2 godzin temu
- Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie trzystopniowego systemu oznakowania (brązowy, srebrny, złoty) dla zakładów żywienia zbiorowego, uzależnionego od udziału żywności ekologicznej w zakupach.
- Kolejnym kluczowym rozwiązaniem jest stworzenie oficjalnego, centralnego wykazu zakładów żywienia zbiorowego, które faktycznie stosują żywność ekologiczną zgodnie z wymogami prawa.
- Projektowane regulacje zakładają ponadto nadzór i kontrole prowadzone przez Wojewódzkich Inspektorów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz system kar za naruszenia, mający przeciwdziałać nadużyciom i nieuczciwej konkurencji.
Cele i potrzeby regulacji
Projekt ustawy powstał w odpowiedzi na brak jasnych zasad dotyczących stosowania i oznakowania żywności ekologicznej w żywieniu zbiorowym. W obowiązującym stanie prawnym:
- konsumenci nie mają możliwości jednoznacznego rozpoznania, które dania w szkołach, szpitalach czy stołówkach przygotowywane są z udziałem żywności ekologicznej;
- brak jest urzędowego znaku jakości odnoszącego się do gotowych dań z udziałem żywności ekologicznej w sektorze żywienia zbiorowego;
- nie istnieje centralny rejestr zakładów faktycznie stosujących żywność ekologiczną;
- określenia takie jak „eko”, „bio” czy „ekologiczny” są stosowane w sposób nieprecyzyjny i mogą wprowadzać konsumentów w błąd.
Projekt odpowiada także na rosnące potrzeby środowisk ekologicznych i konsumentów, którzy oczekują przejrzystej informacji o pochodzeniu produktów spożywczych. Jednocześnie otwiera nowe kanały dystrybucji dla producentów żywności ekologicznej, zwłaszcza w placówkach zbiorowego żywienia.
System znakowania ekologicznego
Najważniejszym elementem projektowanej regulacji jest wprowadzenie trzystopniowego systemu oznakowania zakładów żywienia zbiorowego:
- znak brązowy,
- znak srebrny,
- znak złoty.
Każdy z nich będzie przyznawany w zależności od procentowego udziału żywności ekologicznej w zakupach danego zakładu. Takie rozwiązanie ma służyć transparentności i ułatwiać konsumentom dokonywanie świadomych wyborów. Dzięki temu klient szkoły, przedszkola czy szpitala będzie wiedział, w jakim stopniu dana placówka opiera swoje menu na certyfikowanej żywności ekologicznej.
Wykaz zakładów żywienia zbiorowego
Projekt ustawy przewiduje utworzenie oficjalnego, publicznego wykazu zakładów żywienia zbiorowego stosujących żywność ekologiczną zgodnie z przepisami.
Wpis do wykazu będzie warunkiem korzystania ze znaku ekologicznego.
Co istotne, zakłady ubiegające się o wpis będą musiały złożyć wniosek do Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Do wniosku o wpis do wykazu zakładów żywienia zbiorowego trzeba będzie dołączyć:
- kalkulację potwierdzającą udział żywności ekologicznej,
- dokumentację handlową,
- stosowne oświadczenia i deklaracje przestrzegania przepisów.
Dzięki temu konsumenci zyskają dostęp do rzetelnej informacji, a producenci ekologiczni – możliwość dotarcia do nowych odbiorców poprzez instytucje zbiorowego żywienia.
Procedura wpisu i nadzór
Projekt określa szczegółową procedurę wpisu do wykazu. Wnioski będą oceniane przez Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, który uzyska także kompetencje do:
- prowadzenia stałego nadzoru nad zakładami korzystającymi ze znaku ekologicznego,
- przeprowadzania kontroli urzędowych w zakresie schematy używania znaku i stosowania określeń związanych z produkcją ekologiczną.
Dzięki temu system oznakowania będzie nie tylko przejrzysty, ale również wiarygodny – oparty na kontrolach prowadzonych przez wyspecjalizowany organ administracji.
Zasady używania określeń „eko” i „bio”
Projekt ustawy ujednolica również reguły posługiwania się określeniami związanymi z produkcją ekologiczną. Dotyczy to w szczególności takich terminów jak „ekologiczny”, „eko” czy „bio”, które będą mogły być używane w sektorze żywienia zbiorowego wyłącznie w zgodzie z przyjętymi normami. Rozwiązanie to ma na celu zapobieganie wprowadzaniu konsumentów w błąd i zapewnienie rzetelności komunikacji rynkowej.
Sankcje i odpowiedzialność
Projekt zakłada stworzenie klasyfikacji naruszeń przepisów oraz przypisanie do nich określonych kar pieniężnych. Sankcje będą stosowane wobec zakładów żywienia zbiorowego, które:
- używają znaku ekologicznego bez uprawnienia,
- wprowadzają w błąd poprzez nieuprawnione stosowanie określeń „eko”, „bio” lub „ekologiczny”,
- nie przestrzegają warunków wpisu do wykazu zakładów żywienia zbiorowego.
Wprowadzenie katalogu sankcji ma zapobiegać nadużyciom, ograniczać nieuczciwą konkurencję i ułatwiać egzekwowanie przepisów przez organy kontrolne.
Etap legislacyjny
Założenia projektu ustawy o produkcji, znakowaniu i kontroli żywności przygotowanej z udziałem żywności ekologicznej w ramach żywienia zbiorowego oraz zmianie ustawy o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej znajdują się w tej chwili w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2026 r. Nowe przepisy mają wprowadzić kompleksowy system produkcji, znakowania i kontroli żywności przygotowanej z udziałem żywności ekologicznej w ramach żywienia zbiorowego, co będzie oznaczać istotną zmianę zarówno dla konsumentów, jak i dla podmiotów działających w sektorze zbiorowego żywienia.
