstwa.

Kogo dotyczy dyrektywa EEG?

Na ten moment dyrektywa wyróżnia dwa pułapy, dwie kategorie:

1. przedsiębiorstwa, które zużywają <10 TJ* (teradżuli) rocznie wszystkich form energii. Czyli nie tylko mówimy o energii elektrycznej, ale także mówimy na przykład o zużyciu ciepła, gazu czy innych mediów.

*teradżule to nie do końca znane jednostki. Prościej mówiąc 10 TJ to ok. 2,6 GWh (gigawatogodzina)

2. przedsiębiorstwa, które zużywają powyżej <85 TJ* energii rocznie

*prościej mówiąc to ok. 23 GWh

Przedsiębiorstwa, które zużywają pomiędzy 2,6 a 23 GWh mają obowiązek realizowania audytów energetycznych co 4 lata.

Przedsiębiorstwa, które zużywają powyżej 23 GWh muszą wdrożyć system zarządzania energią.

Ile energii zużywa się w tej chwili w Polskich przedsiębiorstwach?

Należy mieć na uwadze, iż 2 kWh z punktu widzenia przemysłu to wcale nie jest dużo. Dzienne, stałe zapotrzebowanie na moc zamówioną wynosi kilkaset kilowatów. Dla porównania – hala mająca ok. 3-5 tysięcy metrów kwadratowych ma przynajmniej dwie, trzy, cztery maszyny, które coś robią, mają jakieś procesy. Jedna taka maszyna, nieskomplikowana, czasami pobiera 50, 100, 200 kW. Sam piec SMT do montażu diod powierzchniowych zużywa około 50-100 kW.

Kiedy przepisy dyrektywy wejdą w życie?

Dyrektywa przewiduje, iż audyty dla średnich przedsiębiorstw należy zrealizować do 11 października 2026 roku. Natomiast wdrożenie systemu zarządzania energią należy zrealizować do 11 października 2027 roku. Czyli pozostają ponad 2 lata.

Z jednej strony to dużo. Z drugiej strony czas najwyższy się tym zainteresować. Dane pokazują*, iż przedsiębiorstw zobowiązanych do wdrożenia systemu będzie około 1,5 tys w całej Polsce, natomiast przedsiębiorstw zobowiązanych do realizacji audytu będzie ok. 8 tys.

Dyrektywa EEG a polskie prawo

Choć dyrektywa EEG sama w sobie nie nakłada bezpośrednich obowiązków na przedsiębiorstwa, to już wiadomo, iż Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada wdrożenie jej zapisów do polskiego systemu prawnego w drugiej połowie 2025 roku. Oznacza to, iż lata 2026–2027 będą najważniejsze z punktu widzenia nowych wymagań dla firm działających w Polsce.

Dlaczego dekarbonizacja w Polsce jest aż tak istotna?

Nie jest tajemnicą, iż znaczna część polskiej energetyki oparta jest na węglu – zarówno kamiennym, jak i brunatnym. Szacuje się, iż choćby 80% energii elektrycznej wytwarzanej w kraju pochodzi z tych źródeł, co przekłada się na wysoki poziom emisji CO₂ i innych szkodliwych substancji przedostających się do atmosfery i wód.

Jeśli dodamy do tego emisje z transportu oraz ciągłe wyzwania związane z recyklingiem, skala problemu rośnie. Polska przez cały czas pozostaje przykładem kraju, w którym hasła ekologiczne często nie idą w parze z realnymi działaniami.

Tymczasem strategia ESG i świadoma dekarbonizacja mogą znacząco poprawić funkcjonowanie przedsiębiorstw – zarówno pod względem efektywności, jak i postrzegania przez rynek. Co więcej, to nie jest wyłącznie wyzwanie „na dziś”, ale proces długofalowy, który z roku na rok będzie obejmował coraz większą liczbę firm i sektorów.

Już dziś obowiązek raportowania śladu węglowego (wynikający z dyrektywy CSRD) dotyczy dużych firm zatrudniających ponad 500 pracowników, a także średnich (powyżej 250 pracowników). W kolejnych latach obejmie także mniejsze podmioty, a ostatecznie działania dekarbonizacyjne staną się obowiązkowe dla wszystkich.

Tymczasem strategia ESG i świadoma dekarbonizacja mogą znacząco poprawić funkcjonowanie przedsiębiorstw – zarówno pod względem efektywności, jak i postrzegania przez rynek. Co więcej, to nie jest wyłącznie wyzwanie „na dziś”, ale proces długofalowy, który z roku na rok będzie obejmował coraz większą liczbę firm i sektorów.

Już dziś obowiązek raportowania śladu węglowego (wynikający z dyrektywy CSRD) dotyczy dużych firm zatrudniających ponad 500 pracowników, a także średnich (powyżej 250 pracowników). W kolejnych latach obejmie także mniejsze podmioty, a ostatecznie działania dekarbonizacyjne staną się obowiązkowe dla wszystkich.

Dekarbonizacja to nie tylko ograniczenie emisji – to także np. elektryfikacja procesów. Mimo rosnącej efektywności energetycznej, prognozy pokazują, iż globalne zużycie energii elektrycznej wzrośnie w ciągu najbliższych 10–20 lat. Kluczem jest zatem lepsze zarządzanie energią, jej optymalne wykorzystanie oraz działania, które odciążą infrastrukturę energetyczną – szczególnie w przemyśle.

Maciej Szott

Ekspert ds. Efektywności energetycznej

Oświetlenie LED jako narzędzie redukcji emisji CO₂ w przedsiębiorstwach

W świetle wymagań wynikających z dyrektywy EEG, coraz większe znaczenie zyskują praktyczne i łatwe do wdrożenia rozwiązania, które realnie wpływają na ograniczenie emisji CO₂ w firmach. Jednym z najprostszych, a zarazem najbardziej opłacalnych działań w tym zakresie jest modernizacja oświetlenia na technologię LED.

Choć może się to wydawać nieoczywiste, oświetlenie w dużych obiektach przemysłowych czy magazynowych, pracujące przez wiele godzin dziennie, może być istotnym źródłem zużycia energii – a co za tym idzie, emisji CO₂. Zastąpienie tradycyjnych opraw energooszczędnymi diodami LED pozwala pozwala na redukcję zużycia prądu choćby o 70-80%, co bezpośrednio przekłada się na redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Jak zatem zaplanować strategię dekarbonizacji firmy?

W kontekście zarówno nowych regulacji, takich jak dyrektywa EEG, jak i rosnącego nacisku na redukcję śladu węglowego, najważniejsze staje się opracowanie kompleksowej strategii dekarbonizacji przedsiębiorstwa. Taka strategia powinna obejmować zarówno analizę obecnego zużycia energii, jak i plan działań zmierzających do jego ograniczenia – przy jednoczesnym zmniejszeniu emisji CO₂.

Pierwszym krokiem jest wykonanie audytu energetycznego, który pozwoli zidentyfikować obszary o największym zużyciu energii oraz tzw. szybkie zwycięstwa – działania, które można wdrożyć stosunkowo gwałtownie i niskim kosztem, jak np. modernizacja oświetlenia czy optymalizacja pracy maszyn i urządzeń.

Następnie warto wdrożyć mierniki efektywności, dobrać technologie niskoemisyjne oraz opracować plan inwestycyjny – uwzględniający m.in. wskaźnik zwrotu z inwestycji (ROI), koszt całkowity posiadania (TCO) czy możliwość uzyskania białych certyfikatów.

Nieodzownym elementem skutecznej strategii jest także jej osadzenie w szerszym kontekście ESG i zgodność z wymogami dyrektywy CSRD, dotyczącymi raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju. Ostatni etap to systematyczne monitorowanie postępów oraz transparentne raportowanie efektów – zgodnie z aktualnymi i nadchodzącymi przepisami prawa.

Dekarbonizacja – co to i jak ją przeprowadzić w firmie?

Dowiedz się jak rozumieć zagadnienia powiązane z ESG i dekarbonizacją, a także jakie działania warto w tym kontekście wdrożyć.

Czytam

Źródła emisji CO₂ w firmie – na co zwrócić uwagę?

W procesie audytowania zużycia energii – który, zgodnie z dyrektywą EEG, stanie się obowiązkowy dla wielu firm – najważniejsze jest zidentyfikowanie głównych źródeł emisji CO₂. W przedsiębiorstwach przemysłowych i produkcyjnych najczęściej należą do nich:

• procesy produkcyjne,
• ogrzewanie i chłodzenie budynków,
• systemy wentylacji i klimatyzacji,
• transport wewnętrzny,
• zużycie energii elektrycznej, w tym oświetlenie.

Punktem wyjścia do jakichkolwiek działań powinna być rzetelna analiza energetyczna obiektu. To właśnie audyt energetyczny pozwala określić, które obszary wymagają optymalizacji oraz jakie rozwiązania mogą przynieść najszybszy zwrot z inwestycji.

W Luxon realizujemy takie audyty bezpłatnie – w formie tzw. bezpłatnej kalkulacji inwestycji, dzięki której otrzymujesz pełen obraz potencjalnych oszczędności, rekomendacje technologiczne oraz szacowany zwrot z inwestycji.

Szacunkowe zwroty z inwestycji – przykładowe technologie:

• Oświetlenie LED – ROI: 1–3 lata | niski koszt inwestycji
• Fotowoltaika – ROI: 6–8 lat | wysoki koszt inwestycji
• Pompy ciepła – ROI: 5–15 lat | średni koszt inwestycji
• Kogeneracja – ROI: 5–10 lat | bardzo wysoki koszt inwestycji

Zobacz nasze realizacje

10 000 MWh zaoszczędzonej energii elektrycznej dzięki kompleksowej modernizacja oświetlenia LED dla producenta z branży chemicznej

+ Zobacz więcej

91% oszczędność dzięki modernizacji oświetlenia magazynu z zastosowaniem inteligentnego systemu sterowania DALI

+ Zobacz więcej

Redukcja emisji CO₂ – jak obliczyć zyski z modernizacji oświetlenia?

Aby odpowiednio wykazać efektywność modernizacji, warto wiedzieć jak obliczyć emisję CO2 związaną z energią elektryczną. Standardowy wzór stosowany w analizach środowiskowych to:

Emisja CO₂ = zużycie energii (kWh) × współczynnik emisji (kg CO₂/kWh)

Dla Polski, współczynnik emisji dla energii elektrycznej wynosi ok. 0,56 kg CO₂/kWh. Przykład praktyczny:

• Stare oprawy: 100 000 kWh/rok
• Po modernizacji: 25 000 kWh/rok
• Oszczędność: 75 000 kWh
• Redukcja CO2: 75 000 × 0,56 = 42 000 kg CO₂ rocznie mniej
  

Takie dane mogą być ujęte w raportach środowiskowych i audytach energetycznych wymaganych przez dyrektywę EEG. Dodatkową korzyścią są oczywiście niższe koszty za energię – co widać na przykładzie naszych realizacji.

Maciej Szott

Ekspert ds. Efektywności energetycznej

Jak firmy mogą ograniczyć emisję CO₂?

Ograniczenie emisji CO₂ w firmie nie musi wiązać się z kosztownymi, skomplikowanymi czy czasochłonnymi inwestycjami. Często wystarczy wdrożenie prostych, a jednocześnie bardzo efektywnych rozwiązań, takich jak:

• modernizacja oświetlenia na technologię LED,
• zastosowanie automatyki i czujników ruchu,
• zarządzanie czasem pracy oświetlenia,
• edukacja pracowników w zakresie efektywności energetycznej,
• regularna analiza zużycia energii i identyfikacja strat,
• automatyczne sterowanie oprawami (w tym zdalne monitorowanie),
• instalacja paneli fotowoltaicznych (samodzielna produkcja energii),
• eliminacja poboru energii w trybie stand-by,
• integracja PV z magazynem energii i pompą ciepła,
• efektywne systemy chłodzenia i wentylacji,
• termomodernizacja budynków,
• kogeneracja, czyli jednoczesna produkcja ciepła i energii elektrycznej.

Wdrożenie takich działań realnie wspiera strategię dekarbonizacji firmy i może przynieść znaczącą redukcję emisji CO₂ w skali roku.

Przykład praktyczny:

Aby zobrazować potencjał oszczędności, warto przyjrzeć się prostemu przypadkowi modernizacji oświetlenia w przedsiębiorstwie średniej wielkości.

W zakładzie pracującym w systemie jednozmianowym, wymiana przestarzałego oświetlenia na LED pozwala obniżyć roczne koszty o ok. 9 000 zł. W przypadku pracy trzyzmianowej, oszczędności rosną do ok. 27 000 zł rocznie.

Co więcej, uwzględnienie dodatkowych usprawnień – takich jak inteligentne sterowanie oświetleniem i ograniczenie strat wynikających z konstrukcji opraw – może przynieść kolejne 30% redukcji zużycia energii elektrycznej.

Zastanawiasz się, jak to przekłada się na rachunki?

Postawienie na technologię LED może obniżyć koszty oświetlenia choćby o 60%, a w połączeniu ze sterowaniem – choćby do 90%.

Podsumowanie: Dyrektywa EEG a redukcja śladu węglowego

Dyrektywa EEG nakłada na firmy nie tylko obowiązek analizy zużycia energii, ale również konkretne działania mające na celu ograniczenie jej zużycia oraz redukcję emisji CO₂. Oznacza to konieczność wyjścia poza samo raportowanie – ku realnej transformacji energetycznej.

Jednym z najprostszych, a zarazem najbardziej wymiernych kroków w tym kierunku jest modernizacja infrastruktury – np. wymiana tradycyjnego oświetlenia na LED, wdrożenie automatyki, czy korzystanie z własnych źródeł energii (np. PV).

Aby skutecznie przygotować się na nadchodzące zmiany regulacyjne i jednocześnie zoptymalizować koszty działalności, warto:

• zidentyfikować wszystkie źródła emisji CO₂ w firmie,
• wykonać audyt energetyczny i wskazać obszary do poprawy,
• wdrożyć działania ograniczające zużycie energii – zarówno małe zmiany, jak i inwestycje długoterminowe,
• umieć obliczać emisję CO₂ i monitorować efekty podejmowanych działań,
• uwzględnić strategię dekarbonizacji w polityce ESG i zgodności z CSRD,
• przygotować się do raportowania i rozliczania działań środowiskowych, które już niedługo staną się standardem także dla firm średniej wielkości.

Transformacja energetyczna nie jest już tylko obowiązkiem – to realna szansa na rozwój, redukcję kosztów operacyjnych oraz budowę silnej, nowoczesnej marki odpowiedzialnej za swój wpływ na środowisko.

Lubimy dzielić się swoją wiedzą z innymi. W naszej bazie danych znajdziesz wiele cennych informacji technicznych i ogólnych na tematy związane z oświetleniem i efektywnością energetyczną.

Sposoby ograniczenia zużycia energii w przemyśle

+ Czytaj więcej

Rosnące ceny energii, a co za tym idzie, coraz wyższe koszty utrzymania nie są sytuacją korzystną dla przedsiębiorców. Odkryj skuteczne sposoby na oszczędność energii w przemyśle i zwiększenie efektywności energetycznej. ? Sprawdź, co pomoże obniżyć koszty!

Jak obliczyć zwrot z inwestycji przy modernizacji oświetlenia na LED?

+ Czytaj więcej

W obiektach przemysłowych sporą część kosztów związanych z utrzymaniem obiektu stanowi zużycie energii elektrycznej przeznaczonej na oświetlenie. Dzieje się tak, gdyż w zakładach przemysłowych niezbędne jest utrzymanie komfortowych warunków pracy, które wpływają na jakość oraz efektywność wykonywanej działalności.

Czy modernizacja oświetlenia na LED się opłaca?

+ Czytaj więcej

Coraz wyższe opłaty za energię elektryczną są przesłanką do zmian i modyfikacji w przedsiębiorstwach. Ich właściciele coraz częściej decydują się na nowe inwestycje związane z redukcją kosztów utrzymania działalności. Jednym z działań realizowanych w myśl tej idei jest modernizacja oświetlenia na LED.