1 miesiąc temu
Komentarz w skrócie:
- 13 sierpnia doszło do dziesiątej już wizyty prezydenta Palestyny Mahmouda Abbasa w Rosji. Przywódca Al-Fatah spotkał się z prezydentem Władimirem Putinem w celu omówienia sytuacji w Gazie.
- Prezydent Rosji wyraził wsparcie dla Palestyńczyków i oznajmił, iż Moskwa popiera rozwiązanie dwupaństwowe, w którym istnieje zarówno państwo żydowskie jak i państwo palestyńskie.
- Według Abbasa w wyniku wojny w Gazie zginęło ponad 40 tysięcy osób, około 80 tysięcy zostało rannych, a 10 tysięcy zaginęło. Prezydent Palestyny oskarża USA o nieprzestrzeganie decyzji uchwalonych przez ONZ. Liczy za to na dalsze wsparcie ze strony Rosji.
Relacje rosyjsko-palestyńskie
W 1947 roku Związek Radziecki zagłosował na forum ONZ za planem utworzenia na ziemi palestyńskiej dwóch państw- żydowskiego i palestyńskiego. Był także pierwszym państwem, które de iure uznało Izrael, licząc, iż dzięki temu gestowi państwo to przyjmie komunistyczny ustrój społeczno-gospodarczy, co pozwoli Moskwie na rozszerzenie swoich wpływów na Bliskim Wschodzie[1]. Historia pokazała, iż tak się jednak nie stało, a Izrael stał się jednym z najważniejszych partnerów Zachodu.
Uwaga Kremlu skupiła się więc na naserowskim Egipcie, który zbuntował się przeciwko zimnowojennemu kapitalistycznemu blokowi i przyjął wyraźną orientację prosowiecką. W 1970 roku prezydent Egiptu Gamal Abdal Naser umarł, a jego sukcesor Anwar as-Sadat zaczął realizować odmienną wizję polityki zagranicznej, co zmusiło Związek Radziecki do ponownego szukania nowego sojusznika w regionie. Moskwa dostrzegła go w założonej w 1964 roku a coraz aktywniejszej Organizacji Wyzwolenia Palestyny. W latach 70 przywódca OWP Yasser Arafat kilkukrotnie odwiedził ZSRR, który zapewniał go o swoim wsparciu dla utworzenia niepodległego państwa palestyńskiego [2].
Wzajemne relacje uległy pogorszeniu, gdy do władzy na Kremlu doszedł Michaił Grobaczow, który zaczął wycofywać sowietów z ich zaangażowania w państwach Trzeciego Świata. Dalsze ochłodzenie stosunków bilateralnych nastąpiło, gdy podczas irackiej inwazji na Kuwejt w 1991 roku, OWP poparła Bagdad. Ruch ten sprawił, iż poza Moskwą, także inni gracze na arenie międzynarodowej zmniejszyli bądź też wycofali swoje poparcie dla Arafata, co zmusiło Palestyńczyków do negocjacji z Izraelem. W ich rezultacie w 1993 roku podpisano porozumienie w Waszyngtonie, na mocy którego w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu powstała autonomia Palestyńska. Aktualnie na tym pierwszym obszarze rządzi Hamas, a na drugim sukcesor Arafata- prezydent Mahmud Abbas, przywódca partii Al-Fatah.
Kremlowska gra w Palestynie
W obecnym stuleciu Kreml wielokrotnie wypowiadał się na temat utworzenia w pełni suwerennego państwa palestyńskiego przy jednoczesnym zachowaniu państwa żydowskiego na palestyńskiej ziemi. Rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow potwierdził to stanowisko w swojej wypowiedzi z 9 października 2023 roku [3]. Oprócz tego Moskwa nie uważa Hamasu za organizację terrorystyczną i już kilka razy zorganizowała rozmowy mające na celu pojednanie go z Al- Fatahem [4]. Eksportuje także do Palestyny pszenice i leki, a od czasu oblężenia strefy Gazy przekazała ponad 700 tysięcy ton pomocy humanitarnej [5].
Wizyta Mahmouda Abbasa w Rosji
Mahmoud Abbas od 2005 roku sprawuje urząd prezydenta Palestyny. Po przejęciu władzy w Strefie Gazy przez Hamas, jego rządy de facto sprowadzają się do Zachodniego Brzegu. W latach 2014-2021 dziewięciokrotnie odwiedził on Rosję. Oprócz tego łączą go przyjazne relacje z jej prezydentem. Kolejna wizyta Abbasa w tym kraju odbyła się w zeszłym tygodniu 13 sierpnia. W jej trakcie prezydent Palestyny złożył kwiaty na grobie nieznanego żołnierza w Moskwie i spotkał się z Wladimirem Putinem[6]. Po ciepłym powitaniu, podczas którego obie głowy państwa przytuliły się, prezydent Rosji oświadczył, iż jego stanowisko pozostaje niezmienne i w celu zapewnienia stabilności oraz długotrwałego pokoju w regionie Bliskiego Wschodu konieczne jest wypełnienie wszystkich decyzji ONZ, a także utworzenie w pełni suwerennego państwa Palestyńskiego. Podkreślił również, iż rosyjski punkt widzenia był sformułowany już dawno temu, a wszelkie zewnętrzne okoliczności na niego nie wpłynęły. Abbas natomiast wyraził wdzięczność za przyjaźń rosyjsko-palestyńską, która rozwijała się jeszcze w czasach ZSRR oraz oskarżył Stany Zjednoczone o nieprzestrzeganie uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ i Radę Bezpieczeństwa decyzji.
Prezydent Palestyny zaznaczył, iż od 7 października w Strefie Gazy zginęło ponad 40 tysięcy osób, około 80 tysięcy zostało rannych, a 10 tysięcy zaginęło. Obie strony podkreśliły, iż są ze sobą w ciągłym kontakcie.[7]
Perspektywy
Rosja pod rządami Putina jest aktywnym graczem na Bliskim Wschodzie, na co wskazują między innymi jej relacje z Iranem oraz z Syrią. W przypadku konfliktu palestyńsko-izraelskiego Rosja aspiruje do roli państwa, które przyczyni się do realizacji rezolucji ONZ z 1947 roku. Intensywne wsparcie Kremla dla dążeń niepodległościowych Palestyńczyków, jego rozmowy z Hamasem oraz przyjaźń z Mahmoudem Abbasem, postrzegane są jako zagrożenie dla Stanów Zjednoczonych, które w przypadku utworzenia niepodległego państwa palestyńskiego stracą wpływy w regionie na rzecz Rosji, która prawdopodobnie stałaby się głównym partnerem politycznym dla nowo powstałego tworu.
Do czasu aż wojna na Ukrainie nie zakończy się wygraną Zachodu, a palestyńscy przywódcy będą szukać wsparcia w Moskwie, Waszyngton nie dopuści do powstania niepodległej Palestyny. Analizując wypowiedź Putina z rozmowy z Abbasem, można zauważyć, iż nie padły żadne konkretne propozycje, jakie Moskwa ma zamiar zrealizować w najbliższej przyszłości względem Bliskiego Wschodu. Mogły na to wpłynąć dwa czynniki. Po pierwsze nowym liderem Hamasu (po zabiciu poprzedniego- Ismaila Hanijii) został bardziej bezwzględny i ekstremistyczny Jahja Sinwar, z którym rozmowy mogą być dla Kremla trudniejsze. Po drugie możliwe, iż w wyniku niespodziewanej przez Rosję ofensywy Ukraińskiej, wycofa się ona na pewien czas z zaangażowania na Bliskim Wschodzie i skupi się na bliższych problemach.
Bibliografia:
[1] L. Bush, The first country to recognize Israel, 16.05.2017, https://jewishcurrents.org/the-first-country-to-recognize-israel [dostęp: 16.08.2024]
[2] N. Ahmad, The Palestine Liberation Organization, https://www.jstor.org/stable/pdf/41394763.pdf?refreqid=fastly-default%3Ad1010138c4e410276d7db95a4d90bb38&ab_segments=0%2Fbasic_search_gsv2%2Fcontrol&origin=&initiator=search-results&acceptTC=1 [dostęp: 16.08.2024]
[3] Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej, https://mid.ru/en/maps/ps/1908193/ [dostęp:17.08.2024]
[4] M. Wojnarowicz, Palestyna w polityce zagranicznej Rosji, 04.05.2020, https://pism.pl/publikacje/Palestyna_w_polityce_zagranicznej_Rosji, [dostęp: 17.08.2024]
[5]The Observatory of Economic Complexity, https://oec.world/en/profile/bilateral-country/rus/partner/pse, [dostęp:17.08.2024]
[6] P. Król, Przywódca Palestyny spotka się z Władimirem Putinem, 12.08.2024, https://kresy.pl/wydarzenia/przywodca-palestyny-spotka-sie-z-wladimirem-putinem/#google_vignette, [dostęp:16.08.2024]
[7] Link do spotkania Władimira Putina z Mahmouda Abbasem https://www.youtube.com/embed/8pK-fn3CbWM [dostęp:16.08.2024]
Photo: Canva
