Wydanie 172, 16.02.2024

7 miesięcy temu

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

Sąd nakazał śledztwo ws. sędziego Zaradkiewicza. Konfederacja chce żeby powiązany z Rosją współpracownik Macierewicza miał dostęp do zastrzeżonych informacji. Polska mistrzem Europy w braku dostepu do antykoncepcji. Do KRS wpisano już otwarcie likwidacji wszystkich publicznych rozgłośni regionalnych. Dlaczego naukowcy domagają się dymisji dyrektorki Żydowskiego Instytutu Historycznego.

• „Negocjowane jest dwustronne porozumienie Polska-Ukraina ws. towarów rolnych – poinformował w czwartek minister rolnictwa Czesław Siekierski. Wyraził nadzieję, iż do końca marca uda się określić kontyngenty poszczególnych towarów, które mogłyby trafić z Ukrainy do Polski.” Bankier informuje o tym jak nowy rząd chce poprawić sytuację rolników. Za to TVN24 opisuje niespokojny przebieg protestu rolników we Wrocławiu gdzie m.in zniszczono baner wyrażający solidarność z broniącą się Ukrainą. Niezmiernie bawią też hasła typu „Także won z Unią Europejską. Nie życzymy sobie, żeby ktoś decydował o naszym życiu, o uprawie roli” ze strony grupy społecznej, która w przypadku powodzi czy suszy (spowodowanych często zmianami klimatu) pierwsza domaga się pomocy finansowej od UE. [Bankier], [TVN24]

• Łowczy Krajowy wypowiedział w wystąpieniu umieszczonych w internecie posłuszeństwo ministrze klimatu i środowiska ale nie stracił posady. TVN24 opisuje co takiego zrobił łowczy, a Gazeta Wyborcza donosi, iż nie stracił posady mimo tego, iż wcześniejsze przecieki sugerowały koniec jego kariery. Czyżby to była sprawka PSL, który miał według TVN24 „przynieść go w teczce” na to stanowisko? [TVN24], [Gazeta Wyborcza (TWARDY PAYWALL)]

• „Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wypowiedziało umowę zawartą 27 listopada 2023 r. z miastem Chełm w sprawie prowadzenia Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej oraz Centrum Prawdy i Pojednania im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Instytucja była oczkiem w głowie PiS. Co teraz zrobi miasto?” [TokFM]

• „Dziennikarz Radosław Gruca, związany z Radiem ZET, pół roku temu został skazany za naruszenie nietykalności cielesnej policjanta. Odwołał się od wyroku i niedawno ruszył proces w tej sprawie. – Wezwany na świadka funkcjonariusz policji przyznał, iż nie było podstaw do interwencji wobec mnie, ale było zlecenie, żeby na mnie coś znaleźć – mówi dziennikarz portalowi Wirtualnemedia.pl.” [Wirtualnemedia]

• Co się działo na ostatnim posiedzeniu komisji ds. wyborów kopertowych? TVN24 pisze o tym jak były szef PKW krytycznie oceniał działania rządów PiS, a Gazeta informuje o tym czego nie pamiętała Elżbieta Witek podczas swojego przesłuchania. [TVN24], [Gazeta]

• Kto zatwierdził zakup Pegasusa? Kogo podsłuchiwano? Czy podsłuchiwano polityków PiS? Dużo newsów krąży w tym temacie, a Doniesienia z putinowskiej Polski mają ich zgrabne podsumowanie. [Doniesienia z putinowskiej Polski]

• Być może znacie intelektualne wygibasy mające udowodnić, iż w Polsce nie ma dyskryminacji kobiet czy społeczności LGBTQ, bo w innych krajach jest gorzej. Dziwnym trafem zawsze tak mówi cis hetero biały Polak. Tym razem jest odwrotnie. Piotr Wójcik twierdził, iż nie ma dyskryminacji mężczyzn w Polsce. A Patrycja Wieczorkiewicz, iż nic bardziej mylnego. I to jej tekst właśnie polecamy. [Krytyka Polityczna]

• „Czy są pomysły na poprawienie jakości służby cywilnej w Polsce? Jaki jest stan korpusu po ośmiu latach rządów Zjednoczonej Prawicy oraz jaki jest wpływ urzędników na sprawność państwa?” Gdyby ktoś się zastanawiał czym dokładnie jest służba cywilna to goście podcastu przypominają zarówno definicje jak i cele korpusu.

---

Wojna w Ukrainie

• Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich].

• „Według ukraińskiej marynarki wojennej Flota Czarnomorska ma do dyspozycji już tylko pięć okrętów projektu 775.” Dlaczego rosyjska flota na morzu czarnym się kurczy? Czyżby znowu Ukraina zniszczyła kolejny statek? Pisze o tym The Guardian i Konflikty. [The Guardian], [Konflikty]

• Jakub Bodziony w rozmowie z Anną Marią Dyner z PISM. Czy rzeczywiście Polsce grozi wojna? Czy Rosja zaatakuje państwa bałtyckie? I co to znaczy, iż polityka wróciła do Kijowa? Rozmowa nagrana 07.02.2024, ale nic nie straciła na świeżości.

Co dokładnie oznacza zwolnienie generała Załużnego? Kim jest generał Syrski? Jak zmiana może wpłynąć na działania na froncie? U Piotra Pogorzelskiego w audycji Po prostu Wschód możecie usłyszeć korespondenta Gazety Wyborczej w Kijowie Piotra Andruisieczko, a w podcaście Raport o stanie świata usłyszycie Zbigniewa Parafianowicza. Obydwaj starają się odpowiedzieć na pytania dotyczące zmiany głównodowodzącego siłami zbrojnymi Ukrainy.

„W dniach 9–11 lutego prezydent Wołodymyr Zełenski, minister obrony Rustem Umierow i nowy naczelny Dowódca Sił Zbrojnych Ukrainy (SZU) generał Ołeksandr Syrski dokonali zmian na kilkunastu wysokich stanowiskach w armii. Część dymisji i nominacji opublikowano w prezydenckich dekretach, a informacji o innych póki co nie upubliczniono.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

Tucker Carlson, amerykański prezenter, przeprowadził wywiad z Putinem. Chociaż adekwatnie to trafniejszym określeniem jest powiedzenie, iż służył mu za stojak do mikrofonu. Kim jest Tucker Carlson i czemu miał służyć ten wywiad? O tym mówi Agnieszka Legucka z PISM w audycji serwisu Podróż bez Paszportu. Historyk Timothy Snyder za to opisuje szczegółowo kłamstwa dotyczące historii Rosji i Ukrainy jakie padły z ust Putina w czasie tego wystąpienia. [Thinking about...]

---

Europa

Aleksiej Nawalny nie żyje. Parlament Grecji przegłosował pełną równość małżeńską. Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego odwiedziła Polskę. Kto z polityków PiS ma szansę na posadę w Parlamencie Europejskim? Czy Tusk przywróci znaczenia dla Trójkąta Weimarskiego?

• Pamiętacie, iż u naszego południowego sąsiada dzieją się interesujące rzeczy? 8 lutego słowacka Rada Narodowa przyjęła pakiet zmian prawnych m.in. radykalne obniżenie od 15 marca kar za wybrane przestępstwa (głównie ekonomiczne, w tym korupcję, oszustwa podatkowe i kradzieże), skrócenie okresu ich przedawnienia (zwykle o połowę) i poszerzenie możliwości wydawania wyroków w zawieszeniu. [Ośrodek Studiów Wschodnich]

• „Francuscy eksperci zidentyfikowali sieć 193 portali informacyjnych, rozsiewających rosyjską dezinformację w całej Europie, także w Polsce. Kilka godzin po ujawnieniu tych informacji szefowie dyplomacji Francji, Polski i Niemiec zadeklarowali wspólną walkę z dezinformacją” [OKO.press]

• Jesteś prezydentem autorytarnego rządu w Europie środkowej. Rząd kontroluje ogromną część mediów. Ułaskawiasz osobę zamieszaną w pedofilię, bo co ci mogą zrobić. Ludzie się dowiadują. Nie to nie jest historia Andrzeja Dudy i ostatnich wyborów prezydenckich tylko Katalin Novak, która właśnie ustąpiła z funkcji prezydentki Węgier. Dominik Héjj opisuje sprawę w WP, a Ilona Gzińska w OSW. [Wirtualna Polska], [Ośrodek Studiów Wschodnich]

• „W niedzielę wybory prezydenckie wygrał Alexander Stubb. Jak wyglądała kampania wyborcza i jak to możliwe, iż nie było różnic, co do polityki zagranicznej Helsinek? Co Muminki mają wspólnego z rosyjską dezinformacją? Jak władze dbają o to, żeby Finowie nie dali sobą manipulować? Na te pytania odpowiada dr Damian Szacawa z Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej i Instytutu Europy Środkowej.” jeżeli ktoś woli poczytać o nowym prezydencie Finlandii to jest też analiza OSW i PISM. [embed], [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

• „NATO rozpoczęło największe ćwiczenia od końca zimnej wody. Jakie są ich powody? Co ćwiczą żołnierze państw sojuszu? Opowiada analityk OSW, Jacek Tarociński.” W wydaniu 170. wspominaliśmy o ćwiczeniach NATO jakie właśnie toczą się w Europie. jeżeli chcecie się więcej o nich dowiedzieć to polecamy podcast OSW.

• „Giorgia Meloni zaczęła realizację planu, który ma przynieść Włochom wielkie wpływy w Afryce. Ostatni raz, gdy kraj tego próbował, rządził nim jej polityczny idol Benito Mussolini – czy Rzym znów skazany jest na klęskę i dlaczego symbolem tej poprzedniej jest kawa?”

Bliski i Środkowy Wschód

• W Gazie przetrzymywanych jest 134 zakładników. Nie wiadomo, jak wielu z nich jeszcze żyje, oficjalne dane mówią o co najmniej 29 już nieżyjących. Parę dni (a raczej nocy) temu izraelskie siły specjalne zdołały odbić dwóch zakładników prze­trzy­my­wa­nych w hamasowskiej niewoli w Rafah na południu Strefy Gazy. To dopiero druga zakończona powodzeniem taka operacja Cahalu w tej wojnie. A, i izraelscy wojskowi szykują się do bitwy o miasto Rafah. Przed wojną mieszkało tam 160 tys osób, teraz prawdopodobnie 1,5 mln Palestyńczyków. [Konflikty], [DW]

• „Premierzy Irlandii i Hiszpanii wezwali przywódców UE do podjęcia działań w związku z pogarszającą się sytuacją w Strefie Gazy, domagając się natychmiastowej oceny, czy Izrael przestrzega zobowiązań w zakresie praw człowieka, które są określone w umowie handlowej z blokiem.” [The Guardian]

• W wydaniu 170. pisaliśmy o oskarżeniach Izraela wobec pracowników UNRWA (agendy ONZ pomagającej uchodźcom palestyńskim od opieki medycznej, żywnościowej po edukację) które skutkowały wstrzymaniem fundowania tej agendy przez część państw. Digital Forensic Research Lab zwraca uwagę na to, iż zaraz po pojawieniu się tych oskarżeń na platformie Twitter (zwanej w tej chwili X) pojawiło wiele kont, których działanie wskazuje na sztuczne i zorganizowane wywieranie nacisku na zachodnich polityków w celu zaszkodzenie tej agendzie ONZ. [Digital Forensic Research Lab]

• Życie w Strefie Gazy jest w tej chwili bardzo trudne. Tysiące ludzi zginęły, a większośc mieszkańców żyje poza swoimi domami, z których musieli uciekać. Nikt temu nie przeczy. Co może jednak dziwić, to wynik śledztwa DW – wiele obrazków mających obrazować bardzo trudne warunki życia dzieci w Strefie Gazy są tak naprawdę wygenerowane przez algorytmy sztucznej inteligencji. [DW]

• W tle sporego napięcia w regionie Iran świętuje 45 rocznice rewolucji islamskiej, która obaliła rządzącego szacha i wprowadziła panującą do dzisiaj teokrację. Na ulice w całym Iranie wyszły setki tysięcy ludzi. [AP News]

• W Iranie doszło do eksplozji obok ważnego gazociągu. Jak informują władze, problemy w dostawach gazu dotyczyły jedynie miejscowości w bezpośrednim sąsiedztwie wybuchów. Nikt nie przyznał się do ataku jak też władze o nie nikogo konkretnego nie oskarżyły. Rząd mówi o akcie terrorystycznym. [DW]

• Bojownicy Huti pomimo bombardowań dokonanych przez Amerykanów i sojuszników przez cały czas kontynuują ataki na żeglugę w regionie jemeńskiego wybrzeża Morza Czerwonego. I nie wydaje się, aby te ataki miały ustąpić. Co więcej, Huti mogą rozpocząć lądową ofensywę na swoich przeciwników z wojny domowej, a celem są złoża roponośne. O ile ich zasobność nie jest porównywalna do tych z sąsiednich państw, to są ważnym regionie w tej trwającej od 2014 roku wojnie. [Konflikty]

• 10 milionów metrów sześciennych ziemi osunęło się w odkrywkowej kopalni złota w Turcji. 9 górników zostało zasypanych zwałami ziemi i prawdopodobnie zginęło. Rząd jest krytykowany z powodu słabego nadzoru nad kopalnią, który miał dopuścić do nieprawidłowości i wypadku. [BBC]

Azja

• Tydzień temu dużo pisaliśmy o wyborach w Pakistanie. Ku zaskoczeniu wielu komentatorów, kandydaci powiązani z odbywającym w tej chwili wyrok więzienia byłym premierem Imranem Khanem uzyskali najwięcej miejsc w parlamencie. Mimo tego najprawdopodobniej nie stworzą rządu o czym pisze Al-Dżazira. Za to w Kulturze Liberalnej możecie znaleźć felieton podsumowujący sytuację polityczną w tym kraju oraz proponujący pewną interpretację wyniku tych wyborów. [Al-Dżazira], [Kultura Liberalna]

• Indonezja to największy kraj muzułmański na świecie, a zeszłym tygodniu odbyły się tam wybory prezydenckie. jeżeli jesteście ciekawi dlaczego te wybory są tak ważne dla tego regionu oraz dlaczego człowiek oskarżany o torturowanie przeciwników politycznych najprawdopodobniej je wygra (liczenie głosów jeszcze trwa), to posłuchajcie audycji Dariusza Rosiaka gdzie rozmawia od z Sergiuszem Prokuratem.

• W Indiach sporo się dzieje. Pierwszy artykuł Al-Dżaziry opisuje protesty rolników a drugi wyrok indyjskiego sądu najwyższego, który może mieć duży wpływ na zbliżające się wybory w tym kraju. [Al-Dżazira #1], [Al-Dżazira #2]

• W wydaniu 39. pisaliśmy o tym, iż rząd Chin zakazał prowadzenia firm zajmujących się korepetycjami dla zysku. Oczywiście rynek (nawet chiński) nienawidzi próżni i ciągle stara się wypełnić tą dziurę. Teraz jest moda na „sztuczną inteligencję” więc w Chinach rodzice kupują dzieciom tablety edukacyjne wyposażone właśnie w narzędzia oparte na sztucznej inteligencji. [Rest of World]

• Jeśli chcecie się dowiedzieć o mniejszości koreańskiej mieszkającej w Chinach, to polecamy podcast.

• Możecie pamiętać jak pisaliśmy jakiś czas temu o wyborach parlamentarnych w Tajlandii oraz tym jak uniemożliwiono wygranej partii opozycyjnej utworzenie rządu. Ale adekwatnie jaką politykę będzie prowadził ten nowy tajski rząd? Według The Diplomat w zakresie polityki zagranicznej i gospodarczej może nastąpić pewne przeformułowanie stosunków z Chinami. Jaki ma to związek z pandemią koronawirusa i na czym może adekwatnie polegać jest opisane w artykule. [The Diplomat]

Afryka

• Jak się trzyma propaganda i wpływy Putina w Afryce? Możecie o tym posłuchać w dwóch podcastach oraz przeczytać w artykule [Daily Maverick].

• „Najwyższy organ wyborczy Senegalu unieważnił w czwartek rządowe odroczenie wyborów prezydenckich zaplanowanych na 25 lutego i ich przesunięcie na grudzień, orzekając, iż posunięcia te były niezgodne z konstytucją.” [Al-Dżazira]

• Dlaczego RPA wysyła żołnierzy do Konga i dlaczego w Kongu protestuje się przeciwko Polsce? O tym możecie przeczytać a artykule Aleksandra Olecha w serwisie [Defence24].

Ameryka Łacińska

• „Czterech rzymskokatolickich biskupów spotkało się z szefami meksykańskich karteli narkotykowych w celu wynegocjowania możliwego porozumienia pokojowego, powiedział jeden z biskupów, a prezydent Andrés Manuel López Obrador powiedział w czwartek, iż popiera takie rozmowy.” [AP News]

• Wenezuela zamyka biuro agendy ONZ a Stany Zjednoczone zajmują samolot jaki Iran sprzedał Wenezueli. Przeczytacie o tym w artykułach Al-Dżaziry, a jeżeli chcecie sobie przypomnieć o wzrastających napięciach między Wenezuelą, a państwami Zachodu to polecamy podcast Podróż bez Paszportu, gdzie Joanna Kędzierska podsumowuje to co ostatnio dzieje się w tym kraju. [Al-Dżazira #1], [Al-Dżazira #2]

• Nayib Bukele wygrał kolejną prezydenturę w Salwadorze ale co dalej? Americas Quarterly przekonuje, iż to czy jego kolejna prezydentura będzie uznana za sukces przez mieszkańców kraju będzie zależało od stanu gospodarki. A jego autorytarne zapędy prezydenta czy jego obsesja na punkcie bitcoina może tylko przeszkadzać w rozwoju. [Americas Quarterly]

• Nowy prezydent Gwatemali żeby okazać wdzięczność ludom rdzennym, które wspierała go w walce o prezydenturę (oraz walce o utrzymanie wygranej wobec zarzutów stawianych przez establishment już po wygranych wyborach) obiecał, iż zmieni sposób wyboru gubernatorów i będzie otwarty na kandydatury z osób z tych grup, które uważają, iż były ignorowane przez wcześniejsze władze. [El Pais]

Ameryka Północna

• „Pozew kwestionuje kanadyjski system pracy migrantów rolnych. Półwieczna polityka Kanady polegająca na wiązaniu pracowników migrujących z ich pracodawcami została uznana za współczesne niewolnictwo.” Al-Dżazira w dłuższym materiale opisuje z czym musieli zmagać się zagraniczni pracownicy w Kanadzie i dlaczego w końcu ktoś zdecydował się na pozew. [Al-Dżazira]

• „Informator FBI został oskarżony o okłamywanie swojego przełożonego w sprawie powiązań między prezydentem Joe Bidenem, jego synem Hunterem i ukraińską firmą energetyczną. Alexander Smirnov fałszywie powiedział agentom FBI w czerwcu 2020 roku, iż kierownictwo związane z ukraińską firmą energetyczną Burisma zapłaciło Hunterowi i Joe Bidenowi po 5 milionów dolarów w 2015 lub 2016 roku, poinformowali w czwartek prokuratorzy.” [NPR]

• Donald Trump zachęcił Putina do zaatakowania niektórych członków NATO. Politico w pierwszym artykule opisuje krytykę jaka spadła na prawicowego polityka za ten komentarz. W drugim artykule za to dziennikarze Politico przekonują, iż Europa powinna wykorzystać słowa Trumpa na swoją korzyść. [Politico #1], [Politico #2]

• Podkast amerykański nadaje wyjątkowo ze Stanów Zjednoczonych. W pierwszym z załączonych odcinków możecie posłuchać o republikańskich prawyborach w Las Vegas, o których mogliście przeczytać tydzień temu (to tam Nikki Haley przegrała z „nikim”). W kolejnym opisują sytuację graniczną jaki można zaobserwować w stanie Arizona.

Oceania

• Tuvalu jest malutkim państwem wyspiarskim, rozciągniętym na ogromnym obszarze, w którego najnowszych losach skupiają się jak w soczewce światowe wydarzenia. Rywalizacja chińsko-amerykańska nie jest tutaj zaskoczeniem. Przeniesienie państwa do cyfrowej chmury na wypadek zalania go w wyniku katastrofy klimatycznej (najwyższy punkt tego kraju znajduje się na wysokości 5 m n.p.m.) jest już mniej oczywiste. Mamy też kryzys konstytucyjny, a także problem z zebraniem parlamentu, gdyż jeden z posłów nie może dotrzeć na obrady. Zatrzymują go… wysokie fale na ocenie (tuwalskie malutkie porty obsługują jedynie jednostki o małej dzielności morskiej). O Tuvalu w środku światowej burzy opowiada Miłosz Szymański z podcastu Za Rubieżą.

Ekonomia i gospodarka

• „Rola dolara w światowej gospodarce maleje, ale w najbliższych dekadach wciąż będzie to najistotniejsza globalnie waluta. Pojawiające się trudności związane z jego używaniem (…) mogą otworzyć możliwości szerszego wykorzystania innych walut, ale nie doprowadzą do zasadniczych zmian.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

• Herbapol wystartował w Polsce z eksperymentalnym skróceniem tygodnia pracy. Ekonomia i cała reszta już opisywała wcześniejsze badania nad tym, ale czy skracanie tygodnia pracy ma jakieś wady? Oczywiście, iż ma. Dlatego zapraszamy na ich kolejny materiał, który się właśnie na tym skupia (ale gdyby ktoś nie słuchał poprzedniego to przybliżą też zalety).

• „Zgodnie z szeregiem badań smog wpływa negatywnie na nasze zdolności poznawcze, samopoczucie czy choćby preferencje. To z kolei niestety daje o sobie znać w pracy, przy urnach wyborczych czy też w statystykach dotyczących przestępczości” [Obserwator Gospodarczy]

• Inflacja w Polsce znacznie spadła. Z artykułu Obserwatora Gospodarczego dowiecie się dlaczego oraz co może teraz czekać polską gospodarkę. [Obserwator Gospodarczy]

• Od sukcesu do upadku - o historii i przyczynach klęski. Dlaczego wydobycie węgla kamiennego w Polsce spada od 45 lat, podczas gdy globalny popyt na węgiel jest najwyższy w historii, a Indonezja czy Australia święcą rekordy eksportu? Dlaczego w II RP wydobywaliśmy więcej węgla niż Chiny, za PRL byliśmy drugim eksporterem na świecie, a dziś importujemy to paliwo? Jak zmieniły się wydajność i płace w polskim górnictwie przez 100 lat? Czy branżę da się jeszcze uratować? [Wysokie Napięcie]

Nauka i technologia

• Słyszeliście o mięsnym jeżu? A co powiecie na mięsny ryż? Okazuje się, iż naukowcy wykorzystali ryż jako „rusztowanie” do hodowli sztucznych komórek mięsa. [Nature]

• „Dlaczego Ameryka Łacińska płonie? Naukowcy twierdzą, iż to nie tylko zmiana klimatu. Gwałtowne sadzenie łatwopalnych gatunków nierodzimych pomogło podsycić śmiertelne pożary – choćby w miejscach znanych z chłodnej, wilgotnej pogody.” [Nature]

• Science ma podcast o dwóch ciekawych odkryciach naukowych: nowym rodzaju magnetyzmu oraz tym jak zanieczyszczenie zapachami może utrudnić pracę zapylaczy. jeżeli temat magnetyzmu was ciekawi to pisze o nim także [New Scientist].

• „Przyszłością precyzyjnej terapii raka może być wypróbowanie wszystkiego. Naukowcy poddają komórki nowotworowe pacjentów działaniu dziesiątek leków w nadziei na znalezienie odpowiedniej terapii.” [Nature]

• Mały pozytyw dla polskich naukowców. Minister Nauki zwiększył budżet Narodowego Centrum Nauki o 200 mln złotych. Kilka miesięcy temu, poprzednia władza (jak to dobrze brzmi) miała w planach likwidację NCN. Dlaczego ta instytucja, mimo wad, jest przez cały czas potrzebna w polskim systemie? Przypominamy list otwarty z września zeszłego roku, apelujący o nie likwidowanie NCN. [Nauka w Polsce], [TVN24]

• Zielona dioda LED została wynaleziona w 1958 roku. Czerwona w roku 1962. Więc wystarczy nam niebieska i mamy to, co potrzebne do konstrukcji wyświetlacza i produkcji oświetlenia. Światowi giganci rozpoczęli prace nad wynalezieniem niebieskiej diody, a nakłady na badania były pokaźne. Jednak przez dekady nie odnieśli w tym sukcesu. O tym z czego wynikały trudności, a także o pewnym Japończyku, który nie słuchał przełożonych i ostatecznie wyprodukował pierwszą niebieska diodę opowiada Veritasium.