Artykuł 833 § 6 Kodeksu postępowania cywilnego jasno określa, iż świadczenia rodzinne, wychowawcze i pieniądze z pomocy społecznej są wyłączone spod egzekucji. Oznacza to, iż komornik nie może ich zająć ani potrącić na poczet zadłużenia.
Przepis ten obejmuje między innymi świadczenie 800 plus, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki dla opiekunów, świadczenia integracyjne oraz jednorazowe wypłaty z programów rządowych, takich jak „Za życiem”. Celem ustawodawcy było jedno – zabezpieczyć pieniądze przeznaczone na utrzymanie dzieci i rodzin.
Instytucje, które wypłacają świadczenia, również nie mają prawa dokonywać potrąceń – choćby jeżeli beneficjent jest zadłużony.
Komornik a blokada rachunku bankowego
Dlaczego więc dochodzi do sytuacji, w której rodzice tracą dostęp do pieniędzy z 800 plus? Problem leży w mechanizmie egzekucji. Komornik, otrzymując nakaz zajęcia, blokuje cały rachunek bankowy dłużnika, nie mając informacji o pochodzeniu środków.
To zjawisko znane jest jako „zmieszanie środków”. W efekcie choćby te pieniądze, które są prawnie chronione, mogą zostać tymczasowo zablokowane. Banki, chcąc wykonać obowiązek ustawowy, wstrzymują wypłaty, dopóki klient nie wyjaśni sytuacji.
Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, osoba zadłużona powinna niezwłocznie poinformować komornika i bank o źródle wpływów. Ma także prawo złożyć skargę na czynności komornika do sądu rejonowego w terminie siedmiu dni od zajęcia.
Jak skutecznie zabezpieczyć 800 plus przed zajęciem
Najlepszym sposobem uniknięcia błędnego zajęcia jest założenie osobnego konta bankowego wyłącznie do świadczeń socjalnych. Wiele banków oferuje tzw. konta socjalne, które systemowo rozpoznają środki pochodzące z programów takich jak 800 plus i chronią je przed egzekucją.
Warto także gromadzić potwierdzenia przelewów z ZUS lub MOPS oraz decyzje o przyznaniu świadczenia. Takie dokumenty stanowią dowód, iż pieniądze pochodzą z chronionego źródła i powinny być zwolnione spod zajęcia.
Jeśli komornik mimo to wstrzyma wypłatę, dłużnik może złożyć wniosek o zwolnienie środków, wskazując, iż mają one charakter świadczenia rodzinnego.
Świadczenia rodzinne wolne od egzekucji
Polskie prawo szczegółowo określa katalog świadczeń, które są całkowicie wyłączone spod egzekucji komorniczej. Należą do nich:
- świadczenia alimentacyjne oraz wypłaty w razie bezskuteczności egzekucji alimentów,
- świadczenia rodzinne, w tym 500+ i 800+,
- dodatki pielęgnacyjne, porodowe i dla sierot zupełnych,
- zasiłki dla opiekunów i świadczenia integracyjne,
- świadczenia z pomocy społecznej,
- jednorazowe wsparcie w ramach programu „Za życiem”,
- stypendia i dodatki przyznane przez Skarb Państwa,
- środki na leki i sprzęt medyczny,
- niezbędne przedmioty użytku codziennego.
Zadaniem tych przepisów jest ochrona osób w trudnej sytuacji finansowej i zapewnienie, iż pieniądze przeznaczone na dzieci pozostaną nienaruszone.
Kiedy komornik może prowadzić egzekucję
Nie wszystkie wpływy na konto są objęte taką ochroną. Komornik ma prawo zająć część wynagrodzenia za pracę, zasiłku dla bezrobotnych, a także niektóre dodatki do rent i emerytur – np. kompensacyjny czy kombatancki.
Egzekucja nie może jednak pozbawić dłużnika środków niezbędnych do życia. Przepisy przewidują tzw. kwoty wolne od potrąceń, które gwarantują minimalne zabezpieczenie.
Zmieszanie środków – najczęstszy problem
Najwięcej kłopotów powoduje właśnie zmieszanie środków z różnych źródeł. Gdy na konto trafiają zarówno pieniądze z pracy, jak i świadczenia socjalne, system bankowy traktuje je łącznie. W efekcie blokada obejmuje całość salda.
Aby temu zapobiec, warto pamiętać o kilku zasadach:
- Zakładaj osobne konto wyłącznie do świadczeń rodzinnych.
- Informuj komornika o źródle wpływów natychmiast po zajęciu.
- Zachowuj potwierdzenia przelewów i decyzje o przyznaniu świadczenia.
- W razie potrzeby złóż skargę do sądu w ciągu 7 dni.
Tylko szybka reakcja pozwala uniknąć utraty dostępu do pieniędzy i odzyskać środki.
800 plus – ochrona, która wymaga uwagi
Choć 800 plus jest jednym z najlepiej chronionych świadczeń w Polsce, rodzice powinni zachować czujność. Komornik nie ma prawa go zająć, ale błędna blokada konta może sprawić, iż dostęp do pieniędzy zostanie wstrzymany.
Prawo stoi po stronie rodzin, jednak system nie jest nieomylny. Warto więc działać z wyprzedzeniem – prowadzić oddzielne konto, przechowywać dokumenty i reagować natychmiast w przypadku zajęcia. To najprostszy sposób, by pieniądze dla dzieci pozostały tam, gdzie ich miejsce – w rodzinie.
