Wydanie 191, 28.06.2024

2 miesięcy temu

Ciągle jest zbyt gorąco na pisanie wstępów ale niestety kołtuństwo PSL czy blogerzy pseudonaukowi pozywający prawdziwych naukowców nie dają nam spokoju także w upały. Zapraszamy do lektury Tygodnika.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

NIK idzie do prokuratury z przekopem Mierzei Wiślanej. Poważne zastrzeżenia po decyzji KRRiT o naziemnym multipleksie dla Fratrii i TV Republika. W Małopolsce PiS kłóci się sam z sobą.

  • „626,3 mln euro – to łączna kwota dotychczasowych potrąceń dokonanych przez Komisję Europejską w latach 2022-2023 w związku z niepłaceniem przez Polskę kar orzeczonych wyrokami sądów europejskich – wyliczyła NIK. Tylko funkcjonowanie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, stworzonej i finalnie zlikwidowanej przez PiS, kosztowało Polskę 557,7 mln euro.” [Wirtualna Polska]

  • Rząd w końcu podjął decyzję dotyczącą CPK. Jak dokładnie ma wyglądać port lotniczy w Baranowie, a jak część kolejowa, opisuje szczegółowo TVN24. Czekamy na oceny ekspertów, jakie można będzie Wam zaprezentować. Na razie jesteśmy po prostu zadowoleni, iż decyzja zapadła. [TVN24]

  • „Lewica i Razem zawieszają Paulinę Matysiak. Posłanka chce budować ruch społeczny z politykiem PiS” Przy całej sympatii dla idei „depolaryzacji” Nie chcemy znęcać się nad posłanką Matysiak, pozostawimy to zadanie Paulinie Sitnickiej z OKO.press oraz senatorce Annie Górskiej z Razem. [OKO.press]

  • Słyszeliście o tym, jak nowe władze chcą zniszczyć Muzeum 2 Wojny Światowej? choćby Władysław Kosiniak Kamysz pisał, iż nie ma na to jego zgody. Dobrze się więc składa, iż nic takiego nie ma miejsca. Pani Estera Flieger w nitce na serwisie Twitter tłumaczy, o co chodzi w tej sprawie i dlaczego warto pamiętać jak wygląda historia tej instytucji oraz wystawy. Chociaż nie we wszystkim podzielamy zdanie Pani Flieger, to bardzo dobrze przybliża historię tej instytucji, co uważamy za bardzo wartościowe. [Wpis na Twitterze od odczytania za pośrednictwem The Reader App]

  • „Ważą się losy projektu ustawy o związkach partnerskich. Dyskusja nabrała brutalności, gdy spory wyciekły z zacisza gabinetów. Każda partia prowadzi własną walkę, niektóre kluby kłócą się choćby wewnątrz. O co tu chodzi?” OKO.press tłumaczy spory polityczne związane z projektem, a Ministra Kotula ogłosiła w piątek, iż okrojony projekt trafia do konsultacji międzyresortowych. [OKO.press]

  • Co przeszkadza PSL w projekcie związków partnerskich? Najwyraźniej bezpieczeństwo dzieci, które się tam wychowują oraz to, iż zapewnia on namiastkę godności osobom, które będą chciały zawrzeć taki związek. PSL mówi, iż nie chce dopuścić do adopcji dzieci przez pary jednopłciowe ignorując fakt, iż wiele dzieci już się w takich rodzinach wychowuje a brak możliwości przysposobienia przez drugiego rodzica tylko rodzi problemy, o czym pisze Noizz. [Noizz]

  • Łukasz Sakowski był kiedyś blogerem naukowym, ale od jakiegoś czasu skupia się na walce z „ideologią woke (czyta się łołk)” i osobami transpłciowymi. Najwyraźniej nie dotarła ta informacja do redakcji tygodnika Polityka, gdyż robił za niezależnego eksperta w rozmowie, która (dość przewidywalnie) przedstawiała pogląd, iż transpłciowość to jakiś obecny wymysł. Serwis Tranzycja.pl przygotował artykuł, w którym wskazuje dokładnie, jak mgr Sakowski manipuluje powołując się na badania naukowe lub wprost kłamie. [Tranzycja.pl]

  • Jednym z argumentów Sakowskiego przeciwko „ideologii woke” jest to, iż zamyka się usta naukowcom zmuszając ich do milczenia. Co ciekawe, nie przeszkadza mu to samemu pozywać prawdziwego naukowca, który go krytykuje. Dr hab. Wojciech Dragan opublikował zrzutkę, w której pisze:

    Potrzebuję Twojej pomocy w pokryciu kosztów opieki prawnej w związku z wytoczonym mi przez blogera Łukasza Sakowskiego pozwem. Powód poczuł się urażony moimi publicznymi wypowiedziami będącymi krytyką jego warsztatu oraz sposobu przekazywania informacji na temat transpłciowości i osób transpłciowych. Sakowski żąda sądowego zakazu wypowiadania się na temat jego aktywności, publicznych przeprosin oraz wpłacenia 10 tysięcy złotych na jego rzecz.

    Oczywiście nie zgadzam się z formułowanymi zarzutami i zamierzam tego dowodzić przed sądem. Opieka prawna jest jednak kosztowna – bardzo proszę o Twoją pomoc!

    Serdecznie polecamy tę .

  • „Prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał umowę o bezpieczeństwie z Unią Europejską 27 czerwca podczas szczytu przywódców UE w Brukseli.” [The Kyiv Independent]

  • „25 czerwca odbyło się pierwsze posiedzenie konferencji międzyrządowej na szczeblu ministerialnym (Intergovernmental Conference, IGC), na którym formalnie zainaugurowano rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Ukrainą. Stało się to możliwie dzięki uzgodnieniu 21 czerwca przez Radę UE Ram negocjacyjnych z Ukrainą (i Mołdawią), określających główne wytyczne i zasady rozmów akcesyjnych z oboma państwami.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • „25 czerwca br. Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) wydał nakazy aresztowania byłego ministra obrony, a w tej chwili sekretarza Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (FR), gen. Siergieja Szojgu, i szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych, gen. Walerija Gierasimowa. Są to kolejne nakazy wobec kluczowych wojskowych odpowiedzialnych za prowadzenie przez Rosję działań wojennych na Ukrainie.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

  • „Francuska scena polityczna dostarcza w ostatnim czasie wiele emocji. Po zwycięstwie Zjednoczenia Narodowego w wyborach do Parlamentu Europejskiego prezydent Macron ogłosił rozwiązanie parlamentu – francuskie partie polityczne stanęły przed koniecznością rozpoczęcia natychmiastowej, kolejnej już kampanii wyborczej, tym razem walcząc o władzę w kraju. Czy potencjalna przegrana partii prezydenckiej może wpłynąć na stosunek Francji do wojny na Ukrainie? Czy istnieje niebezpieczeństwo zmiany podejścia Francji do pomagania Ukraińcom? O tym, jakie stanowiska wobec toczącej się na wschodzie Europy wojny mają francuskie partie polityczne, w rozmowie z Tomaszem Zającem, opowiada Amanda Dziubińska.”

  • „W ostatnich miesiącach opublikowano szereg politycznych lub eksperckich refleksji na temat rosyjsko-ukraińskich negocjacji na Białorusi i w Turcji w lutym–kwietniu 2022 roku. Chociaż zawierają one nowe szczegóły i interesujące perspektywy, większość z nich albo całkowicie ignoruje, albo nie zwraca uwagi na fatalne wyniki Moskwy w zakresie wdrażania porozumień w zakresie bezpieczeństwa z byłymi republikami radzieckimi. W niedawnej debacie na temat szans na pokojową historię alternatywną nie zostały uwzględnione wcześniejsze doświadczenia, założono implicite, iż Kreml będzie przestrzegał każdego podpisanego porozumienia. Takie założenie jest sprzeczne z działaniami Rosji w podobnych sytuacjach.” [Nowa Europa Wschodnia]


Europa

  • Ursula von der Leyen znowu zostanie przewodniczącą Komisji Europejskiej a szefem Rady Europejskiej zostanie były premier Portugalii Antonio Costa. O umowach politycznych jakie doprowadziły od obsadzenia wysokich stanowisk w UE po ostatnich wyborach do Parlamentu Europejskiego pisze Euronews jak Politico. [Euronews], [Politico]

  • W niedzielę odbędzie się pierwsza tura niedawno ogłoszonych wyborów parlamentarnych we Francji. jeżeli nie wiecie kto jest kim, jak dokładnie działa francuski system wyborczy czy jak utrata władzy przez ugrupowanie prezydenta Macrona wpłynie na Francję to Atlantic Council jak i AP News mają artykuły, które pomogą zrozumieć tą skomplikowaną sytuację. [Atlantic Council], [AP News]

  • W przyszłym tygodniu w czwartek obędą się powszechne wybory w Wielkiej Brytanii. Amerykański think tank Council on Foreign Relations przygotował krótkie podsumowanie głównych graczy politycznych tych wyborów oraz tematów jakie są ważne dla wyborców. BBC ma podsumowanie sondaży a PISM podsumowanie całej kampanii wyborczej. [Council on Foreign Relations], [BBC], [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

  • „Dyskusja nad przyjętym w br. europejskim aktem o wolności mediów (EMFA) podzieliła unijne instytucje, państwa członkowskie i wydawców mediów. Kontrowersje wzbudziły m.in. sama potrzeba przyjęcia nowego prawa czy kwestia możliwości podsłuchiwania dziennikarzy przez władze i usuwania treści z platform internetowych. Choć EMFA zawiera gwarancje niezależności mediów, np. związane z przejrzystością ich finansowania, jego skuteczność osłabia pozostawienie szerokiego marginesu decyzyjnego państwom UE, m.in. w kwestiach koncentracji przedsiębiorstw medialnych.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

  • Tryptyk Kaukaski – trzy reportaże od Działu Zagranicznego o trzech królach, tj. o trzech osobach z potężnymi zasobami za nimi stojącymi, którzy potrafią blefować, podbijać stawkę i ostro zagrywać. Mowa o wyrazisych postaciach z południowego Kaukazu, które bardzo mocno odcisnęły piętno na Gruzji, Armenii, a także na Górskim Karabachu. Wszyscy oni grają nie tylko przeciwko loklanym przeciwnikom, ale zawsze w tle jest Rosja, której długie macki są w regionie mocno widoczne. Autorki reportaży to Stasia Budzisz i Aneta Strzemżalska. Reportaże do przeczytania na stronie Działu Zagranicznego lub do odsłuchania m.in na [profilu Spotify serwisu].

    • „Król Pik – Gdy w 2012 roku wchodził do gruzińskiej polityki, Bidzina Iwaniszwili był człowiekiem zagadką. Nikt nie wiedział, jak wygląda, nikt nie słyszał jego głosu. Ale kiedy wreszcie zdobył władzę, razem z nim odzyskała ją przestępcza arystokracja.” [Król Pik]

    • „Król Trefl – W Armenii dużo musiało się zmienić, żeby wszystko zostało po staremu. Dawną oligarchię zastąpiła nowa, a kraj wiruje niczym w chocholim tańcu. Ale ulica patrzy – i znów czuć dym.” [Król Trefl]

    • „Król Karo – Ruben Wardanjan to oligarcha pełną gębą, ale z ludzką twarzą. Ormianie z Karabachu uwierzyli mu, iż jest ich wybawcą. Miał wszystko, co trzeba – głównie pieniądze.” [Król Karo]

  • „23 czerwca w Dagestanie, rosyjskiej republice w regionie Kaukazu Północnego, doszło do serii skoordynowanych zamachów terrorystycznych. Napastnicy podpalili cerkiew i synagogę w Derbencie, zaatakowali cerkiew i posterunek policji drogowej w stołecznej Machaczkale oraz ostrzelali samochód policyjny we wsi Siergokała.” Zginęło 26 osób, a rannych zostało 46. Podczas operacji antyterrorystycznej zabito pięciu bojowników. Co wiemy i czego nie wiemy o kolejnym juz zamachu w Rosji? Możecie przeczytać o tym w analizie OSW jak i Tygodniku Powszechnym. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Tygodnik Powszechny]

  • „Które państwa Rosjanie postrzegają jako przyjazne, a które jako wrogie? Wyniki badań sondażowych przeprowadzonych w Rosji komentuje Katarzyna Chawryło.”


Bliski i Środkowy Wschód

  • „Palestyńskie media informują, iż Izraelczycy rozpoczęli kolejną ofensywę w mieście Gaza. Skupia się ona w dzielnicy Szudżaijja, w której Cahal nie prowadził działań od kwietnia. Izraelskie służby informacyjne wzywają osoby przebywające w tej dzielnicy do ewakuacji do wyznaczonej strefy humanitarnej na południu enklawy.” W tym samym czasie napięcie na granicy z Libanem utrzymywane jest na bardzo wysokim poziomie. Ani Izrael, ani Hezbollah nie chcą wojny, jednak stosują taktykę eskalacji i liczą na wycofanie się drugiej strony, które jednak z powodów politycznych może nigdy nie nadejść. [Konflikty], [DW]

  • Reuters przygotował obszerny artykuł o służbie zdrowia w Strefie Gazy i jej niepowetowanych stratach poniesionych podczas obecnej wojny. Od października 2023 roku zginęło w Strefie 55 lekarzy specjalistów, których zastąpienie będzie dla powojennej Gazy bardzo trudne. [Reuters]

  • Izraelski sąd najwyższy ogłosił wyrok, zgodnie z którym ultraortodoksyjni żydzi podlegać będą obowiązkowej służbie wojskowej. Jest to przedmiotem wielu kontrowersji, protestów, a także wiele lat trwającego sporu politycznego. Ze względu na wyższy niż w ogóle społeczeństwa wskaźnik urodzeń, ta grupa staje się coraz większą częścią izraelskiego społeczeństwa (12%, szacunki mówią o wzroście do ponad 20% w przeciągu 25 najbliższych lat), które oczekuję równego wysiłku w służbie obrony ojczyzny również od swoich religijnych współobywateli. „Żołnierze Tory” jak zwykli sami o sobie mówić ortodoksi, protestują przeciwko decyzji sądu. [DW]

  • Na Zachodnim Brzegu Jordanu wyburzono kolejne domostwa należące do Palestyńczyków. Pretekstem jest budowanie bez pozwoleń, jednak te są niemal niemożliwe do uzyskania przez lokalnych arabów. Sytuację nagrali i nagłośnili izraelscy działacze walczący z bezprawiem własnego państwa. ONZ uznaje, iż polityka wyburzeń nosi znamiona zbrodni wojennych. [The Guardian]

  • Dzisiaj, tj. 28 czerwca realizowane są wybory prezydenckie w Iranie. Startuje 6 kandydatów, z czego tylko jeden może być w Irańskich warunkach opcją bardziej liberalną od twardogłowych rywali. Masud Pezeszkian, bo o nim mowa, w tej chwili nieznacznie prowadzi w sondażach, które przed pierwszą turą dawały mu niecałe 25% poparcia. Czy przełoży się to na wynik ogłoszony przez komisję wyborczą i czy ma on szanse na dodatkowe głosy w drugiej turze? To się dopiero okaże. [DW]

  • Arabia Saudyjska przez ostatnie lata uruchomiła modernizacyjne projekty, które w swoich ekstremalnych regionach miały zawierać długie na 170 km miasto z budynkami pokrytymi lustrami czy też stoki narciarskie na pustyni. Te projekty zawsze miały być drogie i tylko niesamowite zasoby petrodolarów miały pozwolić na ich realizację. Jak jednak pokazuje początek realizacji części z tych wielkich inwestycji, nie stać na nie choćby Arabii Saudyjskiej, a wszystkie inicjatywy są odpowiednio skalowane w dół. [DW]

  • Dyktator Syrii, Baszar al-Asad powiedział po spotkaniu z rosyjskim wysłannikiem, Aleksandrem Ławrientiewem, iż Syria jest otwarta na normalizację stosunków z Turcją. Póki co jednak, mimo wysiłków dyplomatycznych Moskwy, w 2023 roku nie udało się do tego doprowadzić. Syria utrzymuje warunek uznania terytorialnej niezależności swojego kraju przez Turcję, która w ostatnich latach przeprowadzała operacje na północy kraju, wymierzone głównie w siły kurdyjskie, a także grozi kolejną tego typu operacją. [The National]


Azja

  • „Dlaczego Chiny chcą być zielone? Pekin wykorzystuje cele klimatyczne by wywierać presję na USA i inne państwa zachodu. Skorzystać ma również gospodarka ChRL. Tłumaczy Maciej Kalwasiński, analityk OSW”

  • Tydzień temu wspominaliśmy o wizycie Putina zarówno w Korei Północnej jak i Wietnamie. jeżeli chcecie przeczytać analizy eksperckie, to PISM ma tekst o obydwu wizytach, a OSW tekst o wizycie w Wietnamie i podcast o wizycie w Korei Północnej. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • „Mieszkańcy Delhi, którzy na początku tego miesiąca doświadczyli jednej z najgorszych fal upałów w historii, stoją teraz w obliczu poważnego zalania wodą z powodu rekordowych opadów deszczu w ciągu zaledwie 24 godzin, przekraczających średnią dla miasta w całym czerwcu.” [Reuters]

  • „Globalne finansowanie w branży mięsa hodowanego w probówce spadło o 75% w ciągu ostatniego roku. Singapur dostrzega swoją szansę na zostanie światowym liderem, wspierając lokalne i międzynarodowe firmy.” [Rest of World]


  • Afryka

    • Dużo pisaliśmy o różnych przewrotach wojskowych, jakie ostatnimi laty miały miejsce w Afryce. Możecie mieć wrażenie, iż z demokracją na tym kontynencie jest coraz gorzej, a przecież nie jest racjonalne, żeby to wyglądało tak jednorodnie na tak wielkim kontynencie. Więc jak to jest z demokracją i demokratyzacją Afryki? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w trzecim odcinku Programu Afrykańskiego.

  • Tak, jak pisaliśmy tydzień temu, mieszkańcy Kenii protestowali przeciwko nowym podatkom. Protestujący wdarli się do budynku parlamentu, a w starciach ze służbami porządkowymi miały zginąć 22 osoby. Prezydent Kenii William Ruto ogłosił w orędziu do narodu, iż nie podpisze ustawy budżetowej z proponowaną podwyżką podatków i przyznał, iż protestujący wygrali. [BBC]

  • „W dżihadystycznym półświatku dochodzi tego roku do poważnych przemian. Kierow­nictwo Da’isz zdecydowało się relokować najważniejszych członków do Afryki. Anonimowe źródła związane z amerykańskim wywiadem informują, iż bojownicy wybrali Róg Afryki, ponieważ mają tam większą swobodę działania niż na Bliskim Wschodzie. Niestabilność Somalii i geograficzna bliskość Demokra­tycz­nej Republiki Konga sprawiają, iż region stanie się prawdopodobnie nowym centrum aktywności ekstremistów.” [Konflikty]

  • „Podważenie postzimnowojennego ładu naruszyło wpływy dotychczasowych hegemonów. Przede wszystkim zakwestionowano koncepcję Françafrique — polityczno-ekonomicznej strefy byłych francuskich kolonii utrzymujących ścisłe kontakty z dawną metropolią. Przyczyn osłabienia pozycji Paryża jest wiele. Od nieprawidłowego rozpoznania zmieniających się nastrojów w społeczeństwach afrykańskich aż po doskonalone przez lata rosyjskie kampanie wpływu. O ile Moskwa i Pekin rozwijają swoje wpływy w Afryce, o tyle Francja zdaje się szukać sposobu na możliwie najbardziej bezproblemowe opuszczenie kontynentu.” [Konflikty]

  • Po latach starań aktywistów rząd Sierra Leone przegłosował ustawę, która kryminalizuje małżeństwa nieletnich. W kraju gdzie 30% dziewcząt było wydawane za mąż zanim skończyło 18 lat, jest to duży krok ku poprawie sytuacji dziewczyn i kobiet. [Women's Agenda]

  • „Sąd Najwyższy Namibii uchylił ustawę penalizującą seks homoseksualny, co jest zwycięstwem działaczy LGBTQ+ po wielu niepowodzeniach w walce o prawa człowieka w krajach afrykańskich w ostatnich latach.” [The Guardian]


  • Ameryka Łacińska


    Ameryka Północna


    Oceania


    Ekonomia i gospodarka


    Nauka i technologia


    Idee, kultura, społeczeństwo

  • Na świecie ubywa sępów i to bardzo zła wiadomośc. Sępy nie tylko utylizują padlinę ale też, dzięki m.in. ich bardzo kwaśnym kwasom żołądkowym (pH w okolicy zera) zabijają też patogeny takie jak wirus wścieklizny czy bakterie dżumy. Gdy sępów brakuje, te patogeny są roznoszone przez inne zwierzęta żywiące się padliną. W Azji Południowej, gdzie spadek populacji sępów wynosi ponad 99%, powodem tego stanu jest lek weterynaryjny podawany m.in. krowom. Stosowania środka zakazano, ale wymieranie sępów jedynie spowolniono. Jak odkryto przyczynę wymierania, dlaczego zakazy nie są skuteczne, o szczególnej roli sępów w hinduistycznych Indiach, a także o tym jak radzą sobie sępy na pozostałych kontynentach – odpowiedź w materiale.

  • Idź do oryginalnego materiału