Wydanie 196, 02.08.2024

1 miesiąc temu

Okazuje się, iż można jechać na igrzyska olimpijskie w boksie i być zaskoczonym, iż dostało się w twarz od przeciwniczki. Mamy nadzieję, iż jesteście bardziej wytrzymali od włoskiej bokserki i dotrwacie do końca najnowszego wydania Tygodnika. Miłej lektury.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

„Państwowa Komisja Wyborcza już po raz drugi nie podjęła decyzji w sprawie sprawozdania finansowego PiS z parlamentarnej kampanii wyborczej w 2023 roku. Dla PiS-u to kluczowa sprawa. jeżeli PKW odrzuci sprawozdanie, partia może stracić prawie 20 mln zł subwencji partyjnej” [OKO.press]
„Co najmniej 640 tys.zł łapówki miała przyjąć była wicedyrektorka Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Hanna S. – informuje prokuratura. Oprócz niej zarzuty usłyszało dwóch przedsiębiorców, którzy pomagali w wyłudzaniu grantów z NCBiR” [OKO.press]
„Władysław Kosiniak-Kamysz podpisuje porozumienie z myśliwymi, Krzysztof Paszyk nie widzi niczego złego w udziale dzieci w polowaniach. Myśliwi publikują listę postulatów i znajdują w rządzie sojuszników” [OKO.press]
„Po tym, jak głosami PSL w Sejmie przepadła ustawa depenalizująca pomoc w aborcji, prominentni politycy ludowców próbują uzasadnić swoją postawę, powołując się na badania i dane. Szkopuł w tym, iż są już recydywistami w wyciąganiu fałszywych wniosków i podawaniu wyssanych z palca liczb.” [OKO.press]
Z Ośrodka Badania Polski. Czy wiecie państwo, iż droga dla pieszych i rowerzystów może kończyć się barierką drogową? To właśnie ma miejsce przy jednym ze zjazdów na trasę ekspresową S3. jeżeli jednak nie jedziecie BMXem musicie przejść przez zjazd na S3 i kontynuować swoją podróż. Jak widać, lewaccy twórcy infrastruktury niezmiennie prześladują kierowców. [Twitter]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich].
„1 sierpnia w Ankarze odbyła się największa od czasów zimnej wojny grupowa wymiana więźniów pomiędzy USA i Rosją. W przedsięwzięciu uczestniczyły także Białoruś, Niemcy, Polska, Norwegia i Słowenia.” Kto został za kogo wymieniony oraz jakie to może nieść implikacje polityczne dowiecie się z analizy OSW. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Słyszeliście o utworzeniu Ukraińskiego Legionu w Polsce? Zostało to ogłoszone jakiś czas temu po wizycie prezydenta Ukrainy w Warszawie. Jak bedzie to adekwatnie wyglądało? Czy to ma sens? Na te pytania stara się odpowiedzieć serwis The Kyiv Independent na podstawie danych, które są w tej chwili dostępne. [The Kyiv Independent]
Pierwsze F-16 miały dotrzeć do Ukrainy. O tym ile ich ma tam trafić docelowo, ile w tym roku, ilu Ukraina ma pilotów przeszkolonych do latania na F-16 i jakie z tym wszystkim wiążą się zagrożenia i szanse opisuje świetnie serwis Konflikty. [Konflikty]
„Dwa lata po rosyjskiej inwazji na pełną skalę, wielu Ukraińców rozproszyło się po całej UE, próbując przetrwać. Ale wielu z tych, którym udało się uciec przed wojną, wpadło w inny rodzaj pułapki: wyzysku przez agencje pracy tymczasowej.” [VSquare]
„Proces cyfryzacji na Ukrainie nabrał tempa dopiero po objęciu władzy przez Wołodymyra Zełenskiego i jego otoczenie (2019 r.). Przyjęto wówczas, iż to właśnie ”ucyfrowienie„ państwa pozwoli na zniwelowanie dystansu cywilizacyjnego między Ukrainą a Zachodem oraz przyspieszy modernizację gospodarki i instytucji publicznych. W ciągu kilku lat udało się osiągnąć znaczące sukcesy. Cyfryzacja ma być też jednym z zasadniczych filarów powojennej odbudowy i modernizacji Ukrainy oraz fundamentem innowacyjnej gospodarki. Biorąc jednak pod uwagę toczącą się wojnę i jej konsekwencje, założenie to stoi pod znakiem zapytania.” [Instytut Europy Środkowej]

Europa

Jeśli mało mam komentarzy o ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich to polecamy Wam tekst Jasia Kapeli w Krytyce Politycznej. Nie dość, iż dowiecie się z niego jaki naprawdę obraz był wzorem dla kontrowersyjnego fragmentu ceremonii (nie była to wcale Ostatnia Wieczerza Leonarda da Vinci) to jeszcze możecie pośmiać się ze złośliwości autora skierowanych w kierunku różnych „obrońców chrześcijaństwa”. [Krytyka Polityczna]
Chcecie prawdziwe powody żeby być złym na organizatora Igrzysk Olimpijskich? Krótki tekst od think tanku CEPA (Centrum Studiów nad Polityką Europejską) pokazuje, iż totalitarnym państwom jak Chiny czy Rosja wolno więcej. Felieton w serwisie The Guardian zwraca uwagę na sprawę, o której zadziwiająco mało mówią ci uważający się za obrońców kobiet – skazany gwałciciel 12 letniej dziewczynki reprezentujący Holandię. [Centrum Studiów nad Polityką Europejską], [The Guardian]
„W Europie spada odsetek uczęszczających do kościoła. Pomimo tego trendu Kościół katolicki pozostaje jednym z głównych właścicieli ziemskich na kontynencie” [Frontstory]
„W tym odcinku opowiadamy o polityce zagranicznej prezydenta Francji Emmanuela Macrona. Jak wyglądało i dziś wygląda podejście Macrona do Rosji? Jaki wpływ wywarła jego prezydentura? Czego możemy się spodziewać w polityce francuskiej w najbliższych miesiącach? Na te i inne pytania odpowiada Łukasz Maślanka, ekspert OSW.”

Ursula von der Leyen obiecała utworzenie stanowiska komisarza ds. obronności w ramach swoich planów na drugą kadencję u steru Komisji Europejskiej. Ktokolwiek to będzie, będzie miał trudne zadanie zjednoczenia branży, której wzrost od dawna jest podzielony i rozproszony. [Euronews]
„Viktor Orbán wygłosił swoje doroczne przemówienie programowo-ideowe. Poświęcił w nim sporo miejsca swojej wizji świata i geopolityki. Dużo uwagi poświęcił także Polsce. Co mówił Viktor Orbán o Polsce? Czy jego oskarżenia są prawdziwe? Jaką wizję świata ma premier Węgier? Na te i inne pytania odpowiada Andrzej Sadecki, kierownik Zespołu Środkowoeuropejskiego w OSW.”

Wiecie kto jest według Węgrów niesprawiedliwie traktowany przy przyznawaniu wiz do strefy Schengen? Rosjanie i Białorusini. Dlatego postanowili ułatwić procedury dla „pracowników” przyjeżdżających z tych państw. Bezczelność rządu węgierskiego we współpracy z Rosją, która traktuje UE jako wroga jest porażająca. Komisja Europejska ogłosiła, iż przyjrzy się sprawie ale jesteśmy ciekawi czy będą gotowi powstrzymać Węgrów. [Euronews], [OKO.press]
„Bardzo niskie poparcie dla SPD, konieczność pogodzenia rozbieżnych zdań w rządzącej koalicji, nienajlepsza sytuacja gospodarcza Niemiec – z takimi kryzysami jest zmuszony mierzyć się kanclerz Niemiec Olaf Scholz. Między innymi o problemach kanclerza i jego partii – w rozmowe z Sarą Nowacką – opowiada Łukasz Jasiński, analityk ds. Niemiec.”

„W wielu krajach wybory do Parlamentu Europejskiego stanowiły wskaźnik nastrojów przed nadchodzącymi wyborami parlamentarnymi. W Austrii, gdzie wyborcy pójdą do urn 29 września 2024 r., najsilniejszą siłą polityczną na poziomie ogólnokrajowym po raz pierwszy stała się skrajnie prawicowa Wolnościowa Partia Austrii (FPÖ), zdobywając 25,5% głosów. W 2019 r. wiele wskazywało na to, iż partia nie podniesie się gwałtownie po skandalu, który doprowadził do upadku współtworzonego przez nią rządu. Tymczasem w sondażach FPÖ prowadzi już od końca 2022 r. Co stoi za jej tak silną pozycją i kim są jej wyborcy?” [Instytut Europy Srodkowej]
„Rosyjska ropa i inne surowce energetyczne stanowią ważne źródło finansowania rosyjskiej agresji. Ponad 2,5 roku temu wybuchła wojna na Ukrainie. Kto wciąż kupuje ropę od Rosji? O co Victor Orbán oskarża Polskę? Czy to co mówił Orbán o Polsce jest prawdą? Jak ostatnia decyzja Ukrainy wpłynie na region? Gdzie Rosja szuka nabywców swojej ropy? Jak mają się do tego sankcje na Rosję? Na te i inne pytania odpowiada ekspert OSW ds. polityki energetycznej Rosji, Filip Rudnik.”

Bliski i Środkowy Wschód

Rakieta wystrzelona z terytorium Libanu spadła na Wzgórza Golan, trafiła w boisko i zabiła 12 chłopców z lokalnej społeczności druzyjskiej. Atak na Madżdal Szams jest najkrwawszym atakiem na terenie Izraela od 7. października ubiegłego roku. Komentując wydarzenie o przekroczeniu czerwonych linii mówili zarówno przywódcy Izraela jak i liderzy społeczności druzyjskiej. Politycy żydowscy zapowiedzieli, iż atak nie pozostanie bez odpowiedzi. [AP News]
Odpowiedź na opisany powyżej atak nastąpiła już następnego dnia. Izraelskie lotnictwo zaatakowało budynek w bejruckiej dzielnicy Dahija, kontrolowana w całości przez Hezbollah. Celem był, nazywany numerem dwa w Hezbollahu, Fuad Ali Szukr (vel. Al-Hadżdż Mohsin). Według danych izraelskich zginął on w wyniku przeprowadzonego ataku. [Konflikty]
Izrael sięgnął po jeszcze jednego przywódcę wrogiej mu organizacji. Ismail Hanijja, stojący na czele politycznych struktur Hamasu, został zabity w stolicy Iranu. Hanija przybył do Iranu na inaugurację nowego prezydena kraju, Masuda Pezeszkiana, z Kataru gdzie na co dzień mieszka w dostatku i ma zapewnioną polityczną ochronę. Zarówno Hamas jak i Iran zapowiadają odwet. Na ten moment nie jest jasne w jaki sposób dokonano ataku. Na początku mówiono o uderzeniu lotniczym, w tej chwili pojawiają się doniesienia o ładunku wybuchowym dostarczonym na miejsce pobytu Haniji. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Konflikty]
Siły Zbrojne Izraela poinformowały również o tym, iż w wyniku bombardowania w Strefie Gazy zginąć miał Muhammad Dajf, lider zbrojnego skrzydła organizacji. Ma on być jedną z osób stojących za planem ataku na Izrael z 7. października 2023 roku. Dajf miał zginąć 13 lipca podczas bombardowania Chan Junus. Wszystkie te zabójstwa najpewniej nie pozostaną bez znaczenia dla próby osiągnięcia porozumienia pokojowego. Zabijanie kolejnych osób z którymi bezpośrednio bądź pośrednio prowadzi się rozmowy pokojowe może trochę komplikowac sytuację. [Reuters]
Sytuacja wewnętrza w Izraelu pozostaje nie mniej napięta niż na jego północnej granicy. W wyniku śledztwa w sprawie tortur na palestyńskich więźniach, miało dojść do zatrzymania kilku izraelskich wojskowych. Tam jednak doszło do awantury, a na teren bazy przyjechali politycy skrajnie prawicowej partii religijnego syjonizmu. Gdy żołnierzy w końcu zatrzymano, to wieczorem tłum wdarł się do bazy gdzie ich przetrzymywano. W cały ten bałagan zaangażowani aktywnie byli ministrowie z rządu z partii skrajnie prawicowych. Wojsko mówi, iż policja (podległa jednemu z nich) nie udzieliła dodatkowej ochrony bazie, a policja odpowiada, iż takich próśb nigdy nie otrzymała. Jak dalej będzie się toczyć życie polityczne wewnątrz Izraela? Nie wiemy, ale będziemy Was informować. [Konflikty]
I jeszcze jedna kwestia związana z Izraelem. Benjamin Netanjahu odwiedził USA i wystąpił przed Kongresem. Wizytę premiera Izraela, obecną sytuację w wojnie izraelsko-palestyńskiej i możliwe konsekwencje wyborów w USA komentują Konstanty Gebert i Jakub Bodziony.

Turcja zablokowała dostęp do portalu Instagram. Abdulkadir Uraloğlu, minister transportu i infrastruktury powiedział, iż platforma, mimo iwleu ostrzeżeń nie dostosował się do niektórych zasad i społecznej wrażliwości Turcji. Minister nie sprecyzował o jakie zasady ma chodzić. Użytkownicy spekulują, iż powodem do blokady były utrudnienia w składaniu kondolencji w związku ze śmiercią przywódcy politycznego Hamasu Ismaila Haniji. Prezydent Turcji wielokrotnie rozmawiał z Haniją, a piątek został ogłoszony w Turcji dniem żałoby, właśnie ze względu na śmierć Haniji. [Al-Monitor]
Rząd w Iraku wstrzymał wykonanie decyzji, zakładającej likwidację obozów dla uchodźców wewnętrznych w prowincji Kurdystan, głównie Jazydów, w których przebywają w tej chwili osoby ze zniszczonego przez tzw. państwo islamskie regionu Sindżar. Władze Kurdyjskie oponowały decyzji argumentując, iż regiony w których uciekli obecni mieszkańcy obozów są niezdatne do zamieszkania. [AP News]
Prezydent Iranu został zaprzysiężony. Masud Pezeszkian w mowie inauguracyjnej zapowiedział, iż będzie dążył do zniesienia sankcji ekonomicznych z Iranu. Jednakże, jego reformatorskie podejście może zostać przekreślone w wyniku zabójstwa Ismaila Haniji w Iranie i ewentualnego odwetu, który jest zapowiadany przez Iran. [AP News]
Fala upałów, która przechodzi nad Iranem zmusiła władze do zamknięcia państwowych instytucji jak urzędy i banki. Dochodzi do przerw w dostawie elektryczności, a ponad 200 osób trafiło w samych Teheranie do szpitala z powodu udaru cieplnego. Temperatury wahają się między 37, a 42 stopni Celsjusza. [AP News]

Azja

„Liczba zabitych w wyniku osuwisk, do których doszło po gwałtownych opadach deszczu w poniedziałek w stanie Kerala na południu Indii, wzrosła do 225 – podał w środę portal Times of India, powołując się na informacje lokalne. Poszkodowani krytykują regionalne władze, twierdząc, iż za późno wydały ostrzeżenie o nadchodzących ulewach.” [TVN24], [Reuters]
„Za kilka dni zaczyna się proces, w którym jedyny noblista z Bangladeszu może zostać skazany na dożywocie. Dlaczego wyraźnie uwzięła się na niego najważniejsza osoba w kraju, z którą kiedyś był w dobrych stosunkach, i czemu bardziej od sądu jego spuściznę zniszczył kapitalizm?”

„W piątek w Bangladeszu odbyły się kolejne protesty przeciwko premier Sheikh Hasinie i jej rządowi, domagając się sprawiedliwości dla ponad 200 osób zabitych w gwałtownych demonstracjach w zeszłym miesiącu, pomimo zapowiedzianych reform systemu kwot zatrudnienia, które doprowadziły do trwających tygodniami protestów. [AP News]
„Filipińczycy chcą, aby największa gwiazda YouTube została ich następnym prezydentem. Popularny program Raffy'ego Tulfo na YouTube pomógł mu zostać senatorem. Dzięki niemu może zostać wybrany na prezydenta.” [Rest of World]

Afryka

„W dniach 22–27 lipca br. w Tinzaouaten na północy Mali przy granicy z Algierią doszło do zaciętych walk między rosyjskimi najemnikami z Korpusu Afrykańskiego (kontynuacji Grupy Wagnera), współdziałającymi z siłami zbrojnymi Mali (FAMA), a koalicją tuareskich grup zbrojnych (CSP-DPA). W ich toku siły rosyjsko-malijskie wpadły w zasadzkę rebeliantów i poniosły znaczące straty. Klęska podważa wizerunek Rosji jako skutecznej siły w Afryce.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
„Francja poparła marokański plan autonomii dla spornej Sahary Zachodniej, zmieniając swoje stanowisko zajmowane od dziesięcioleci i dodając się do rosnącej listy krajów, które sprzymierzają się z Marokiem, ponieważ proces pokojowy prowadzony za pośrednictwem ONZ pozostaje w martwym punkcie.” [AP News]
„Sąd w Gwinei uznał byłego dyktatora Moussę Dadisa Camarę i siedmiu innych dowódców wojskowych za winnych zbrodni przeciwko ludzkości w długo oczekiwanym wyroku odnoszącym się do słynnej masakry i masowych gwałtów, które miały miejsce w 2009 roku.” [The Guardian]
„Czy kościół może istnieć wyłącznie w Internecie?” Na to pytanie stara się znaleźć odpowiedź reportaż Rest of World, który poświęcony jest ewangelikalnemu kaznodziei z Kenii. Jak wygląda jego online kościół? Co o tym myślą inni funkcjonariusze organizacji religijnych? [Rest of World]
Tydzień temu pisaliśmy o lawinach błotnych jakie wystąpiły w Etiopii. Al-Dżazira ma przejmujący artykuł o ludziach, którzy ciągle szukają swoich zaginionych bliskich, chociaż szanse na znalezienie ich żywych są nikłe. [Al-Dżazira]

Ameryka Łacińska

No i po wyborach w Wenezueli. Niestety tak jak wiele osób się obawiało rząd Maduro najprawdopodobniej sfałszował wynik wyborów żeby utrzymać się przy władzy. Według redaktora Americas Quarterly to jasny sygnał, iż Maduro idzie w ślady Daniela Ortegi, który jest w tej chwili dyktatorem Nikaragui. Chociaż Stany Zjednoczone ogłosiły, iż opozycyjny kandydat według nich wygrał wybory to wątpliwe żeby uznały go oficjalnie za prawowitego prezydenta. [Americas Quareterly], [AP News]
Skąd wiemy, iż wybory w Wenezueli zostały sfałszowane? Poza wskazówkami jakie naukowcy wyczytują z oficjalnych wyników (m.iin ogłoszone głosy oddane na kandydatów idealnie przeliczają się na procenty) to opozycja jest w posiadaniu około 80% protokołów wyborczych z elektronicznych maszyn do głosowania o czym pisze AP News. Tymczasem opozycja szykuje się do kolejnych protestów o czym pisze Al-Dżazira. [AP News], [Al-Dżazira]
Z pomocą najnowszych technologii policja przewidzi przestępstwa zanim do nich dojdzie. To jest fabuła filmu „Raport mniejszości” z Tomem Cruisem ale także plan argentyńskiego prezydenta Javiera Milei. Już samo wykorzystanie do tego algorytmów sztucznej inteligencji budzi pewien niepokój (potrafią być one wykorzystywane nie do końca zgodnie z przeznaczeniem) to dodatkowo poglądy Milei na praworządność i prawa człowieka mogą budzić pewne wątpliwości czy takie narzędzia nie będą nadużywane przez władzę. [The Guardian]
W grudniu 2021 r. prezydent Nikaragui Daniel Ortega zerwał wieloletnie stosunki dyplomatyczne z Tajwanem, aby nawiązać stosunki z Chińską Republiką Ludową. Robił to z nadzieją na przełamanie międzynarodowej izolacji i presji Zachodu, które narosły po wyborach z 2021 roku gdzie zamykano w więzieniach działaczy politycznych i kandydatów na prezydenta. Jednak na ten moment Nikaragua nie może odtrąbić gospodarczego sukcesu. Wydaje się, iż najwięcej korzyści ze zmian w polityce międzynarodowej w wykonaniu Nikaragui odniosły chińskie firmy. [Americas Quareterly]
Chińskiej produkcji motorowery masowo sprzedają się w Meksyku, gdzie są pomocne w poruszaniu się po zatłoczonej stolicy kraju. Jednak prawo nie nadąża za rozwiązaniami oferowanymi na rynku. Przez brak jasnej regulacji, czy są to rowery elektryczne, czy może bardziej skutery/motocykle, brak jest nie tylko spójnych wymagań odnośnie ubezpieczenia czy rejestracji pojazdu ale także cierpi na tym bezpieczeństwo użytkowników. [Rest of the World]
W Urugwaju stanąć ma potężne centrum danych firmy Google. Wywołuje to jednak protesty miejscowych działaczy społecznych i ekologicznych. Centrum będzie świadczyło usługi na cały świat, jednak zostało zwolnione z podatków. Jego konsumpcja energii elektrycznej będzie na tyle duża, iż podniesie krajowe emisje dwutlenku węgla o 2,6%. Do tego dochodzą odpady zwyczajowo generowane przez takie centra. A zyski? Wydaje się, iż żadnych. [The Guardian]

Ameryka Północna

„Trump powtarza kłamstwa i atakuje tożsamość rasową Kamali Harris podczas panelu czarnoskórych dziennikarzy. Podczas chaotycznego wydarzenia zorganizowanego przez Krajowe Stowarzyszenie Czarnych Dziennikarzy Trump kłamał na temat aborcji i imigracji.” Niech więcej dają mu mówić to może sobie więcej wyborców przypomni jaki naprawdę jest. [The Guardian]
„Gdy Donald Trump próbował zdezawuować politycznie toksyczny projekt, jego dyrektor, Paul Dans, ustąpił. Ale plany i ogromna baza danych kadrowych, które przygotował – aby zastąpić tysiące członków administracji państwowej lojalistami MAGA – pozostają.” [ProPublica]
Elon Musk chce mieć wpływ na to kto będzie nowym prezydentem lub prezydentką Stanów Zjednoczonych. Nie wystarczy mu szerzenie propagandy i dezinformacji na serwisie Twitter (który bardzo chce żeby nazywać X) więc założy PAC (Political action committee – organizację mającą wpływać na wybory w USA) która aktywnie działa na rzecz Donalda Trumpa. Reklamy rozpowszechniane przez PAC Muska zachęcają ludzi do zarejestrowania się do głosowania, ale jeżeli ktoś mieszka w stanie, który może być decydujący o wyniku wyborów to jego strona zbiera szczegółowe dane o wyborcy a potem nie informuje go o tym jak może się zarejestrować do wyborów. Po co dokładnie zbierane są te dane i jak wygląda PAC Muska na tle dotychczasowych kampanii wyborczych pisze. [CNBC]
„Zarówno Demokraci jak i Republikanie zgodnie zwracają uwagę na rosnące zagrożenie ze strony Chin. Pacyfik staje się regionem głównego zainteresowania dla Stanów Zjednoczonych. O tym, jakie są relację między Chinami a USA oraz Koreą Płd. i Japonią a USA, jak w kontekście zwrotu ku Chinom kształtuje się znaczenie Europy – w tym wojny na Ukrainie, która administracja byłaby korzystniejsza z punktu widzenia Chin, a która z punktu widzenia Korei Płd. oraz Japonii – opowiadają Justyna Szczudlik oraz Oskar Pietrewicz.”

Oceania

„W stanie Wiktoria odnotowano 71 potwierdzonych przypadków choroby legionistów, a jedna osoba zmarła na tę chorobę w wyniku epidemii, którą władze zawęziły do dwóch przedmieść w zachodniej części Melbourne.” [The Guardian]

Ekonomia i gospodarka

„Pierwszy raz w historii panele fotowoltaiczne i turbiny wiatrowe przez pół roku pokryły większą część zapotrzebowania Europejczyków na energię elektryczną niż paliwa kopalne. W Polsce udział węgla od stycznia do czerwca spadł do 57%. Jednocześnie rośnie zużycie energii elektrycznej.” [Wysokie Napięcie]
„Ratingi kredytowe miały pomóc krajom subsaharyjskim w dotarciu do globalnych inwestorów w celu sfinansowania bardzo potrzebnego rozwoju. Niskie wyniki, wysokie zadłużenie i pech sprawiły jednak, iż wiele z nich boryka się z miażdżącym długiem z tytułu obligacji.” [Reuters]
„Okres przejściowy wobec sankcji na rosyjski gaz kończy się 20 grudnia 2024 roku. Po tej dacie państwa Unii Europejskiej teoretycznie będą musiały nauczyć się radzić sobie bez tego rosyjskiego surowca. Polska niestety jest w tej chwili największym importerem rosyjskiego LPG we Wspólnocie.” [Obserwator Gospodarczy]
Czy firmy produkujące dobra luksusowe mogą mieć problem z tym, iż ludzie kupują ich produkty? Okazuje się, iż tak. Chodzi o niski kurs jena, który sprawił, iż turyści kupują dobra luksusowe w czasie wizyt w Japonii zamiast, tak jak by woleli producenci, u siebie w domu. [Reuters]
„Procesory znajdują się w centrum rywalizacji chińsko-amerykańskiej. Należą do kluczowych technologii, w których USA dominują globalnie na tyle, iż są w stanie spowalniać wzrost ChRL. Wprowadzone przez Stany Zjednoczone w 2022 r. bezprecedensowe ograniczenia eksportowe miały zahamować rozwój chińskiego sektora półprzewodników na poziomie 14 nm. Sankcje okazały się jednak nieszczelne, dzięki czemu chińskie firmy – wspierane szeroko przez państwo – mogą częściowo rozwijać produkcję relatywnie zaawansowanych technologii półprzewodnikowych.” Jak wygląda półprzewodnikowe pole bitwy w tej chwili i jakie scenariusze są rysowane na przyszłość przeczytacie w komentarzu [Ośrodka Studiów Wschodnich]

Nauka i technologia

„Według opublikowanych w środę wyników badań, podawane dwa razy w roku zastrzyki stosowane w leczeniu AIDS były w 100% skuteczne w zapobieganiu nowym infekcjom u kobiet.” [AP News]
Musimy się wam do czegoś przyznać – mamy dość niekonwencjonalne i niszowe hobby. Polega ono na tym, iż interesujemy się tym jak „robi się naukę”: publikowanie artykułów, parametryzacja i inne takie perwersyjne sprawy. W związku z tym mamy dla Was dwa teksty z Forum Akademickiego:
- „Kilka korporacji czerpie gigantyczne zyski z wydawania artykułów naukowych, które powstały w dużym stopniu dzięki środkom publicznym. Powinniśmy szukać rozwiązań tego problemu – również w Polsce, jeżeli nie chcemy być pionkami w cudzej grze.” dr Stanisław Krawczyk [Forum Akademickie]
- „Ewaluacja to ocena jakości działalności naukowej”. Od jej wyników zależą uprawnienia uczelni wyższych oraz to w ile pieniędzy dostanie od rządu. Środowisko akademickie od jakiegoś czasu mówiło, iż ten proces wymaga poprawy a minister Gdula zapowiedział Zmiany. Jak pisze dr hab. Sebastian Kołodziejczyk „W tym tekście twierdzę, iż ewaluacja nie tylko nie działa, ale i nie zadziała, mimo dobrej woli oraz możliwych modyfikacji. Co więcej, nie są temu winne ani lista czasopism i wydawnictw, ani też proporcje między poszczególnymi składowymi oceny. [b]Co do zasady ta ocena została zaprojektowana błędnie i przynosi oraz będzie przynosić błędne rezultaty.[/b]” Tekst momentami jest dość hermetyczny i jeżeli nie znacie się na szczegółach procesu ewaluacji to niektórych fragmenty nie musicie czytać uważnie – główne przemyślenia autora powinniście zrozumieć bez tego. [Forum Akademickie], [Ewaluacja to ocena jakości działalności naukowej]
„Larry Richardson wydawał się być początkującym matematykiem z potencjałem. Według Google Scholar, był autorem tuzina artykułów na tematy od złożonych algebr po strukturę obiektów matematycznych, gromadząc ponad 130 cytowań w ciągu 4 lat. Wszystko to byłoby dość niezwykłe – gdyby badania nie były kompletnym bełkotem. A Larry nie był kotem.” Science ma artykuł, który wskazuje na niedoskonałość niektórych systemów bibliometrycznych używanych do oceniania nauki i naukowców. [Science]
Wspinacze mogli by się wydawać naturalnymi wrogami dla sokołów wędrownych ale to dzięki nim udało się przywrócić te ptaki do Parku Narodowego Yosemite. Smithsonian Magazine ma artykuł, który nie tylko opisuje jak człowiek o mało co nie doprowadził do zniknięcia tych ptaków to także szczegółowo opisuje jak wspinacze czasami wręcz ryzykowali życie żeby pomóc naukowcom w ratowaniu sokołów. [Smithsonian Magazine]
Chociaż żadna trans kobieta nie startuje na Olimpiadzie w Paryżu to temat badania płci zawodniczek i kryteriów dopuszczania ich do zawodów wrócił na pierwsze strony gazet i portali newsowych. W związku z tym polecamy dwa materiały. Pierwszy to krótki podcast od serwisu Science opisujący przeglądowo historię tego jak zmuszano zawodniczki do udowadniania, iż są kobietami (po tym jak w końcu dopuszczono kobiety do startu w zawodach). A drugi to artykuł w serwisie Time, który przybliża historię wpływu nazistów na badanie zawodniczek i opisuje jak ta historia została zniekształcona. [Time]

Idee, kultura, społeczeństwo

Macie problem z czytaniem tekstów, które nie są literaturą piękną? Macie wrażenie, iż social media i telefony zniszczyły waszą umiejętność skupienia się na dłuższym tekście? Zerknijcie do tego artykułu bo być może znajdziecie tam rady, które wam pomogą. [Casey Boyle]
„Badania nad tym, jak praktykować medytację bezpiecznie, rozpoczęto dopiero niedawno. Dziś zatem nie wiemy jeszcze, jakich udzielać rad w tej kwestii. Szerszy problem polega na tym, iż medytacja ociera się o nietypowe stany świadomości, a nie dysponujemy jeszcze psychologicznymi teoriami umysłu, które pomogłyby te stany zrozumieć.” [Krytyka Polityczna]
„Awanturniczy Kmicic niechcący wplątany w zdradę stanu, podstępni książęta Radziwiłłowie, wysadzenie w powietrze szwedzkiej kolubryny grożącej Jasnej Górze, odkupienie win w wiernej służbie królowi Janowi Kazimierzowi Wazie, wreszcie zwycięska bitwa Stefana Czarnieckiego ze Szwedami, dawnych grzechów odpuszczenie, król Jędrkowi skronie ściska. Wszyscy pamiętamy te sceny z filmu »Potop«. A jak to wyglądało z perspektywy historycznej? O potopie szwedzkim, jego przyczynach, przebiegu i konsekwencjach rozmawiam z prof. Michałem Kopczyńskim z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Historii Polski.”

Co by nie sądzić o klientach portalu Only Fans, którzy uważają, iż wchodzą w prawdziwe relacje z modelkami i modelami to można się zastanowić, czy portal nie przyzwala na nieetyczne (a być może także nielegalne zachowania modeli wobec klientów). To nie jest pierwszy duży materiał Reutersa o Only Fans, na marginesie tego artykułu znajdziecie link zarówno do tego, który porusza temat oskarżeń o gwałt jak drugiego, który mówi o nadużyciach seksualnych wobec dzieci. [Reuters]

Idź do oryginalnego materiału