Wydanie 188, 07.06.2024

3 miesięcy temu

W niedzielę ma być ładna pogoda więc zapraszamy was do udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Oczywiście liczymy, iż wcześniej spędzicie trochę czasu z nowym wydaniem Tygodnika.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Wybory do Parlamentu Europejskiego

„Zbliżające się wybory do Parlamentu Europejskiego (PE) są dla Federacji Rosyjskiej (FR) okazją do przeprowadzenia kampanii dezinformacyjnych i operacji wpływu w państwach Unii Europejskiej (UE). Rosja liczy na wzmocnienie w PE ugrupowań skrajnych, eurosceptycznych i antyukraińskich.” Polecamy zapoznać się z tym artykułem zanim zdecydujecie się na kogo oddacie głosy. A jeżeli nie jesteście pewni czy warto iść głosować, to tym bardziej powinniście to przeczytać. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
„Rosji zależy na tym, abyśmy nie głosowali w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Dlaczego i jakie techniki stosuje? O tym Martyna Bildziukiewicz, szefowa unijnego biura ds. walki z dezinformacją East StratCom Task Force.Jak wygląda kampania przed wyborami na Słowacji i na Węgrzech, opowiada z kolei Andrzej Sadecki z Ośrodka Studiów Wschodnich.”

No dobrze, ale jak wyglądają kampanie mające zniechęcić do głosowania w tych wyborach? Euronews ma artykuł, w którym zbiera kilka kampanii społecznych trendujących w mediach społecznościowych w różnych europejskich państwach. [Euronews]
U nas wybory do Parlamentu Europejskiego dopiero w niedzielę ale w Holandii już jest po głosowaniu. Według sondaży powyborczych skrajna prawica zwiększyła liczbę posłów (zgodnie z przewidywaniami) ale co interesujące prowadzi koalicja Lewicy i Zielonych. [BBC]
Jeśli jesteście ciekawi jak mają się wybory do PE względem lokalnej polityki, to Euronews ma podsumowanie dla kilku państw gdzie zmiany w europarlamentarzystach mogą być największe. Politico ma za to artykuł z podsumowaniem najważniejszych statystyk związanych z tymi wyborami jak i samym PE. [Euronews], [Politico]
„Czy wybory do Parlamentu Europejskiego mogą zmienić scenę polityczną na Węgrzech? To będzie pierwszy test popularności nowej siły opozycyjnej, którą kieruje Peter Magyar. Czy Viktor Orban powinien czuć się zagrożony? Tłumaczą Ilona Gizińska i Andrzej Sadecki, analitycy OSW.”

„Wybory do Parlamentu Europejskiego (PE) to najważniejszy test dla niemieckich polityków przed jesiennymi elekcjami regionalnymi w landach wschodnich oraz przed głosowaniem do Bundestagu w 2025 r. Stąd tak dużą rolę w programach partyjnych przygotowanych na kampanię wyborczą do PE odgrywają kwestie wewnętrzne, w tym przede wszystkim ograniczenie migracji i zapewnienie bezpieczeństwa.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

Polska

Ministerstwo Sprawiedliwości ma pomysł na ”taryfikator” alimentacyjny. Ujawniamy aferę wizową na uczelniach – sympatycy Rosji i fikcyjni studenci wpuszczeni do Polski.

„Jesienią ub.r. fundacja założona przez Pawła Szopę, twórcę marki odzieży patriotycznej Red is Bad, została wyrejestrowana. Według ustaleń CBA środki od darczyńców przeznaczała na prywatne cele Szopy, a przy jej zamykaniu mogło dojść do próby wręczenia korzyści majątkowej w wysokości ok. 2,5 mln zł.” Z miłości do ojczyzny najwyraźniej można robić wszystko, także kraść miliony złotych z Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Jak tu nie kochać polskich konserwatystów. Krzyczą o złej Rosji (w końcu Red is Bad) ale jak mają wspomóc państwowymi środkami Ukrainę walczącą z Rosją to nagle okazuje się, iż zagarnięcie pieniędzy dla siebie ważniejsze. [Wirtualne Media], [Gazeta]
„Badaniem wpływów rosyjskich i białoruskich zajmą się naukowcy, urzędnicy i osoby pełniące funkcje dyplomatyczne w przeszłości. Prace komisji zaczną się natychmiast, a pierwszy raport ma powstać w ciągu dwóch miesięcy po wyborach do europarlamentu – zapowiedział Donald Tusk.” [OKO.press]
„Jak dowiaduje się WP, biegły ocenił, iż zachowanie żołnierzy, którzy oddali strzały ostrzegawcze w kierunku napierających migrantów, było niewłaściwe. Według naszych źródeł w prokuraturze, żołnierze kontynuowali strzelanie do migrantów strzałami alarmowymi, choćby po tym jak migranci się wycofali na stronę białoruską, w tym strzelali do nich przez płot.” Widząc wzburzenie związane z zatrzymaniem tych żołnierzy, którzy oddali strzały na granicy można mieć wrażenie, iż niektórzy uważają, iż osób w mundurach nie powinno obowiązywać żadne prawo. Jak się kończy takie myślenie możecie przeczytać w następym artykule. [Wirtualna Polska]
„Na od 1,5 roku do 5 lat więzienia skazał w czwartek Sąd Okręgowy we Wrocławiu siedem osób, w tym policjantów, opiekunów i lekarkę, oskarżonych w sprawie śmierci 25-letniego obywatela Ukrainy we Wrocławskim Ośrodku Pomocy Osobom Nietrzeźwym. Wyrok jest nieprawomocny.” [TokFM]
„Odnaleźliśmy Daniela Obajtka, którego szukają komisja śledcza i prokuratura. Były prezes Orlenu od kilku miesięcy korzysta z luksusowego apartamentu w jednej z najdroższych lokalizacji w Budapeszcie. Choć usilnie myli tropy – Obajtek zostawia za sobą na Węgrzech mnóstwo cyfrowych śladów” [Frontstory]
„Na pięć dni przed eurowyborami Donald Tusk nie mówił za wiele o Europie, a tym bardziej o polityce europejskiej. Odwoływał się natomiast jednoznacznie do emocji dominujących w polityce krajowej. Wiec na placu Zamkowym przypominał koncert największych przebojów KO w tej i poprzedniej kampanii.” [OKO.press]
„Polska firma Automet przeprowadziła testy elektrycznego pojazdu na trasie z Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka. Inicjatywa ta, będąca częścią porozumienia między dorożkarzami a obrońcami praw zwierząt, zdobyła choćby poparcie minister klimatu i środowiska, Pauliny Henning-Kloska.” Jednym z problemów jakie wskazały władze TPN jest brak wystarczającej ilości miejsc dla osób niepełnosprawnych. Biorąc pod uwagę, iż zaprzęgi konne miały ich jeszcze mniej to jakoś trudno nam uwierzyć, iż TPN chodzi o dobro osób niepełnosprawnych. [Onet]
„Senat głosami (przede wszystkim) Koalicji Obywatelskiej i Trzeciej Drogi wykreślił z ustawy o sygnalistach zapis dotyczący naruszeń prawa pracy. W ten sposób osoby informujące o łamaniu przepisów BHP czy warunków zatrudnienia nie będą chronione w ten sam sposób co pozostali sygnaliści.” Argument o tym, iż niepotrzebna jest specjalna ochrona dla osób informujących o łamaniu prawa pracy wydaje się sensowny do czas aż przypomni się wszystkie artykuły o niedofinansowaniu i niewydolności Polskiej Inspekcji Pracy. [Krytyka Polityczna]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich].
Pax Ukrainica. Nadzieje i oczekiwania Kijowa przed szczytem w Szwajcarii [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„Francja przekaże Ukrainie nieokreśloną liczbę myśliwców Mirage 2000-5, ogłosił 6 czerwca prezydent Francji Emmanuel Macron. Przemawiając do francuskiej telewizji po zakończeniu obchodów 80. rocznicy upamiętnienia D-Day w Normandii, Macron powiedział również, iż jego kraj będzie szkolił ukraińskich pilotów.” [The Kyiv Independent]
Minęła rocznica zniszczenia tamy na Dnieprze w Nowej Kachowce. Rosjanie dopuścili się ekobójstwa i adekwatnie nie ponieśli za to żadnych konsekwencji, a na początku zachodnie media bezrefleksyjnie podawały choćby rosyjską dezinformację sugerującą, iż to Ukraina może być odpowiedzialna. Z okazji rocznicy tej tragedii artykuł Science opisuje ogromne skutki jakie poniosło środowisko a The Kyiv Independent ma dla Was fotoreportaż z tej tragedii. [Science], [The Kyiv Independent]
„Wojna na Ukrainie trwa, a życie w dużych miastach toczy się w miarę normalnie. Analityk OSW Jakub Ber, który właśnie wrócił z Ukrainy podzieli się z Państwem wrażeniami z podróży. Rozmawiał z cywilami i żołnierzami. O tym jak wygląda życie w okopie, jak wygląda front i jakie morale ma armia Ukrainy podzieli się w dzisiejszym odcinku.”

Możecie pamiętać, iż Ukraina zmieniła prawo dotyczące mobilizacji obywateli do walki. Jak to wygląda teraz w praktyce? O tym właśnie jest reportaż [The Guardian].

Europa

Niekończąca się opowieść – kolejne przedterminowe wybory parlamentarne w Bułgarii. Hiszpański urlop menstruacyjny nie jest tak popularny jak wielu się obawiało, czy to dobrze? Nigel Farage jednak będzie kandydował na najbliższych brytyjskich wyborach.

„Litewscy ustawodawcy odmówili w czwartek uznania przez państwo litewskiej wspólnoty religijnej Świadków Jehowy. W sumie 88 deputowanych głosowało przeciwko uznaniu Świadków Jehowy przez państwo, dwóch było za, a trzech wstrzymało się od głosu.” [LRT]
„Przywrócenie przez Azerbejdżan integralności terytorialnej w latach 2020–2023 stanowiło zwieńczenie 30-letnich wysiłków tego państwa. Odzyskaniu Górskiego Karabachu i pozostałych utraconych terenów podporządkowane były azerbejdżańska polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Cel ten zdeterminował jednak także politykę wewnętrzną.” Wojciech Górecki podsumowuje rok 2024 dla Azerbejdżanu w analizie. Podcast za to skupia się na konflikcie Armenii i Azerbejdżanu. [Ośrodek Studiów Wschodnich],

„Kreml destabilizuje Mołdawię, a jednym z elementów tej układanki jest region Gagauzji. Czy zazdrości Naddniestrzu? Droga Kiszyniowa do Unii Europejskiej, czy integracja z Brukselą jest możliwa? O tym mówił Kamil Całus z Ośrodka Studiów Wschodnich.”

Co słychać w rosyjskiej propagandzie? Po poluzowaniu restrykcji w używaniu zachodniej broni dostarczanej ukraińcom, rosyjska propaganda grozi atakami na państwa NATO, w tym Polskę i Niemcy. Do nurkowania w przekaz głównych kanałów telewizyjnych Rosji zaprasza OSW.

Bliski i Środkowy Wschód

W czwartek Izrael dokonał nalotu na szkołę w Gazie, gdzie, jak sam to określił, miało znajdowac się do 30 bojowników Hamasu i Islamskiego Dżihadu. Strona palestyńska podaje, iż w ataku zginęło 40 osób, w tym kobiety i dzieci ukrywające się na terenie siedziby ONZ. [Reuters]
Plan pokojowy wypracowany przez Stany Zjednoczone jest wg słów katarskich dyplomatów analizowany przez Hamas. Negocjacje ciągle realizowane są ale na ten moment ciężko być dobrej myśli, gdyż każda ze stron konfliktu wydaje się nieugięta. Podczas gdy operacja w Strefie Gazy trwa, na północy Izraela nasila się kryzys przy granicy z Libanem. [Konflikty]
W sprawie wniesionej do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości przeciwko Izraelowi przez Republike Południowej Afryki, do RPA dołączyło 12 kolejnych państw. Ich rozpiętość geograficzna i polityczna jest całkiem znaczna, od Nikaragui, przez Libię i Irlandię po Malediwy. [Al-Dżazira]
Skrajnie prawicowe organizacje w Izraelu blokują, i tak ograniczony przez wojsko, dostęp pomocy humanitarnej dla potrzebujących w Strefie Gazy. W tym samym czasie ONZ ostrzega, iż jeżeli sytuacja nie ulegnie poprawie, to w połowie czerwca milion ludzi doświadczy głodu. Organizacja rozróżnia 5 poziomów głodu – tutaj mowa o najwyższym z nich. [AP News]

Bojownicy Huti odpalili z Jemenu w kierunku Izraela rakietę balistyczną na paliwo stałe. Pocisk o nazwie Palestyna zdaniem ekspertów łudząco przypomina uzbrojenie opracowane i prezentowane przez Iran. [AP News]
Minister spraw zagranicznych Syrii powiedział we wtorek, iż jakikolwiek dialog między Syrią a Turcją powinien nastąpić dopiero po ogłoszeniu przez Ankarę wycofania swoich wojsk ze wszystkich kontrolowanych przez nią terytoriów syryjskich. Od 2016 r. Turcja przeprowadziła trzy duże operacje transgraniczne w Syrii i kontroluje niektóre terytoria na północy. Ankara była głównym zwolennikiem bojowników syryjskiej opozycji, którzy od rozpoczęcia konfliktu w marcu 2011 r. próbują odsunąć od władzy prezydenta Syrii Bashara Assada. Próby pojednania między Syrią a Turcją od początku 2023 r. nie przyniosły postępu pomimo spotkań w Moskwie ministrów spraw zagranicznych i ministrów obrony obu krajów. Przez ostatnie miesiące Turcja grozi rozpoczęciem kolejnej operacji na północy Syrii. [AP News]
Przywódca Zjednoczonych Emiratów Arabskich spotkał się z ministrem spraw wewnętrznych Afganistanu, za którego pojmanie USA wyznaczyło nagrodę 10 mln dolarów. Nagroda wynika z faktu, iż Siradżuddin Hakkani jest oskarżany o przygotowywanie ataków i odpowiedzialność na śmierć amerykańskich obywateli. Po spotkaniu, które odbyło się w ZEA strony wydały komunikat, informując, iż podczas spotkania strony „omawiały wzmocnienie więzi współpracy między obydwoma krajami oraz sposoby zacieśnienia więzi, aby służyły obopólnym interesom i przyczyniały się do stabilności regionalnej. Dyskusje skupiały się na obszarach gospodarczych i rozwojowych, a także wsparciu odbudowy i rozwoju w Afganistanie”. [AP News]

Azja

Sporo ostatnio pisaliśmy o tym co dzieje się pomiędzy Tajwanem i Chinami a przecież w polityce wewnętrznej też tam wrze. „Głosami opozycyjnej koalicji parlamentarnej KMT i TPP, tajwański parlament przyjął kontrowersyjne przepisy, które poszerzają kompetencje izby i osłabiają władzę prezydenta.” Podróż bez Paszportu ma audycję tłumaczącą co się tam dokładnie dzieje a Rest of World opowie o tym jak organizatorzy protestów postawili na aplikację Facebooka Threads. [Rest of World]

Wybory w Indiach, co dalej?
- „Wybory parlamentarne w Indiach, które zakończyły się 1 czerwca, wygrała koalicja skupiona wokół Indyjskiej Partii Ludowej (BJP). Choć jej lider Narendra Modi zostanie prawdopodobnie premierem po raz trzeci z rzędu, jego mandat jest słabszy niż po wyborach z 2019 r., a Indie czeka mniej stabilny rząd koalicyjny.” Tak słaby wynik koalicji pod przewodnictwem premiera Modiego był wielkim zaskoczeniem. Analiza PISM przewiduje jak nowy podział sił w indyjskim parlamencie wpłynie na politykę wewnętrzną, zagraniczną oraz gospodarkę Kraju. Artykuł The Diplomat za to stara się odpowiedzieć na pytanie dlaczego Modi przestał być taki popularny. [The Diplomat], [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
- „Zakończyły się wybory w Indiach. Niosą one ze sobą ogromny wysiłek wielu ludzi i struktur państwowych – w końcu są największymi wyborami na świecie. O to, jaki był przebieg tych wyborów, jakie są ich wyniki oraz o to, czy zmienił się krajobraz polityczny na indyjskiej scenie politycznej Sara Nowacka pyta Patryka Kugla.”
- „Zakończyły się największe wybory świata. Uprawnionych do głosowania było prawie miliard obywateli Indii, cały proces trwał kilka miesięcy, ale zwycięzca mógł być tylko jeden – Narendra Modi. Kim jest człowiek, który od 10 lat niepodzielnie rządzi najludniejszym krajem świata? Jak zmienił Indie i światową politykę? Co zrobi w kolejnej, być może ostatniej kadencji? I dlaczego pomimo ogromnego wzrostu gospodarczego poparcie dla Modiego ciągle spada?”
- Zastanawialiście się jak przeprowadzono wybory w tak wielkim kraju jak Indie? Reuters ma interesujący artykuł opisujący (oraz pokazujący na zdjęciach i grafikach) jak to się udało, a także opisując jak komisje wyborcze docierały do najbardziej niedostępnych miejsc w kraju. [Reuters]
- „Co trzecia kadencja Modiego w Indiach oznacza dla nauki? Badania, które napędzają rozwój i dumę narodową, zajmą centralne miejsce w ciągu najbliższych pięciu lat, twierdzą naukowcy.” [Nature]
- „Jak wyglądają aktualne perspektywy demograficzne Indii? Czy kraj wykorzystuję swoją szansę i wprowadza konieczne reformy strukturalne? Rosnąca populacja muzułmanów. O tym rozmawiałem z dr Aleksandrą Jaskólską z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Mateuszem Łakomym, ekspertem ds. demografii, autorem książki Demografia jest przyszłością (Wydawnictwo Prześwity).”

„W wyniku weta Rosji w Radzie Bezpieczeństwa ONZ z końcem kwietnia br. zakończył działalność panel ekspertów monitorujący wdrażanie sankcji nałożonych na Koreę Płn. Jest to kolejny przejaw osłabiania reżimu sankcji ONZ wobec KRLD i poważny cios dla międzynarodowych wysiłków na rzecz ograniczenia rozwoju północnokoreańskiego arsenału nuklearno-rakietowego.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

Afryka

Po ogłoszeniu wyników wyborów w RPA rozpoczęły się przymiarki do tworzenia koalicji. The Guardian donosi, iż partia ANC zaprosiła mniejsze ugrupowania do utworzenia rządów jedności narodowej ale może się to nie udać. [The Guardian]
Co tam w Burkina Faso słychać? Junta wojskowa się trzyma mocno i przyjęła niedawno odwiedziny od rosyjskiego MSZ Ławrowa o czym pisze AP News. Szerzej o dalszych planach rządzących krajem wojskowych mówi Konrad Gadera w podcaście Podróż bez Paszportu. [AP News],

„Większość obserwatorów zainteresowanych rozwojem wypadków w Sudanie skupiała się na tragedii Al‑Faszir. Wojna w Darfurze przysłoniła polityczne decyzje na szczycie władzy. Tymczasem kilka dni temu doszło do podpisania umowy z Rosją w sprawie budowy instalacji logistycznej w Port Sudanie. To kolejny duży sukces Moskwy, która w ostatnich miesiącach szczególnie aktywnie rozbudowuje swoją sieć wpływów w Afryce.” [Konflikty]
W Nigerii rozpoczął się strajk związków zawodowych. Kto dokładnie strajkuje, dlaczego oraz co doprowadziło do obecnej kryzysowej sytuacji opisuje [Al-Dżazira].
„Przywódcy Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego wyrazili ubolewanie z powodu zeszłotygodniowej decyzji oddziału na Wybrzeżu Kości Słoniowej o opuszczeniu związku po decyzji kościoła o uchyleniu długotrwałego zakazu dla duchownych LGBTQ+, ale zobowiązali się ją zaakceptować.” [AP News]

Ameryka Łacińska

Claudia Sheinbaum zostanie nową prezydentką Meksyku. Wygrana jej i jej partii okazała się dużo większa niż ktokolwiek się spodziewał przed wyborami. Czy będzie ona tak samo szła w kierunku populizmu jak ustępujący prezydent (i jednocześnie jej mentor polityczny) Andrés Manuel López Obrador? Polecamy dwa krótkie artykuły, które starają się przewidzieć kierunek jaki może wskazać państwu przyszła prezydentka oraz opisują główne wyzwania jakie przed nią będą stały. [Americas Quarterly], [AP News]
„Mężczyzna, który zaraził się ptasią grypą H5N2 zmarł w Meksyku, podała Światowa Organizacja Zdrowia. Według agencji zdrowia, szczep H5N2 nigdy wcześniej nie został wykryty u człowieka, ale ryzyko pozostaje niskie.” [Al-Dżazira]
„Arabia Saudyjska zabiega o przychylność Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Przyszłotygodniowy szczyt Arabii Saudyjskiej w Rio jest najnowszym krokiem w zwiększaniu zaangażowania Zatoki Perskiej w regionie.” [Americas Quarterly]
„Rosja planuje wysłać tego lata okręty bojowe do regionu Karaibów w ramach ćwiczeń marynarki wojennej, które prawdopodobnie obejmą zawinięcie do portu na Kubie i możliwe przystanki w Wenezueli, powiedział w środę wysoki rangą urzędnik USA.” [The Guardian]

Ameryka Północna

„Joe Biden podpisał we wtorek rozporządzenie wykonawcze, które tymczasowo zamknie granicę między USA a Meksykiem dla osób ubiegających się o azyl, które próbują przekroczyć granicę między legalnymi portami wjazdu, po przekroczeniu dziennego limitu przekroczeń.” [The Guardian]
„Po co są amerykańscy libertarianie? Ta trzecia partia wygwizdała Trumpa. Partia Libertariańska wybrała działacza politycznego Chase’a Olivera na swojego kandydata na prezydenta USA. Co wiemy o «trzeciej partii» i dlaczego wygwizdano Donalda Trumpa?”

Jak Donald Trump wybierze kandydata na funkcję wiceprezydenta? Czy kobieta ma szansę na to zdobycie tej roli? Właśnie o tym jest artykuł Brookings Institution. [Brookings Institution]
„Anthony Fauci, były szef amerykańskiego Narodowego Instytutu Alergii i Chorób Zakaźnych (NIAID), stanowczo odpierał dziś zarzuty podczas przesłuchania prowadzonego przez Republikanów w Waszyngtonie, iż jego agencja finansowała badania, które doprowadziły do pandemii COVID-19 i iż koordynował ukrywanie początków pandemii, nazywając te twierdzenia «po prostu niedorzecznymi».” [Nature]
„Jaki jest rzeczywisty stan amerykańskiej gospodarki? Jak oceniają go amerykańscy wyborcy? Czym jest Bidenomika? Jakie reformy gospodarcze wprowadził prezydent Biden? Czym różni się polityka gospodarcza Bidena od polityki gospodarczej Trumpa? Czy obaj kandydaci prowadzą protekcjonistyczną politykę gospodarczą? Jak wyglądają relacje handlowe między USA a UE oraz między USA a Chinami?”

Co można robić po wyjściu z więzienia? A może by tak zostać strażakiem? Szkolenia więźniów do tej pracy odbywały się już wcześniej ale w stanie Waszyngton odbywa się projekt, który różni się trochę od pozostałych. Na czym polegają te różnice i jak wygląda przygotowanie więźniów do walki z żywiołem, który coraz częściej zagraża ludziom w Stanach Zjednoczonych? O tym właśnie jest reportaż serwisu [Reuters].

Oceania

„W Australii właśnie zaczęła się zima, która według meteorologów może kolejny rok z rzędu pobić rekord wysokich temperatur. Dlaczego więc w tak ciepłym kraju co roku umiera z wyziębienia więcej osób niż w Szwecji?”

Ekonomia i gospodarka

„Europejski Bank Centralny wreszcie zdecydował się rozpocząć cykl luzowania polityki pieniężnej. Może będzie to nowe otwarcie nie tylko dla niższego kosztu pieniądza, ale może i lepszej koniunktury? W końcu złagodzenie warunków monetarnych jest tym, czego gospodarka europejska, zwłaszcza niemiecka tkwiąca w zapaści budownictwa, na pewno potrzebuje.” [Obserwator Gospodarczy]
„Czy wydatki rządowe pomagają gospodarce? Jak przekładają się na wzrost gospodarczy? Jak gwałtownie widzimy efekty? Szykowanie się państwa na wojnę rozpędza gospodarkę? Wzrost publicznych wydatków pozwala przezwyciężyć kryzys? Odpowiedzi szukamy z ekonomistą Piotrem Żochem w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Magdalena Smyk-Szymańska & Marcin Bojanowski.” [GRAPE],

„Novo Nordisk stoi w obliczu nasilającej się konkurencji na obiecującym rynku chińskim, gdzie producenci leków opracowują co najmniej 15 generycznych wersji leku na cukrzycę Ozempic i na odchudzanie Wegovy, jak wykazały badania kliniczne.” [Reuters]

Nauka i technologia

„Liczba wycofanych artykułów biomedycznych wzrosła czterokrotnie w ciągu 20 lat – dlaczego? Nierzetelne dane, fałszerstwa i inne kwestie związane z niewłaściwym postępowaniem powodują rosnący odsetek wycofań.” Artykuł zadaje ważne pytanie: wzrosła liczba artykułów które należy wycofać czy więcej takich artykułów jest zauważanych? [Nature]
Jeden z przełomowych artykułów biomedycznych – poruszający temat powstawania choroby Alzheimera zostanie wycofany gdyż niektóre z grafik w tekście zostały zmanipulowane. Chociaż jedna z głównych autorek tekstu twierdzi, iż nie miała pojęcia o manipulacjach i uważa, iż główne odkrycia z artykułu są przez cały czas prawdziwe to ogłosiła, iż większość autorów zgodziło się na wycofanie artykułu. [Science]
„Mleko od krów zarażonych ptasią grypą zawiera astronomiczną liczbę cząsteczek wirusa, które mogą przetrwać wiele godzin w rozpryskującym się mleku, jak pokazują nowe dane. Badania uzupełniają rosnące dowody na to, iż czynność dojenia prawdopodobnie napędza przenoszenie wirusa między krowami, innymi zwierzętami i potencjalnie ludźmi.” [Nature]
„Chiny poinformowały, iż ich księżycowy statek kosmiczny po raz pierwszy rozwinął czerwono-złotą flagę kraju po drugiej stronie Księżyca, zanim część pojazdu wystartowała we wtorek z próbkami skał i gleby, które mają zostać przywiezione z powrotem na Ziemię.” [AP News]
Obserwacja komórek jest mocno problematyczna. Aby móc je obserwować, należy poddać je odpowiedniemu przygotowaniu. A to „stresuje” komórkę i wpływa na nasze obserwacje. Dodatkowo, pole widzenia odpowiednio mocnego mikroskopu pozwala na jednoczesna obserwacje jedynie kilku komórek na raz. Jest jednak szansa na zmianę tego stanu rzeczy. O projekcie NaNoLens, problemach z dzisiejszymi metodami obserwacji komórek oraz o rozwijanym nowoczesnym podejściu opowiada prof. Maciej Trusiak z Instytutu Mikromechaniki i Fotoniki na Wydziale Mechatroniki Politechniki Warszawskiej.

Złoty ryż – genetycznie modyfikowany ryż produkujący również beta-karoten, dzięki czemu miał ograniczyć on problem z dostępem do witaminy A (której jest prekursorem) w populacjach państw zmagających się z niedożywieniem. Od samego początku przedmiot kontrowersji. O tym jak z projektu, który miał ratować miliony od problemów ze zdrowiem, do zablokowania projektu w Filipinach przez sąd, w pozwie złożonym m.in. przez Greenpeace.

Idee, kultura, społeczeństwo

Wiedzieliście, iż Blahaj z Ikei jest ikoną dla społeczności trans? [The Pink News]
Na pewno zauważyliście, iż są mody na imiona. Niektóre z nich są bardzo popularne przez pewien czas a potem nagle wypadają z łask? Czy kryje się za tym jakakolwiek prawidłowość?

„400 lat temu powstał Nowy Jork. Ale czy rzeczywiście wtedy? I czy rzeczywiście Nowy Jork? Ile jest prawdy w opowieści, iż Peter Minuit zrobił najlepszy w historii interes na rynku nieruchomości i kupił od Lenapów całą wyspę za jedyne 24 dolary? Czy Indianie faktycznie przehandlowali Manhattan za jakieś bezwartościowe paciorki?”

4 czerwca to rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów demokratycznych w Polsce. Uważamy, iż to ważna rocznica ale jesteśmy jednak trochę leniwi więc jedynie przypominamy materiał Antoniego Dudka, który prezentowaliśmy Wam już rok temu.

„Gdy 4 czerwca 1989 roku w Polsce otwierano lokale wyborcze, w Pekinie było już po wszystkim. Po blisko dwóch miesiącach protestów na placu Niebiańskiego Spokoju studenci domagający się demokratyzacji systemu zostali rozjechani przez czołgi. Chiny nie poszły drogą państw Bloku Wschodniego, a Komunistyczna Partia Chin uznała się za główną ofiarę wydarzeń, które oficjalnie pojawiły się niczym deus ex machina, bez żadnej wyraźnej przyczyny. W rzeczywistości protesty były zwieńczeniem trwającego ponad dekadę procesu, a spowodowana przez nie trauma cały czas rzutuje na postawę chińskiego kierownictwa.” [Konflikty]
6 czerwca obchodziliśmy 80. rocznicę D-Day – desantu aliantów na plażach Normandii. Było to wydarzenie wielkiej wagi dające nadzieję na wyzwolenie i odrodzenie, otworzyło drugi front w Europie. Jednak jak przekonuje nas serwis Konflikty: „Nie, to adekwatnie nie był drugi front. Raczej szósty. Skąd ta rozbieżność? Przecież ciągle mówi się o drugim froncie w Normandii. Pierwszym frontem był ten na wschodzie, a we Francji był drugi, ten, który zmusił Trzecią Rzeszę do walki właśnie na dwa fronty! Taka narracja przetrwała wraz z sowiecką propagandą do dziś i czas tę propagandę w końcu ukrócić.” [Konflikty]
Chrześcijaństwo i Islam to dwie odrębne religie – nie jest to kontrowersyjne stwierdzenie. Przez wieki powstawały oczywiście nurty synkretyczne czerpiące z obu religii i nie jest to nic dziwnego. Dacie wiarę, iż w najludniejszym państwie Afryki, czyli Nigerii, możemy być świadkami narodzin czegoś zupełnie nowego, tj. ruchu religijnego, który rytualnie łączy obie religie, nie zajmując sobie głowy teologią i doktryną. Po co komu doktryna, gdy przecież wszystkim chodzi o wypełnienie się ich modlitw? [Dasz Wiarę?]

Idź do oryginalnego materiału