1 rok temu
Lucien Cerise – absolwent nauk humanistycznych i społecznych, specjalista od języka i epistemologii, autor książki „Neuro-Pirates – Réflexions sur l’ingénierie social” (Neuro-piraci, refleksje na temat inżynierii społecznej), zaproszony do studia niezależnej telewizji francuskiej TVL, opierając się na lekturze wydanej ponownie we Francji w 2022 roku książki amerykańskiego historyka Stuarta Ewena „Consciences sous influence – Publicité et genèse de la société de consommation” (Świadomość pod wpływem – Reklama i geneza społeczeństwa konsumpcyjnego), podzielił się swoimi refleksjami na temat wchodzącego w fazę schyłkową kapitalizmu zachodniego.
Stuart Ewen wyjaśnia w swojej książce, iż na początku XX-ego wieku kapitalizm dotknięty został kryzysem nadprodukcji, któremu amerykańscy przemysłowcy postanowili zaradzić, tworząc przy użyciu różnych technik sprzedaży (które dzisiaj nazywamy marketingiem) nowe potrzeby. W wyniku przejścia z ekonomicznej koncepcji limitowanych potrzeb i środków w koncepcję konsumpcji ponad miarę, przy jednoczesnej normalizacji czy wręcz banalizacji kredytu i zadłużenia oraz promocji pojęcia „przyjemności”, narodziło się, jako sztuczny twór, tzw. społeczeństwo konsumpcyjne.
13 lipca 1965 roku kobiety we Francji uzyskały prawo do pracy, założenia konta w banku bez zgody męża i co za tym idzie – dostępu do rynku konsumentów. Pojawia się pytanie, czy francuski ustawodawca działał pod wpływem przemysłowców, którzy chcieli pozbyć się nadmiaru towaru? Stuart Owen udowadnia, iż tak się właśnie stało w Stanach Zjednoczonych. Społeczeństwo amerykańskie jest społeczeństwem imigrantów, którzy „przywieźli” do Stanów własny, oparty na systemie patriarchalnym (czyli jednocześnie na modelu realizmu ekonomicznego) model kulturowy. Rodzące się społeczeństwo konsumpcyjne musiało przerwać system tradycyjny i popchnąć 50% obywateli na rynek pracy, a tym samym rynek konsumencki.
Zdaniem Luciena Cerise’a udało się to dzięki użyciu technik psycho-społecznego hakingu, opartych na motywacji wynikającej z obietnicy uzyskania przyjemności. Ponieważ stwierdzono, iż motywacja oparta na pożądaniu jest skuteczniejsza od tej opartej na represji, społeczeństwo, zamiast przysłowiowego kija, miało od tej pory dostawać marchewkę. Ewen dowodzi w swojej książce, iż gospodarka kapitalistyczna, podobnie jak komunistyczna, jest gospodarką planowaną: w latach 20-tych rząd amerykański postanowił stworzyć model alternatywny dla powstałego na wschodzie modelu komunistycznego – adresowany do amerykańskiego „proletariatu” – model konsumpcyjny, który w swojej fazie wzrostowej faworyzował uzależnienia, obżarstwo i wszelkiego rodzaju rozpustę. w tej chwili kapitalizm wchodzi w fazę rozpadu, co stopniowo zmusi obywateli do redukcji konsumpcji i opuszczenia modelu „społeczeństwa konsumpcyjnego” – oczywiście przez cały czas realizowane to będzie przy użyciu narzędzi inżynierii społecznej, a konkretnie fabrykowania zgody.
Kapitalizm zrodził na początku XXI wieku koncepcję tzw. młodej dziewczyny – uosabiającej autorytet, któremu każdy ma się poddać. Wszystkie systemy autorytarne posiadają swojego charyzmatycznego lidera. W kapitalizmie nie jest to konkretna osoba, ale pewnego rodzaju ikona – zmaterializowana nie jak w modelu patriarchalnym w heteroseksualnym mężczyźnie powyżej pięćdziesiątki, ale właśnie w młodej, pociągającej i raczej roznegliżowanej, niż ubranej dziewczynie. W kapitalizmie w fazie rozpadu, aby skutecznie wyprodukować w społeczeństwie zgodę na zmiany, młoda, atrakcyjna dziewczyna przemienia się w Gretę Thunberg – wzywającą do ascezy energetycznej postać łącząca w sobie pierwiastek przyjemności i realność otaczającej nas rzeczywistości. Nie wolno zdradzić zasady przyjemności – ona przez cały czas powinna pozostać niedoścignionym ideałem – inaczej ludzie mogliby zwrócić się ku podstawom modelu tradycyjnego, a to byłoby zbyt ryzykowne. Inżynieria społeczna nigdy nie wraca do początków. Dlatego ikoną w kapitalizmie fazy rozpadu będzie osoba raczej płci żeńskiej, ale pozbawiona wymiaru erotycznego, który był niezbędny w epoce nieograniczonej konsumpcji.
Anna Chrołowska
Za: https://annachrolowska.substack.com/p/kapitalizm-w-fazie-schykowej-a-fabrykowanie
Żródło:
