Wydanie 208, 25.10.2024

2 miesięcy temu

Wiceprezeska PSL kwestionuje jakość polskiego mięsa i mówi iż kto karmi schabowym dziecko ten jest nieodpowiedzialny, PSL jako partia nie chce zaakceptować, iż projekt związków partnerskich jest rządowy (o poparciu choćby nie mówiąc) a były prezydent Rosji wkleja bobra z polską flagą na Twitterze. Zapraszamy do lektury najnowszego wydania Tygodnika.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

Jest zgoda na modernizację polskich F-16. Niewykluczone, iż już tegoroczna Wigilia będzie dniem wolnym od pracy. Kolejne królestwo PSL – Ludowcy obsiedli dyrektorskie i kierownicze stołki.

„Praca pod założoną tezę, wybiórcze traktowanie eksperymentów, łapownictwo, badania, których wyniki nie były do niczego potrzebne, manipulacje, naruszenie tajemnicy, niegospodarność – tak działania podkomisji smoleńskiej ocenił zespół powołany przez MON, które złożyło 41 zawiadomień do prokuratury.” Defence24 ma podsumowanie konferencji prasowej gdzie przedstawiono wnioski kontroli działania podkomisji Macierewicza. TVN24 ma dostępny zapis relacji na żywo gdzie jest wszystko co powiedziano i pokazano w czasie tej konferencji. [Defence24], [TVN24]
Jeśli będziecie słyszeli kiedykolwiek o tym, iż Kościół katolicki nie ma na coś pieniędzy to pamiętajcie, iż zakon sercanów miał ponad milion złotych luzem, które wpłacił na kaucje księdza i urzędniczek związanych z aferami w Funduszu Sprawiedliwości. [OKO.press]
„W partii Razem zostało pięcioro posłów. I dobrze. Dla klubu parlamentarnego Lewicy decyzja posłanek o odejściu z partii jest dobra. Najgorszy bowiem jest stan zawieszenia – niepewny sojusznik, który podkopuje pozycję tak w rządzie, jak i wobec wyborców.” [Krytyka Polityczna]
„Jarosław Jakimowicz, aktor i prezenter, znany z pisowskiej TVP, pojechał na reżimową Białoruś i szerzy białoruską propagandę w mediach społecznościowych. Zachwyca się wszystkim – od białoruskich pomników po hotelowy bar pełen alkoholu. Zdążył już choćby postrzelać na strzelnicy” [OKO.press]
„Kierownictwo PiS podjęło decyzję ws. prawyborów kandydata na prezydenta. Poinformował o tym rzecznik partii Rafał Bochenek.” Można powiedzieć, iż mimo wszystko prawybory się odbędą, tylko głosował będzie w nich tylko Jarosław Kaczyński. [Gazeta]
„Mała piecza zastępcza, czyli w zasadzie co? Tłumaczymy zapisy projektu ustawy o związkach partnerskich” [OKO.press]
„W dzisiejszym odcinku rozmawiamy na temat «konserwatywnej kotwicy» w koalicji rządzącej. Dlaczego PSL wciąż nie zgadza się na poparcie ustawy o związkach partnerskich, pomimo faktu, iż projekt został okrojony zgodnie z ich uwagami?”

„Powinniśmy wspierać prawdziwą, doskonałą naukę, a nie każda nauka taka jest. Tej kiepskiej nauki po prostu nie opłaca się robić i nie powinna być wspierana. Inaczej okazuje się, iż naukowcy zamiast dokonywać odkryć, wynalazków i innowacji walczą o punkty – powiedział PAP prof. Krzysztof Pyrć, nowy prezesem zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP).” jeżeli chcecie więcej poczytać o polskiej nauce i macie subskrypcję Gazety Wyborczej to możecie także przeczytać tekst byłego dyrektora Narodowego Centrum Nauki - Zbigniewa Błockiego. [Nauka w Polsce], [Gazeta Wyborcza]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Zmasowane ataki dronów na Ukrainę. 971. dzień wojny
„Sekretarz obrony USA Lloyd Austin powiedział w środę, iż istnieją dowody na to, iż wojska Korei Północnej są w Rosji, ale nie wiadomo, co tam robią.” Gdyby ktoś wątpił w zeszłotygodniowe doniesienia o tym, iż północnokoreańskie siły mogą brać w wojnie w Ukrainie. [Reuters]
„Co wiemy o obecności północnokoreańskich żołnierzy na froncie wojny Rosji z Ukrainą? Jakie mogą być cele wysyłania żołnierzy do Rosji przez reżim koreański? Jak do tego podchodzi Korea Południowa?” Środkowy segment ostatniej Depeszy PISM jest właśnie o północnokoreańskich żołnierzach, więc zapraszamy do słuchania. Pozostałe segmenty też warto przesłuchać.

Wielka Brytania ma pożyczyć Ukrainie dodatkowe 2,26 mld funtów na zakup broni, w ramach szerszego programu pożyczkowego o wartości 50 mld dolarów (38,5 mld funtów), który ma zostać potwierdzony przez członków G7 pod koniec tego tygodnia. Pożyczki zostaną spłacone z odsetek wygenerowanych przez 300 mld dolarów zamrożonych rosyjskich aktywów przechowywanych na Zachodzie. [The Guardian]
„Kreml nie mógł prosić o lepszy marketing w lepszym momencie, gdy Ben Swann, samozwańczy niezależny dziennikarz, który promuje teorie spiskowe, opublikował 12-częściową serię wideo, w której obiecał ujawnić mroczne prawdy o ukraińskim prezydencie Wołodymyrze Zełenskim.” [AP News]
„Dziś porozmawiamy o tym jak wygląda Rosja dla zwykłego obywatela. Od kiedy wybuchła wojna na Ukrainie, w Rosji nastąpił kryzys w usługach publicznych. Obecny budżet Rosji jest budżetem wojennym, a wydatki na oświatę i służbę zdrowia są znacznie mniejsze. O tym jak wygląda kryzys w usługach publicznych, o braku dostępu do leków, o wzroście chorób zakaźnych i o tym jak rosjanie reagują na gorszy dostęp do usług publicznych opowie Miłosz Bartosiewicz- ekspert OSW.”

Europa

Brygady NATO mają wzmacniać Państw Bałtyckie. Kolejne kroki są czynione aby wzmacniać obecność sojuszniczą w regionie, przygotowywana jest infrastruktura i zapowiadane są ćwiczenia w przerzucaniu wojsk. Na jakim etapie jest w tej chwili ten proces? [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„Wyniki wyborów parlamentarnych we wschodnich landach potwierdziły spadek poparcia dla partii tworzących rząd kanclerza Olafa Scholza. Sukces skrajnych Alternatywy dla Niemiec i Sojuszu Sahry Wagenknecht , które opowiadają się m.in. za wstrzymaniem niemieckiej pomocy dla Ukrainy i negocjacjami z Rosją, sprawiają, iż sytuacja koalicji rządowej (SPD–Zieloni–FDP) staje się niepewna. Można spodziewać się kolejnych konfliktów między koalicjantami podczas procedowania w Bundestagu projektu budżetu na 2025 r. Niewykluczony jest scenariusz rządu mniejszościowego, a choćby wcześniejsze wybory.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
„19 października w Stambule w trakcie oficjalnej wizyty w Turcji kanclerz Olaf Scholz spotkał się z prezydentem Recepem Tayyipem Erdoğanem. Na konferencji prasowej strony nakreśliły pola niezbędnej współpracy, w tym w kwestiach zachowania stabilności na Bliskim Wschodzie i doprowadzenia do zawieszenia broni w Strefie Gazy oraz zapobiegania kryzysom uchodźczym. Ogłoszono gotowość do powrotu do stałych konsultacji międzyrządowych oraz rozwoju kooperacji gospodarczej. Kanclerz potwierdził także zniesienie obostrzeń na dostawy broni do Turcji oraz zgodę Berlina na zakup przez Ankarę wielozadaniowych myśliwców Eurofighter Typhoon.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
20 października w Mołdawii odbyły się wybory prezydenckie połączone z referendum dotyczącym wpisania integracji kraju z UE do konstytucji. W elekcji najwyższe poparcie (42,1%) uzyskała Maia Sandu – urzędująca głowa państwa. Jednak jej reelekcja stoi pod znakiem zapytania. W referendum o wpisanie celu integracji z UE do konstytucji co prawda zwyciężyła opcja proeuropejska, jednak jedynie o ułamek procenta. Co przyniesie druga tura? Oczywiście poinformujemy na łamach Tygodnika. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Nowa Europa Wschodnia]
„Po tym, jak światło dzienne ujrzała sprawa trwających latami gwałtów na Gisèle Pelicot, Francja potrzebuje nowych przepisów. Według sondaży aż 89 proc. Francuzów popiera zmianę definicji gwałtu.” Wspominaliśmy już o sprawie gwałtów na Gisèle Pelicot ale jeżeli ktoś z Was chce przeczytać o tym po polsku to artykuł Aleksandry Herzyk jest godny polecenia. [Krytyka Polityczna]
„W Szwecji skrajna prawica prowadzi otwartą wojnę ze Szwedzkim Komitetem do Walki z Antysemityzmem” Zaskoczymy Was jeżeli powiemy, iż chodzi o partię która ma swoje korzenie wśród ruchów neo-nazistowskich? [Le Monde]
Viktor Orbán planuje rozwój sektora budującego baterie elektryczne na Węgrzech ale nie wszyscy mieszkańcy są z tego zadowoleni. Rest of World opisuje jak budowa fabryk czy ich późniejsze działanie wpływa na lokalne społeczności i jak niektórzy starają się z tym walczyć. [Rest of World]
„W Czechach znajdują się największe w Europie złoża litu, metalu niezbędnego do transformacji energetycznej. Firmy wydobywcze zacierają ręce, ale mieszkańcy górniczego regionu nie chcą słyszeć o kolejnej kopalni.” Reportaż do przeczytania na stronie Działu Zagranicznego lub do odsłuchania np. na Spotify. [Dział Zagraniczny]

„Polityka Unii Europejskiej, której celem jest rozszerzenie o państwa bałkańskie, liczy już ponad dwie dekady. Na jakim etapie jest dzisiaj? Czy szansa na dołączenie do Wspólnoty państw Bałkanów Zachodnich jest realna? Z jakimi problemami – zarówno ze strony Unii jak i państw aspirujących – musi się mierzyć? O szczegóły, perspektywy i wyzwania związane z tym procesem Tomasz Zając pyta Tomasza Żornaczuka.”

Miał miejsce szczyt państw BRICS w Kazaniu. Między jego członkami jest wiele sprzecznych interesów, a niekiedy wręcz sporów terytorialnych. Na koniec szczytu ogłoszono jednak deklarację kazańską, kończącą szczyt. Reuters podsumował jakie tematy podejmuje deklaracja i jakie stanowisko prezentuje organizacja. [Reuters]
Rozszerzając wątek ukraiński. Przed rozpoczęciem szczytu BRICS premier Indii powiedział prezydentowi Rosji, iż Indie wspierają pokój w wojnie w Ukrainie i gotowe są podjąć wysiłki na rzecz mediacji. Na temat pokoju rozmawiać mieli również przewodniczący Komunistycznej Partii Chin Xi z prezydentem Putinem, jednak nie przekazano żadnych szczegółów tych rozmów. Gdy reporterzy zapytali Putina, który rozpętał tę wojnę wysyłając do ataku swoje wojska w lutym 2022 roku, o jego wizję pokoju, odpowiedział, iż nie zamierza on oddawać żadnego z 4 wschodnich obwodów Ukrainy, który na papierze inkorporował do Rosji (w praktyce nie ma nad nimi pełnej kontroli). [Reuters]
W ~~niedzielę~~ sobotę wybory w Gruzji. (Chciałoby się rzec „w końcu” bo piszemy o nich od jakichś dwóch tygodni.) jeżeli jeszcze nie wiecie jaka jest ich stawka i kto może wygrać to Agnieszka Filipiak napisała tekst właśnie o tym dla Nowej Europy Wschodniej. [Nowa Europa Wschodnia]
Jeśli wolicie o wyborach w Gruzji posłuchać zamiast poczytać polecamy dwa materiały. Jeden dziesięciominutowy od OSW i Wojciecha Góreckiego, a drugi trwający godzinę od Wojciecha Jagielskiego i Krzysztofa Story. Dłuższy materiał szerzej opisuje tło obecnych wyborów i kontekst polityczno-społeczny Gruzji.

Bliski i Środkowy Wschód

W zeszłym tygodniu informowaliśmy o śmierci Jahji Sinwara. Jak jego śmierć wpłynie na te organizację? Czy nazwisko kolejnego przywódcy będzie w ogóle jawne? Jakie kroki w Gazie podejmuje teraz Izrael? I czy ktokolwiek ma realny pomysł na to, jak ma wyglądać Gaza po zakończeniu Izraelskiej operacji przeciwko Hamasowi? I czy Hamas można w ogóle zniszczyć? Opowiada o tym w Raporcie na Dziś Mariusz Borkowski, ekspert z zakresu problemów państw arabskich, Bliskiego Wschodu, terroryzmu, problematyki państw Trzeciego Świata – politycznych ekonomicznych i społecznych.

Przy okazji polecamy dłuższy artykuł przedstawiający sylwetkę Sinwara. Od jego początków, przez pobyt w więzieniu, gdzie trafił za morderstwa dokonane na Palestyńczykach, przez uwolnienie i działalność w Hamasie. [The New Yorker]
W Libanie przez cały czas realizowane są naloty na obiekty opisywane przez Izrael jako powiązane z Hezbollahem, jednak znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie infrastruktury cywilnej. W zeszłym tygodniu zbombardowano chociażby banki powiązane z Hezbollahem, co ma pogarszać i tak skrajnie trudną sytuację finansową tej organizacji, która według doniesień medialnych, ma problemy z opłacaniem swoich członków. Hezbollah jednak przez cały czas walczy i wysłał na dom premiera Izraela 3 drony, z których jeden sięgnął celu. Premiera, ani jego żony nie było w domu, a sam budynek został nieznacznie uszkodzony. Wyjaśniane jest jak doszło do tego, iż jeden z dronów przedostał się przez obronę przeciwlotniczą i dlaczego syreny alarmowe zawyły w ostatnim dopiero momencie. [Konflikty]
W Izraelu rozbito siatkę szpiegowską Iranu. Zatrzymano 7 osób, 5 dorosłych i 2 małoletnich. Wszyscy są Żydami, mieszkającymi w Hajfie i okolicy. Ich działalność skupiała się gromadzeniu informacji o instalacjach wojskowych, w tym tych, które zostały zaatakowane 1. października tego roku. Przy okazji przypomina się kwestia zapowiedzianej izraelskiego ataku na Iran. Na ten moment wydaje się, iż realizowane są przygotowania do uderzenia, a źródła mówią, iż Izrael pod presją amerykańskiej administracji ma odstąpić od uderzeń na cele nuklearne, także infrastruktura naftowa i energetyczna ma zostać pominięta i atak miałby się skupić na celach militarnych. Czy Izrael posłucha swojego sojusznika zza oceanu czy jednak pójdzie własną drogą? To się dopiero okaże. [Konflikty]
„Nie żyje Fetullah Gulen. Był największym rywalem prezydenta Turcji. Zapraszam na komentarz dr Karola Wasilewskiego, 4CF, Instytut Badań nad Turcją.” Dr Wasilewski jest do posłuchania w podcaście Podróż bez paszportu a OSW prezentuje tekst Zuzanny Krzyżanowskiej o śmierci Fetullaha Gulena. [Ośrodek Studiów Wschodnich]

Tydzień temu mówiliśmy o rozmowach między partią rządząca Turcją, a stroną kurdyjską. W tym tygodniu jednak doszło do ataku przeprowadzonego przez Partię Pracujących Kurdystanu (PKK) na firmę zbrojeniową zlokalizowaną w Ankarze. W odpowiedzi Turcja bombarduje cele powiązane z PKK w Syrii i Iraku. [BBC #1], [BBC #2]
Egipt został krajem wolnym od malarii. To oznacza, iż od trzech lat nie stwierdzono tam żadnego przypadku tej choroby. Stał się on zatem 44 krajem na świecie i trzecim państwem arabskim, które może się tym pochwalić. [NPR]
Zeszłoroczna laureatka pokojowej Nagrody Nobla spędzi w irańskim więzieniu dodatkowe 6 miesięcy. Narges Mohammadi odsiaduje w tej chwili wyrok 2,5 roku więzienia za szerzenie propagandy wymierzonej w państwo. Dodatkowe 6 miesięcy oficjalnie zostało zasądzone za nieprzestrzeganie zasad panujących w więzieniu. [AP News]
Irańska prokuratura wszczęła postępowanie przeciwko jednej z miejscowych gazet, w sprawie zamieszczonego w niej rysunku. Ów rysunek mówił, iż należy mieć Hiobową cierpliwość czekając na zniesienie przez prezydenta restrykcji jakie nałożone są na irański internet. [AP News]
Premier Iraku poinformował, iż we wspólnej akcji sił irackich i amerykańskich zabito przywódcę tzw. państwa islamskiego w Iraku, jak również ośmiu innych wysokich rangą członków organizacji. Operację przeprowadzono w północno-wschodnim Iraku, w górach Hamrin, w prowincji Salah ad-Din. [AP News]

Azja

„Zaskakująco szerokim echem na świecie, choćby w Polsce, odbiło się ostatnie przemówienie Xi Jinpinga wygłoszone do żołnierzy Sił Rakietowych. Tak naprawdę przewodniczący ChRL i sekretarz generalny KPCh nie powiedział nic nowego, ale w obecnej sytuacji geopolitycznej zwraca się baczniejszą uwagę na wszystkie wypowiedzi chińskiego przywódcy. Czy zatem Chiny szykują się do wojny?” [Konflikty]
„Korea Południowa rozważa bezpośrednie dostawy broni do Ukrainy, ponieważ rośnie liczba dowodów na to, iż północnokoreańscy żołnierze przygotowują się do pomocy Rosji w wojnie przeciwko Ukrainie.” [The Guardian]
W Mjamnie w związku z wojną domową jest ciągły problem z dostępem do Internetu. O tym jak próbują sobie z tym radzić mieszkańcy pisze Rest of World. [Rest of World]

Afryka

„Archiwum maili organizacji Agenda Europe pozwala prześledzić, jak europejska i amerykańska prawica próbuje zaszczepić w Afryce homofobię i transfobię. O sukcesach tych kampanii kłamstw i dezinformacji dowiadujemy się później z gazet.” [Krytyka Polityczna]
„Zespół międzynarodowych naukowców stwierdził w środę, iż niszczycielskie deszcze, które w ostatnich miesiącach wywołały śmiertelne powodzie w Kamerunie, Czadzie, Nigrze, Nigerii i Sudanie, nasiliły się z powodu zmian klimatycznych spowodowanych przez człowieka.” [Reuters]
„Lokalna usługa przewozowa nie może pokonać Ubera i Bolta, więc jej kierowcy biją swoich rywali” jeżeli myśleliście, iż rynek przewozu osób w Polsce jest konkurencyjny to przeczytajcie artykuł o tym jak to wygląda w RPA. [Rest of World]

Ameryka Łacińska

„Nowy, przyjazny rynkowi rząd Argentyny i obawy o podaż ropy naftowej z Bliskiego Wschodu i innych państw napędzają boom wiertniczy i produkcyjny na argentyńskim południu Patagonii, gdzie znajduje się gigantyczna formacja łupkowa Vaca Muerta (...).” [Reuters]
W niedzielę odbędą się wybory w Urugwaju. Mieszkańcy będą wybierali prezydenta reprezentantów w parlamencie jak i będą głosowali w dwóch referendach. Americas Quarterly opisała dokładnie sytuację polityczną w kraju, kto ma jakie szanse na wygraną oraz jakie jest znaczenie zmian konstytucyjnych, których los decyduje się w referendach. [Americas Quarterly]
„W niedzielę na Kubie ponownie doszło do awarii sieci elektrycznej, co było czwartą taką awarią w ciągu 48 godzin, budząc nowe wątpliwości co do szybkiej naprawy na wyspie, która już cierpi z powodu poważnych niedoborów żywności, paliwa i leków.” [Reuters]
„Globalny gigant wydobywczy BHP stoi w obliczu miliardów dolarów potencjalnego odszkodowania za najgorszą katastrofę ekologiczną w Brazylii sprzed dziewięciu lat, ponieważ w poniedziałek w londyńskim sądzie rozpoczęło się pierwsze przesłuchanie w sprawie znacznie opóźnionego pozwu. W dniu 5 listopada 2015 r. zawaliła się tama, uwalniając szlam rudy żelaza do Rio Doce (Słodkiej Rzeki) w południowo-wschodniej Brazylii. Toksyczne odpady zanieczyściły wodę w rzece i zniszczyły jej ekosystem. Odpady górnicze zmyły pobliską wioskę Bento Rodrigues, zabijając co najmniej 19 osób.” [Al-Dżazira]

Ameryka Północna

„Premier Justin Trudeau powiedział w czwartek, iż pozostanie na stanowisku lidera, choćby po tym, jak 24 jego własnych posłów podpisało list wzywający go do ustąpienia, aby uchronić partię przed tym, co według sondaży może być spektakularną porażką w następnych wyborach.” [CBC]
Co się dzieje jak firma ubezpieczeniowa odmówi pokrycia kosztów leczenia w Stanach Zjednoczonych? Dlaczego tak się dzieje? O tym, iż często te decyzje są podejmowane przez zewnętrzną firmę oraz jak dokładnie przebiega tam proces decyzyjny przeczytacie w reportażu serwisu [ProPublica].
Tysiące osób zostało sprowadzonych do Stanów Zjednoczonych jako małe dzieci i adoptowane przez amerykańskie rodziny, jednak nie są wcale uznawani za obywateli. AP News ma dla Was interesujący reportaż opowiadający historię tych ludzi oraz opisujący jak starają się walczyć z problemami jakie przed nimi stoją. [AP News]
Bogacze angażujący się kampanie wyborcze polityków to nie jest nic zaskakującego ale to co robi w tej chwili Elon Musk w związku z wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych to przekracza wszelkie standardy. The Guardian ma artykuł podsumowujący dlaczego działania Muska są takie szokujące (oraz być może nielegalne). A skoro już jesteśmy w temacie Muska to The Wall Street Journal donosi, iż Musk od 2022 roku regularnie rozmawia z Putinem i jego środowiskiem. Cóż za zbieg okoliczności. [The Guardian], [Kyiv Independent]
Donald Trump i jego poplecznicy oskarżają partię demokratyczną o tuszowanie sprawy Jeffreya Epsteina, który miał odpowiadać za handel nieletnimi wykorzystywanymi seksualnie. Tymczasem kolejna kobieta przypomniała swoje oskarżenia wobec Donalda Trumpa, który miał ją molestować żeby zaimponować właśnie Epsteinowi. Niestety wyborców Trumpa to najwyraźniej nie obchodzi. [CNN]
Liczba przestępstw motywowanych politycznie od kilku lat wzrasta w Stanach Zjednoczonych. Nikogo nie powinno dziwić, iż nagły wzrost został zanotowany od czasu ataku na Kapitol w 2021 roku. Reuters przygotował artykuł, w którym opisuje trend jak i przestępstwa jakie zanotowano w obecnym roku wyborczym. [Reuters]
„Ponad połowa żyjących amerykańskich laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii podpisała list, w którym nazwano program gospodarczy wiceprezydent Kamali Harris «znacznie lepszym» od planów byłego prezydenta Donalda Trumpa.” Tak, wiemy, iż to nie jest Nagroda Nobla tylko Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii. [CNN]
„Konserwatywny ruch konsumencki próbuje stworzyć odrębną gospodarkę od »woke« głównego nurtu. Co więc sprzedają?” To, iż prawica sprzedaje szajs swoim wyznawcom nie powinno być dla Was zaskoczeniem, w końcu dzieje się to także w Polsce. Ale galeria produktów jaką możecie znaleźć w artykule jest warta obejrzenia. [The Guardian]

Oceania

„Król Karol został wygwizdany przez senatorkę z rdzennej ludności Australii, która wezwała do zawarcia traktatu i oskarżyła koronę o kradzież ziemi Aborygenów, gdy kończył przemówienie w Parlamencie w Canberze.” O jaki traktat chodzi dowiecie się z artykułu The Guardian. [The Guardian]
Mogło się Wam obić o uszy, iż Australia planuje wprowadzić ograniczenie w dostępie dla nastolatków w dostępie do mediów społecznościowych. Chociaż media społecznościowe wprowadzają wiele niebezpieczeństw dla młodych osób to jednak dla niektórych ich brak może przynieść negatywne skutki. [Reuters],

Ekonomia i gospodarka

„Europejskie linie lotnicze wezwały w środę Brukselę do podjęcia dalszych działań w celu zapewnienia równych szans w branży, narzekając, iż chińscy rywale cieszą się ogromną przewagą kosztową, ponieważ mogą latać nad Rosją i nie ponoszą dodatkowych kosztów środowiskowych.” [Reuters]
„Akcje McDonald's spadły o 7,3% na początku środowego handlu po tym, jak epidemia E. coli związana z burgerami Quarter Pounder w sieci restauracji spowodowała śmierć jednej osoby i zachorowanie 49 osób w USA.” Nie uważamy żeby medialna pokazówka Donalda Trumpa w jednej z restauracji tej sieci miała z tym jakikolwiek związek ale zbieżność w czasie jest zabawna. [Reuters]

Nauka i technologia

Jaka jest historia małpiej ospy (zwanej w tej chwili mpox)? Jaki jest związek z ospą prawdziwą? Jaki skutek dla drugiej choroby miało prawie Całkowie wyeliminowanie ospy prawdziwej z pomocą szczepień? Na te pytania odpowiada dłuższy tekst od [NPR].
„Zero, które zostało wynalezione późno w historii, jest wyjątkowe wśród liczb. Nowe badania odkrywają, w jaki sposób mózg tworzy coś z niczego.” [Quanta Magazine]
„Prawie 1000 jodeł oyamel (Abies religiosa) zostało przesadzonych na górę w Michoacán, gdzie rosną na wysokościach przekraczających to, co uważano za górną granicę gatunku. jeżeli drzewa przetrwają w ciągu najbliższych kilku dekad, mogą pomóc ochronić migrującą wschodnią populację motyli monarchów (Danaus plexippus), które spędzają zimę w lasach jodłowych oyamel, przed skutkami zmian klimatycznych.” [Nature]
Sztuczna inteligencja nie schodzi z nagłówków. Zdobyła w tym roku kilka Nobli. Czy słusznie? Zdania są podzielone. Kontrowersje mają miejsce także w ocenie samej technologii, jej możliwości, bezpieczeństwa, tego czy jest to nauka czy bardziej biznes i ile Nobli powinno się przyznać firmie Google. Radio naukowe zaprasza na rozmowę z filozofką i badaczką nowych technologii, prof. Aleksandrą Przegalińską.

„Czy wychwyt i składowanie dwutlenku węgla ma przyszłość? W unijnych strategiach technologie CCUS (Carbon Capture, Utilisation and Storage) ciągle pełnią istotną rolę, zwłaszcza w przemyśle. Ale dotychczasowe doświadczenia nie są zachęcające.” [Wysokie Napięcie]
„Komórki macierzyste są niezbędne do funkcjonowanie złożonych organizmów takich jak człowiek. Podczas wykładu dr Maciej Cieśla opowie o tym czym są (a czym nie są) te komórki, jak utrzymują zdrowie i dlaczego mogą być źródłem choroby. Dodatkowo pochylimy się nad wewnętrznymi regulatorami ich funkcji związanymi z molekułą kwasu rybonukleinowego – RNA. ”

Idee, kultura, społeczeństwo

„Majewski: Cechą kolaboracji jest to, iż to okupant zawsze rozdaje karty. Rozmowa z Piotrem M. Majewskim, historykiem, autorem książki Brzydkie słowo na k. Rzecz o kolaboracji.” Gorąco polecamy wywiad z Piotrem M. Majewskim i zachęcamy też to przeczytania fragmentu jego najnowszej książki, który poświęcony jest kolaboracji Goralenvolk. [Krytyka Polityczna]
Górale w kierpcach i portkach z parzenicami witający nazistowskiego namiestnika na Wawelu byli nie tylko bolesnym policzkiem dla inteligentów, którzy przed wojną widzieli w tej społeczności najbardziej wartościowych przedstawicieli polskiego ludu; ich obecność pośród nazistowskich dygnitarzy boleśnie godziła w integralność polskiego „my”.
[Fragment książki]
„Według bezprecedensowego badania, które wykorzystało zamknięcie przez aktywistów najbardziej ruchliwej autostrady w Wielkiej Brytanii, uciążliwi i głośni protestujący przeciwko zmianom klimatycznym mogą zwiększyć poparcie społeczne dla konwencjonalnych grup ekologicznych.” [Nature]
Książka Tatuażysta z Auschwitz jest zła. Nie chodzi tylko o to jak jest napisana ale przede wszystkim o to, iż czytelnik może zostać z przekonaniem iż jest to książka historyczna gdy tak naprawdę przekazywane są tam błędne a czasami wręcz szkodliwe informacje o Zagładzie. Więcej na ten temat dowiecie się z rozmowy Miłosza Szymańskiego z Barbarą Krasowicz.

„Policja rozbiła kolejny gang fałszujący najbardziej luksusowe wina. Podróbki zarówno drogiego, jak i taniego alkoholu zalewają rynek akurat w czasie, gdy pije go najmniej osób od lat.” Czy oznacza to, iż już niedługo, jedynymi, którzy przez cały czas będą zarabiać na winie, będą jedynie fałszerze i oszuści?

„Ostrzelanie pokojowej demonstracji, setki ofiar i tuszowanie sprawy przez następne dziesięciolecia. Czy to relacja z placu Tiananmen lub innej masakry, przeprowadzonej przez któryś reżim autorytarny? Nie, taką zbrodnię ma na sumieniu demokratyczna Francja, a dokonano jej w samym sercu Paryża 63 lata temu.” [Krytyka Polityczna]

Idź do oryginalnego materiału