Dolina Dolnej Odry zyska status parku narodowego

Inicjatywa ta ma nie tylko chronić środowisko, ale również sprzyjać turystyce i zrównoważonemu rozwojowi lokalnych społeczności.

Nowy obszar chroniony obejmie tereny Międzyodrza – niezwykle cennego przyrodniczo obszaru rozdzielającego Odrę na dwa nurty: wschodni i zachodni. Park obejmie fragmenty czterech jednostek administracyjnych: Szczecina, Gryfina, Widuchowej i Kołbaskowa. Co istotne, sama nurt Odry nie wejdzie w granice parku – chodzi o to, by nie ograniczać żeglugi śródlądowej i prowadzenia działalności rybackiej.

Projekt sąsiaduje bezpośrednio z niemieckim parkiem narodowym Unteres Odertal, co stwarza szansę na transgraniczną współpracę w zakresie ochrony przyrody. Twórcy projektu zapewniają, iż nowy status ochronny Odry nie zahamuje inwestycji mieszkaniowych ani budowy infrastruktury, jak planowany port kontenerowy w Świnoujściu. Co więcej, park pozwoli na dalsze prowadzenie rolnictwa i wędkarstwa – z wyłączeniem polowań, które zostaną zabronione z wyjątkiem konieczności kontroli populacji gatunków inwazyjnych.

Potrzeba ochrony Odry

Odra znalazła się w centrum uwagi w 2022 roku, kiedy skażenie wody doprowadziło do masowego wymierania organizmów wodnych. Katastrofa wywołana przez toksyczne glony unaoczniła konieczność podjęcia zdecydowanych działań na rzecz ochrony tej rzeki. Dolina Odry to jeden z ostatnich tak dobrze zachowanych ekosystemów rzecznych w Europie.

Na terenach przyszłego parku stwierdzono obecność 129 gatunków ptaków lęgowych, w tym tak rzadkich jak derkacz, cyranka czy rybitwa czarna. Jesienią miejsce to staje się przystankiem dla dziesiątek tysięcy migrujących żurawi i gęsi. W lasach i rozlewiskach żyją także bobry, wydry, nietoperze, a ostatnio również wilki. Ekosystem uzupełnia bogata flora – ponad 460 gatunków roślin – oraz fauna wodna, obejmująca ryby, bezkręgowce i płazy.

Droga do decyzji

Droga do powołania parku była długa i wymagała wielu kompromisów. Inicjatywa formalnie ruszyła w lutym 2023 roku podczas spotkania w Chojnie. Kolejnym krokiem było powołanie zespołu doradczego przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska, a następnie – przedstawienie projektu ustawy jesienią 2024 roku.

W ciągu ostatniego półrocza odbywały się liczne debaty i konsultacje społeczne. najważniejsze poparcie przyszło w marcu 2025 roku ze strony Rady Miasta Szczecin, a następnie od gmin: Kołbaskowo, Widuchowa i powiatu polickiego. Gryfino, które początkowo wyrażało zastrzeżenia, ostatecznie również zagłosowało za przystąpieniem do projektu.

Co dalej?

Ostatni krok to decyzja Sejmu – to tam zapadnie finalne głosowanie w sprawie powołania 24. parku narodowego w Polsce. jeżeli wszystko przebiegnie pomyślnie, Dolina Dolnej Odry zyska nie tylko ochronę środowiskową, ale i nowe perspektywy rozwoju. Dostęp do funduszy unijnych, rozwój turystyki ekologicznej, tworzenie szlaków pieszych i rowerowych – to wszystko może sprawić, iż region stanie się wzorem dla innych obszarów cennych przyrodniczo w kraju.