Czy monterzy już u Ciebie byli? Masz obowiązek umożliwić im dostęp – instalują wymagane urządzenia

Polska energetyka przechodzi fundamentalną transformację technologiczną. Na mocy ustawodawstwa przyjętego w 2021 roku, realizowany jest bezprecedensowy projekt instalacji inteligentnych liczników zdalnego odczytu (LZO) we wszystkich polskich domach i mieszkaniach. Ogromne przedsięwzięcie, szacowane na blisko 9 miliardów złotych, obejmie ponad 17 milionów gospodarstw domowych i zostanie w pełni zrealizowane do 2031 roku. Stanowi to jeden z filarów szerszej europejskiej strategii cyfryzacji i zwiększania efektywności energetycznej.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Wdrażanie nowej technologii przebiega etapowo. Do końca 2025 roku inteligentne liczniki pojawią się u co najmniej 25% odbiorców energii. W kolejnym okresie nastąpi intensyfikacja działań – do 2027 roku planowane jest objęcie modernizacją 65% gospodarstw, a przed końcem 2028 roku wskaźnik ten wzrośnie do 80%. Pełne zakończenie przedsięwzięcia przewidziano na rok 2031.

Poszczególni dystrybutorzy energii osiągają zróżnicowane postępy w realizacji zadania. Liderem jest Energa, która dokonała już wymiany urządzeń pomiarowych u ponad 2 milionów ze swoich 3,3 miliona klientów. PGE Dystrybucja zmodernizowała około 22,3% liczników w swojej infrastrukturze. Na obszarze stołecznym, Stoen Operator zdołał wymienić urządzenia w 345 tysiącach lokalizacji do końca 2024 roku, co stanowi 30% wszystkich obsługiwanych punktów. Firma planuje zwiększyć tę liczbę do 520 tysięcy przed końcem bieżącego roku, a do 2027 roku objąć wymianą około 880 tysięcy odbiorców. Zgodnie z harmonogramem, do końca 2028 roku niemal milion warszawskich gospodarstw domowych będzie korzystać z inteligentnego opomiarowania. Natomiast Tauron zakończył poprzedni rok z wymienionymi licznikami u 1,14 miliona klientów, czyli u około 19% swojej bazy odbiorców.

Szczególnie zaawansowane podejście prezentuje warszawski Stoen Operator, realizujący kompleksowy program modernizacji składający się z ponad 11 różnych inicjatyw. Poza samą wymianą urządzeń pomiarowych, spółka wdraża nowoczesne systemy informatyczne, udoskonala procesy operacyjne i dostosowuje infrastrukturę do obsługi znacznie większych wolumenów danych. Na początku 2024 roku zakończyła pierwszą fazę projektu, osiągając poziom 20% wymienionych liczników. w tej chwili realizowana jest faza druga, której celem jest modernizacja 60% urządzeń do 2026 roku. Firma wykorzystuje zaawansowaną technologię G3 PLC IDIS z alternatywną komunikacją LTE, zapewniającą wysoką niezawodność i odporność na zakłócenia.

Dobra wiadomość dla odbiorców – wymiana liczników odbywa się bez obciążania ich kosztami. Całość wydatków ponoszą przedsiębiorstwa energetyczne, traktując to jako element długoterminowej strategii rozwoju infrastruktury. W większości przypadków proces ten nie wymaga zaangażowania mieszkańców, ponieważ liczniki zwykle znajdują się na klatkach schodowych lub w innych ogólnodostępnych miejscach. Wymiana trwa stosunkowo krótko, od 15 do 40 minut, i wiąże się jedynie z krótkotrwałym wyłączeniem zasilania.

Pewne komplikacje pojawiają się w starszych budynkach, gdzie urządzenia pomiarowe często umieszczone są wewnątrz mieszkań. W takich sytuacjach konieczna jest obecność i kooperacja mieszkańca, który musi udostępnić technikom wejście do lokalu. Zaleca się wcześniejsze sprawdzenie w administracji budynku lub bezpośrednio u dostawcy energii, kiedy planowana jest wymiana w danej lokalizacji.

Dla niecierpliwych istnieje możliwość przyspieszenia instalacji inteligentnego licznika, jednak wiąże się to z dodatkowym kosztem od 300 do 400 złotych. Z tej opcji korzystają głównie przedsiębiorcy, dla których szybszy dostęp do zaawansowanych funkcji nowych urządzeń przynosi wymierne korzyści w postaci lepszego zarządzania zużyciem energii i możliwości negocjowania korzystniejszych warunków z dostawcami.

Inteligentne liczniki oferują liczne udogodnienia dla użytkowników końcowych. Automatyczna transmisja danych eliminuje konieczność wizyt inkasentów i samodzielnego przekazywania odczytów. Odbiorcy zyskują możliwość bieżącego monitorowania zużycia energii, co umożliwia świadome zarządzanie jej wykorzystaniem. Szczególnie istotne jest to dla podmiotów gospodarczych, które dzięki precyzyjnym danym mogą optymalizować zużycie i negocjować lepsze warunki umów z dostawcami.

Nowe urządzenia pomiarowe stanowią również bazę do tworzenia inteligentnych rozwiązań domowych. Zintegrowane z ekosystemem Internetu Rzeczy (IoT) umożliwiają automatyzację wielu aspektów funkcjonowania domu – od sterowania oświetleniem, przez zarządzanie ogrzewaniem, po kontrolowanie pracy urządzeń AGD w zależności od aktualnych taryf energetycznych. Takie rozwiązania pozwalają na znaczne oszczędności poprzez przeniesienie zużycia energii na okresy niższych stawek. W przyszłości systemy te umożliwią jeszcze bardziej zaawansowane dostosowanie pracy domowych instalacji do dynamicznych zmian cen na rynku energii.

Cała akcja wymiany liczników stanowi element szerszej europejskiej strategii mającej na celu modernizację infrastruktury energetycznej i poprawę efektywności wykorzystania energii. Wdrażane technologie nie tylko zwiększają komfort użytkowników końcowych, ale również przyczyniają się do redukcji emisji dwutlenku węgla poprzez bardziej efektywne zarządzanie siecią elektroenergetyczną i jej lepsze dostosowanie do rosnącego udziału odnawialnych źródeł energii.