Wydanie 168, 19.01.2024

8 miesięcy temu

Tutaj macie nowe wydanie Tygodnika ale mogliście zauważyć w swojej skrzynce mailowej, iż przygotowaliśmy także specjalne wydanie poświęcone podsumowaniom roku 2023 i przewidywaniom na rok 2024. Zapraszamy do lektury.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

Rafako wypowiada umowę na budowę muzeum im. Jana Pawła II organizowaną przez o. Rydzyka. Mirosław Wróblewski nowym Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Twórca akcji z homofobusami prawomocnie skazany. Jest porozumienie w sprawie protestu na granicy polsko-ukraińskiej. Sejm uchwalił budżet i wysłał go do Senatu.

• Spór o TVP, spór o ułaskawienie Wąsika i Kamińskiego, a teraz spór o prokuraturę. Przynajmniej tak twierdzi PiS. O dwóch pierwszych mogliście wcześniej słyszeć, ale o co chodzi z Prokuraturą Krajową? Profil Doniesienia z putinowskiej Polski dobrze podsumowuje, w jaki sposób minister Bodnar poradził sobie z dobrym kolegą Ziobry, który miał mu utrudniać życie. Świetnie też podsumowuje, dlaczego można mieć zaufanie zarówno do Bodnara jak i prokuratorów z organizacji Lex Super Omnia. [Doniesienia z Putinowskiej Polski]

  Nowym p.o. Prokuratora Krajowego został działacz Lex Super Omnia. Tutaj niektórzy dokonują rozumowania, iż ponieważ LSO było przeciwne pisowskiej destrukcji wymiaru sprawiedliwości, to musi być w jakiś sposób ekspozyturą Tuska.

  Prawdopodobnie wynika to z nieustającej odmowy zaakceptowania faktu, iż to co PiS robił po 2015 roku nie było zwykłą polityką, tylko podważeniem porządku państwowego. A wokół sądownictwa nie było żadnego “sporu prawnego”, tylko była władza represjonująca sędziów i prokuratorów oraz sędziowie i prokuratorzy, którzy się jej sprzeciwiali w imię zachowania konstytucyjnego ładu. Ziobro w półtora roku zwolnił, degradował lub awansował około 40% wszystkich prokuratorów w Polsce. [13] Członkowie LSO mogli w każdej chwili podpisać lojalki i mieć zapewnione awanse, wysokie apanaże i uznanie pisowskich elit. A jednak wybrali kilkuletnie represje, ciąganie po sądach, publiczne mieszanie z błotem, delegowanie do pracy 300km od domu i tak dalej, bo stali po adekwatnej stronie. Jak dla mnie, jest to bardzo silna przesłanka, by uważać ich za ludzi moralnych, ukierunkowanych na budowanie państwa, a nie jego demolowanie.

• No dobrze, ale kim dokładnie jest nowy (p.o.) Prokurator Krajowy Jacek Bilewicz? Możecie dowiedzieć tego, a także tego, jakie ma plany na pracę w prokuraturze, z wywiadu, jaki udzielił serwisowi OKO.press. [OKO.press]

• PiS Prokuratura vs Mecha Bodnar. Takie mamy skojarzenie widząc miniaturę ostatniego odcinka Programu Politycznego OKO.press. Niestety zawartość jest odrobinę bardziej poważna – jest to opis głównych wydarzeń z minionego tygodnia, także ofensywy ministra Bodnara w Prokuraturze Krajowej.

Za rządów PiS dziennikarze i politycy wielokrotnie dowodzili, iż Fundusz Sprawiedliwości zamiast pomagać ofiarom przestępstw służył jako prywatna skarbonka partii Zbigniewa Ziobry. Teraz, po zmianie władzy dostajemy kolejne dowody na to, iż tak właśnie było. O nowych doniesieniach z Ministerstwa Sprawiedliwości pisze zarówno OKO.press jak i Gazeta. Można mieć nadzieję, iż zgodnie z zapowiedziami wszelkie nadużycia zostaną ukarane. [OKO.press], [Gazeta]

CBA jest ostatnio bardzo zajęte. Nie dość, iż zatrzymało Piotra Wawrzyka w sprawie afery wizowej (co zabawne, posłowie PiS udawali w sejmie, iż nie wiedzą, o kogo chodzi, gdy dziennikarze pytali ich o komentarz). Potem okazało się, iż służba przeszukała biuro Daniela Obajtka na zlecenie prokuratury. [Onet], [TVN24]

„Nie potrzebujemy pojednania, tylko ucywilizowania konfliktu. Naprawdę nie chodzi o to, by polityczni liderzy utworzyli rząd jedności narodowej, gdzie Ziobro zasiądzie obok Bodnara, Macierewicz obok Sienkiewicza, Zandberg obok Mentzena, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk obok Elżbiety Witek.” Gorąco polecamy tekst Jakuba Majmurka w Krytyce Politycznej. [Krytyka Polityczna]

---

Wojna w Ukrainie

• Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich.

• „Podczas wizyty w Kijowie 12 stycznia br. brytyjski premier Rishi Sunak podpisał z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim dwustronną umowę o współpracy na rzecz bezpieczeństwa.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

• „Dziennikarze śledczy na Ukrainie padli ofiarą dwóch ataków w ciągu ostatniego tygodnia, z których jeden polegał na grożeniu wizytą domową, a drugi na potajemnej inwigilacji.” Walka w Ukrainie toczy się nie tylko z rosyjskim najeźdźcą, ale także z siłami wewnątrz kraju, które chcą często stosować totalitarne metody – także prześladując dziennikarzy. [The Kyiv Independent]

• „Spodziewana niedługo wizyta Donalda Tuska w Kijowie najprawdopodobniej nie przyniesie przełomu we wzajemnych relacjach. Z informacji Onetu wynika, iż będzie ona raczej okazją, by wyrazić ogólne poparcie polityczne dla Ukrainy, a nie rozwiązać spory między Warszawą a Kijowem.” Jaki Witold Jurasz jest, każdy widzi, ale przeczytać jego analizę warto, choćby jeżeli się ze wszystkim nie zgadza. [Onet]

• „Zawsze miej przy sobie dokumenty, ukryj telefon, nigdy nie kłóć się z uzbrojonym człowiekiem – to podstawowe zasady życia pod rosyjską okupacją. Co jednak, gdy ostrożność nie wystarczy? Uwięzieni cywile mają nikłą nadzieję na powrót do domu, bo dla władz Ukrainy priorytetem jest uwalnianie personelu wojskowego.” [Krytyka Polityczna]

• „W tym filmie analizujemy, jakie są cele Rosji i jakie są realne powody, dla których wybuchła wojna na Ukrainie. Czy Rosja kiedykolwiek patrzyła na tą wojnę, jako na starcie tylko z Ukrainą? Jak Putin widzi relacje Rosja-Zachód i Rosja-NATO? Co może zrobić Kreml po ewentualnym podbiciu Ukrainy? Jaki wpływ mają na to Chiny? Jak wygląda geopolityka i wizja świata, którą mają Chiny i Rosja? Jakie plany ma sojusz Chiny-Rosja wobec świata? Na te i inne pytania odpowiadają Jakub Jakobowski i Marek Menkiszak.”

Europa

Wielka Brytania powraca do współpracy kosmicznej z UE. Łukaszenka uderza w organizacje religijne. Kto zamiast grupy Wagnera? Lawa spływa do islandzkiego miasta podczas erupcji wulkanu. Wielka Brytania ciągle chce deportować migrantów do Rwandy.

• Kącik Słowacki

  • Premier Słowacji zaprzeczył swoim obietnicom wyborczym i zezwolił na eksport broni do Ukrainy. Oczywiście za zapłatą. jeżeli jesteście czytelnikami Tygodnika, to nie powinno Was to dziwić, gdyż analizy OSW wskazywały, iż tej obietnicy wyborczej nie należy traktować zbyt poważnie. jeżeli chcecie więcej dowiedzieć się o tym, co dzieje się na Słowacji, to polecamy rozmowę z ekspertem OSW dr. Krzysztofem Dębcem w podcaście Podróż bez Paszportu. [Politico]

  • „16 stycznia premier Słowacji Robert Fico złożył wizytę w Budapeszcie, gdzie spotkał się z premierem Viktorem Orbánem i z prezydent Katalin Novák. (…) Odnosząc się do postępowania UE na podstawie art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) w sprawie naruszenia przez Węgry unijnych wartości, Fico zapowiedział, iż nie pozwoli, aby kraj ten został ukarany przez Brukselę za ochronę swojej suwerenności. Według Orbána interesy obu państw są «w 99% zbieżne», a Budapeszt i Bratysława wzajemnie się wspierają w obszarze bezpieczeństwa fizycznego, gospodarczego i energetycznego.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • Jak Słowacja nie została częścią Najjaśniejszej Rzeczpospolitej? Meandry historii naszego południowego sąsiada sprzed tysiąclecia odkrywa przed nami kolejny odcinek podcastu Za Rubieżą.

• Prezydent Macron w związku z problemami swojego rządu i relatywnie niskim poparciem postanowił przypodobać się konserwatywnym wyborcom. Co im chce zaoferować, możecie przeczytać w [Politico].

• Co tam w Mołdawii słychać? Miłosz Szymański z podcastu Za Rubieżą zaczął prowadzić regularną audycję z newsami z tego małego kraju.

• 1 lipca, tuż po eurowyborach i w trakcie kampanii wyborczej w USA, na czele Unii Europejskiej stanie dobry przyjaciel Putina i Trumpa, architekt węgierskiego państwa mafijnego – Viktor Orbán. O Boże, o kur... Czy to bardzo źle i czym to może się skończyć? Tydzień temu wspominaliśmy o tym temacie, a teraz mamy dla Was tekst kładący nacisk na inne aspekty tej sprawy. Autorem jest Daniel Freunda – europarlamentarzysta grupy Zielonych. [Krytyka Polityczna]

• „Europarlamentarzyści są wściekli na Komisję Europejską za fundusze dla Węgier. Wzywają Radę Europejską, aby ta wreszcie pozbawiła Budapeszt prawa głosu na szczytach UE. Sprawę komentują polscy europosłowie: Róża Thun, Andrzej Halicki, Robert Biedroń i Ryszard Czarnecki. Korespondencja ze Strasburga” [OKO.press]

• „W dzisiejszym podcaście Ośrodka Studiów Wschodnich opowiemy o problemach gospodarki rosyjskiej. O tym w jakim stanie jest gospodarka rosyjska, o brakach jajek, o problemach z infrastrukturą energetyczną i o prognozach. Na pytanie co się dzieje w Rosji opowie Iwona Wiśniewska- ekspertka OSW.”

• Tuż przed Nowym Rokiem miała w Moskwie miejsce półnaga impreza celebrytów. Wywołało to oburzenie wielu komentatorów wskazujących, iż w tym samym momencie kraj walczy i cierpi, a wąska grupa żyje w przepychu i tym epatuje. Reakcja Kremla na społeczne oburzenie była znacząca – od odebranych programów, po powołania do armii. Celebryci stworzyli nagrania z autokrytyką i kajaniem się, a choćby pokazywali się z relikwiami świętych. O co w tym wszystkim chodzi? Sprawę tłumaczą Albert Jawłowski z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Piotr Pogorzelski, gospodarz podkastu Po Prostu Wschód.

Bliski i Środkowy Wschód

• Dwa materiały na temat 100 dni walk Izraela z Hamasem. W pierwszym Konstanty Gebert dla Kultury Liberalnej pisze „100 dni po ataku Hamasu na Izrael widać wyraźnie, iż cele Izraela są ze sobą sprzeczne, a żaden z nich prawdopodobnie nie zostanie osiągnięty. Do wymarzonej przez Hamas ostatecznej likwidacji państwa żydowskiego długo jeszcze nie dojdzie, ale szanse na pokój maleją coraz szybciej. Na wojnie pierwszym zwycięzcą jest wojna właśnie. A czasem – zwycięzcą jedynym.” W drugim Dariusz Rosiak w formie audio z Izraela „Kto zawinił, dlaczego doszło do ataku Hamasu? Padają trudne pytania o sens wojny, w której zginęło już ponad 20 tysięcy Palestyńczyków i która ciągle nie przynosi powrotu do domu ponad 130 izraelskich zakładników przetrzymywanych przez Hamas. Pogłębia się sprzeciw wobec polityki Benjamina Netanyahu, większość Izraelczyków nie ma wątpliwości, iż to on ponosi główną odpowiedzialność za obecny stan rzeczy”. [Kultura Liberalna]

• Premier Izraela, Binjamin Netanjahu, w publicznej wypowiedzi odrzuca dwupaństwowe rozwiązanie kwestii palestyńskiej. Mówi o tym, iż Izrael będzie kontrolował wszystkie tereny od Morza Śródziemnego do rzeki Jordan. Jest to stanowcze odrzucenie wizji promowanej przez ich największego sojusznika, czyli Stany Zjednoczone. USA konsekwentnie opowiadają się za stworzeniem organizmu państwowego, gdzie Palestyńczycy będa mogli sami decydować o swoim losie. [BBC]

• „Sędziowie uderzają w Beniamina Netanjahu choćby w czasie wojny⁠. Czy Izrael zapomniał o problemach z sądownictwem? Co czeka premiera? O tym dr Karolina Zielińska, Akademia Finansów i Biznesu Vistula.” Obecną sytuację polityczną w Izraelu przybliża odcinek podcastu Podróż bez Paszportu.

• Izraelski piłkarz wrócił do kraju po tym jak został wydalony z Turcji. Powodem wyrzucenia go z kraju było upamiętnienie 100 dni od masakry Izraelczyków dokonanej przez Hamas. Tureckie władze określiły jego zachowanie jako wzywanie do nienawiści. [AP News]

• Uderzenie lotnicze USA oraz UK na pozycje jemeńskich bojowników Huti nie zatrzymały ich ataków na statki w regionie. Wystrzelili oni pocisk w kierunku niszczyciela USS Laboon, a także w należący do amerykańskiej firmy kontenerowiec. O ile pierwsza rakieta została strącona, o tyle druga sięgnęła celu, nie powodując jednak dużych zniszczeń i ofiar. Ruch towarowy w regionie znajduje się pod presją, kolejne firmy przyjmują różne strategie ograniczania ryzyka, ale jedynym skutecznym w 100% pozostaje droga dookoła Afryki. [Konflikty]

• Temat Hutich i ich operacji na Morzu Czerwonym jest w tej chwili dość głośny. Co jednak słychać w samym Jemenie? jeżeli potrzebujecie krótkiej ściągawki, to polecamy rozmowę z Sarą Nowacką z PISM. Dodatkowo mamy dla Was materiał podsumowujący sytuację Hutich od Brookings Institution, który wskazuje na zbliżająca się konieczność podjęcia kierunkowych decyzji przez jemeńskich bojowników. [Brookings Institution]

• Arabia Saudyjska kontynuuje sportwashing (tj. poprawę wizerunku zewnętrznego poprzez inwestycje w sport). Ambasadorem saudyjskiej federacji tenisa ziemnego został Rafael Nadal, światowej klasy gracz. W tym samym czasie Saudowie usiłują ściągnąć do siebie turniej tenisa ziemnego kobiet WTA Finals będący zwieńczeniem sezonu. Mimo braku ogłoszenia ostatecznej decyzji sprawa ma być bliska zatwierdzenia. Oba działania spotykają się z krytyką środowiska. Wszystko to w czasie, gdy Arabia Saudyjska łamie prawa człowieka na wielu frontach, a systemowa dyskryminacja kobiet wyróżnia się choćby na tle regionu. [Reuters]

• Iran zaatakował cele na terenie Pakistanu. W odpowiedzi Pakistan zaatakował cele na terenie Iranu. Jednak nie zostały zaatakowane siły zbrojne obu państw, a jedynie cele powiązane z oganizacji terrorystycznymi. O co chodzi w tym wzajemnym, transgranicznym i antyterrorystycznym ataku i kto tak adekwatnie został zaatakowany? [Al-Monitor]

Azja

• Wybory i po wyborach. Tajwańczycy wybrali prezydenta oraz parlament. Prezydentem został dotychczasowych wiceprezydent z Demokratycznej Partii Postępowej, który zapowiada kontynuację dotychczasowej polityki. Może to być jednak trudne, gdyż w parlamencie jego partia nie ma zdecydowanej przewagi. Polecamy analizy PISM, OSW lub Brookings Institution. Jak Chiny zareagowały na te wybory? Oficjalna reakcja jest prawie żadna, za to jedno z nielicznych państw, wyspiarskie Nauru, które do tej pory uznawało niepodległość Tajwanu, zmieniło zdanie. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Brookings Institution], [Reuters]

• A co w Chinach się dzieje? PISM ma artykuł o tym, jaki obraz chińskiej polityki zagranicznej wyłania się z różnych rządowych dokumentów opublikowanych ostatnimi czasy. BBC opisuje za to, jak drugi rok z rzędu kurczy się populacja tego kraju. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [BBC]

• „Sojusz rebeliantów w północnej Mjanmie zgodził się na zawieszenie broni z siłami rządzącej junty podczas rozmów prowadzonych za pośrednictwem Chin, według niektórych zaangażowanych stron, po wielomiesięcznej skoordynowanej ofensywie, która groziła osłabieniem władzy junty.” [Reuters]

• Co tam na Półwyspie Koreańskim słychać? „Północnokoreańska agencja prasowa KCNA poinformowała o udanej próbie pierwszego pocisku hipersonicznego pośredniego zasięgu.” Kim Dzong Un zlecił siłom zbrojnym przygotowanie się do wojny, stosuje agresywną retorykę względem sąsiada z południa, a północnokoreańska ministra spraw zagranicznych odwiedziła Moskwę, gdzie rozmawiała najpewniej o współpracy amunicyjnej między oboma państwami. [Konflikty]

• „Trwająca już pół roku czystka w chińskich siłach rakietowych w ostatnich tygodniach rozlała się także na związanych z nimi producentów uzbrojenia. Najczęściej wymieniane w spekulacjach przyczyny to podejrzenie szpiegostwa na rzecz USA lub powszechna w chińskich siłach zbrojnych korupcja. Ostatnio jednak pojawił się nowy wątek: wściekłość Xi Jinpinga i reszty wierchuszki KPCh miało wywołać zwyczajne brakoróbstwo. Nie jest to wykluczone, chociaż czas i źródło informacji mogą równie dobrze sugerować kolejną odsłonę amerykańsko-chińskiej wojny informacyjnej.” [Konflikty]

Afryka

• Słyszeliście kiedykolwiek o Komorach? To wyspy u wschodniego wybrzeża kontynentu afrykańskiego położone niedaleko Madagaskaru. Piszemy o tym państwie z powodu zamieszek, jakie wybuchły po tym ogłoszeniu zwycięstwa dotychczasowego prezydent w kolejnych wyborach. jeżeli jesteście ciekawi, o co dokładnie chodzi w tym konflikcie, to polecamy artykuł AP News. [AP News]

• Co się dzieje, kiedy gwiazda startupów nowych technologii przechodzi do sektora rządowego? W Nigerii taki przypadek okazał się mocno kontrowersyjny. O tym, kim jest Bosun Tijani, z czego był znany i dlaczego jego kooperacja z rządem jest kontrowersyjna, przeczytacie w artykule Rest of World. [Rest of World]

• „Ochrona zagrożonych gatunków w parku narodowym Dolnego Zambezi była tradycyjnie rolą mężczyzny. Teraz pierwszy w kraju całkowicie kobiecy oddział ochrony przyrody wnosi nową perspektywę do walki.” Polecamy interesujący reportaż serwisu The Guardian. [The Guardian]

• „Zambia boryka się z poważną epidemią cholery, która zabiła ponad 400 osób i zaraziła ponad 10 000, co skłoniło władze do nakazania zamknięcia szkół w całym kraju po zakończeniu wakacji.” [AP News]

• Trzeci tydzień z rzędu piszemy o tym, iż Etiopia będzie korzystała z portów Somalilandu przez 50 lat. Tydzień temu mieliśmy dla Was podcast Tygodnika Powszechnego na ten temat, a teraz mamy artykuł podsumowujący od serwisu Konflikty, w którym znajdziecie reakcję Somalii uznającą Somaliland za zbuntowaną prowincję. Al-Dżazira pisze o najnowszych napięciach między Somalią a Etiopią, jakie ta umowa wywołała. [Konflikty], [Al-Dżazira]

Ameryka Łacińska

• Tydzień polecaliśmy audycję o sytuacji w Ekwadorze w związku ze zmasowanym atakiem gangów. jeżeli bardziej wolicie czytać niż słuchać, to serwis Konflikty ma niezłe podsumowanie sytuacji w tym kraju. Al-Dżazira donosi, iż prokurator, który prowadził śledztwo w sprawie ataku na stację telewizyjną, został zastrzelony. [Konflikty], [Al-Dżazira]

• Bernardo Arévalo został oficjalnie nowym prezydentem Gwatemali. jeżeli uważnie czytacie ten dział, to wiecie, iż jeszcze nie tak dawno nie było pewne, czy mu się to uda, mimo wygranych wyborów. Americas Quarterly pisze wyzwaniach, jakie stoją przed prezydentem w tym roku. AP News informuje natomiast, iż poprzedni prezydent, Alejandro Giammattei, dostał zakaz wstępu do Stanów Zjednoczonych. [Americas Quarterly], [AP News]

• W Meksyku Sąd Najwyższy będzie decydował o wielu istotnych dla obywateli kwestiach (takich jak nacjonalizacja krajowych pokładów litu czy reformach wyborczych), a prezydent Andrés Manuel López Obrador zaproponował, żeby sędziów tego sądu wybierano w wyborach powszechnych. Nie pierwszy raz piszemy o tym, jak AMLO atakował niezależne instytucje państwowe i ta propozycja zdaje się być jego ostatnim atakiem przed odejściem z urzędu, o czym pisze Americas Quarterly. The Global Americans skupia się na tym, jak AMLO zaatakował niezależność szkolnictwa wyższego i jakie wnioski można z tego wyciągnąć. [Americas Quarterly], [The Global Americans]

• „Wydaje się, iż złota era praw osób LGBTQ w Ameryce Łacińskiej, która rozpoczęła się w połowie lat 2000, dobiegła końca. Została ona zastąpiona erą powstrzymywania, skoncentrowaną na zapobieganiu utraty się praw, a nie na ich poszerzaniu.” The Global Americans ma dla Was artykuł o 10 najważniejszych wydarzeniach z roku 2023 dotyczących społeczności LGBTQ w tym regionie świata. [The Global Americans]

Ameryka Północna

• Na złodzieju czapka gore, a adekwatnie na podpalaczu. O co chodzi? Pewien Kanadyjczyk został oskarżony o celowe wywołanie kilkunastu pożarów w zeszłym roku, w tym jednego, który palił się cały miesiąc. To jeszcze by było w pewien sposób normalne (chociaż zdecydowanie odradzamy Wam jakiekolwiek podpalenia), ale oskarżony mężczyzna jednocześnie głosił teorie spiskowe kwestionujące to, co media publiczne mówiły o pożarach. [The Guardian]

• „W tym roku, jak co cztery lata, czeka nas wyścig o Biały Dom. Zanim jednak naprzeciwko siebie stanie dwóch kandydatów reprezentujących dwie największe partie, trzeba ich najpierw znaleźć. W Polsce sprawa jest oczywista: wskazuje ich kierownictwo ugrupowania albo choćby osobiście szef partii. A w Stanach? Skąd bierze się w USA kandydat na prezydenta?” Donald Trump wygrał w pierwszych prawyborach swojej partii, ale jak one dokładnie działają? Na to odpowiada ten odcinek Podkastu amerykańskiego. [AP News]

• W Stanach Zjednoczonych coraz częściej mówi się o konflikcie pomiędzy władzami stanowymi i federalnymi. Śmierć matki z dwójką dzieci, którzy utopili się w rzece Rio Grande próbując przekroczyć granicę, jest ostatnim punktem zapalnym w tym temacie. Gdy urzędnicy zajmujący się ochroną granicy dowiedzieli się o tym, iż ktoś może potrzebować pomocy, to władze stanowe zablokowały dostęp do rzeki. [CNN]

• „Wyobraź sobie, iż Twoje dziecko złamało kość. Udajesz się na oddział ratunkowy, ale lekarze nie przepisują środków przeciwbólowych. Według nowych ustaleń opublikowanych w czasopiśmie The Lancet Child and Adolescent Health, taki scenariusz jest bardziej prawdopodobny w przypadku kolorowych dzieci w Stanach Zjednoczonych niż w przypadku ich białych rówieśników.” [NPR]

• Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych wydał raport o strzelaninie w szkole w Uvalde w 2022 roku. Policja była od dawna krytykowana za to, jak przeprowadziła (albo i nie przeprowadziła) akcję ratunkową, jednak z raportu wynika, iż zachowanie policji było znacznie gorsze, niż wiele osób myślało. [ProPublica]

Oceania

• „Oczekuje się, iż około 3000 przywódców Maorysów, przedstawicieli plemion i wielu polityków spotka się w tym tygodniu, po tym jak Kiingitanga * – ruch królewski Maorysów – wezwał do rzadkiego spotkania krajowego w związku z napięciami związanymi z kierunkiem nowego rządu kierowanego przez National dla Maorysów.” Jak widać, rezygnacja z zakazu sprzedaży papierosów to nie jedyny efekt działań nowego konserwatywnego rządu Nowej Zelandii. [The Guardian]

• Była premierka Nowej Zelandii Jacinda Ardern wyszła za mąż za swojego wieloletniego partnera. Uroczystość była planowana na rok 2022, ale pandemia koronawirusa pokrzyżowała im plany. [Reuters]

• Na Fidżi znajduje się góra metaamfetaminy. Mowa o ponad trzech tonach narkotyku przechwyconego przez tamtejsze służby. Jest ona przetrzymywana w budynku pod szczególnym nadzorem. W międzyczasie jeden z policjatów ma postawione zarzuty w związku z próbą zebrania pewnej ilości rozsypanego narkotyku. [Radio New Zealand]

• Na Wyspach Cooka podnoszona jest dyskusja na temat zmiany obowiązującej strefy czasowej, a w praktyce wręcz strefy dobowej. Archipelag leży przy granicy zmiany daty, a jego najwięksi partnerzy handlowi, jak np. Nowa Zelandia, są po jej drugiej stronie. Z tego wynika, iż ich tydzień pracy rozjeżdza się z kalendarzem Nowozelandzkim i tylko 3 dni w tygodniu są roboczymi jednoczenie w obu krajach. Dodatkowo jest to problematyczne dla turystów z tego kierunku, którzy dziwią się przeskakującym datom. Do stałego przesunięcia zegarków kalendarza jednak jeszcze długa droga. [Radio New Zealand]

Ekonomia i gospodarka

• „Microsoft przyćmił Apple, stając się największą firmą na świecie pod względem kapitalizacji rynkowej, napędzaną przez głębokie skupienie się na generatywnej sztucznej inteligencji (AI), sektorze, który zyskuje coraz większą przychylność inwestorów.” [Reuters]

• Jak wygląda w tej chwili bycie rolnikiem? The Guardian ma reportaż o problemach rolników w Wielkiej Brytanii. Stara się on poruszyć zarówno problemy gospodarcze jak i społeczne, z jakimi borykają się właściciele farm. [The Guardian]

• Trwa Światowe Forum Ekonomiczne w Davos. Dopiero po jego zakończeniu pojawią się interesujące podsumowania, ale jak nie chcecie czekać do przyszłego tygodnia, to możecie zerknąć na liveblogi jakie ma m.in serwis The Guardian. Jacy goście Davos są najbardziej niesławni? Jacy autokraci i nudziarze mają się w Davos pojawić? Odpowiedź na to pytanie ma Politico. [The Guardian], [Politico]

• „15 stycznia w Brukseli wiceministerka klimatu Urszula Zielińska zapowiedziała, iż polski rząd poprze postulowany przez KomEur cel redukcji emisji CO2 o 90 proc. do 2040 r. Podkreśliła też, iż Polska w ciągu sześciu miesięcy przedstawi aktualizację polityki energetycznej oraz określi nową datę odejścia od węgla. Od stanowiska Zielińskiej gwałtownie odcięła się ministerka klimatu Paulina Henning-Kloska stwierdzając, iż nie są one oficjalnym stanowiskiem Warszawy, ale prywatną opinią wiceministerki. O klimatycznym zamieszaniu w rządzie opowiada Julia Cydejko i Dominik Brodacki.”

• Czy zmieni się lokalizacja jednej z polskich elektrowni jądrowych? Wydaje się, iż nie, ale zamieszanie medialne jest. Skąd się ono wzięło, opisuje OKO.press. W serwisie Energetyka24 Jakub Wiech opisuje, dlaczego zmiana lokalizacji elektrowni jądrowej jest złym pomysłem. TVN24 informuje o tym, iż w piątek Ministerstwo klimatu i środowiska potwierdziło, iż decyzja o lokalizacji elektrowni jądrowej jest ostateczna. [OKO.press], [Energetyka24], [TVN24]

• Nie wiemy, czy ekipa podcastu Ekonomia i cała reszta wiedziała, iż temat Energetyki jądrowej wróci na tapet w tym tygodniu, ale właśnie wypuścili materiał na ten temat.