Te zmiany mogą dotyczyć także Ciebie

2tk.pl 2 tygodni temu

Najbliższe miesiące przyniosą wiele zmian na rynku pracy, które mogą dotyczyć nas i naszych firm. Podpowiadamy, na co zwracać uwagę i które kanały obserwować szczególnie pilnie.

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Urzędy pracy wstrzymały w maju przyjmowanie wniosków o realizację niemalże wszystkich form wsparcia. Wiąże się to z faktem opublikowania w Dzienniku Ustaw (Dz. U. 2025 poz. 620) Ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Po ponad dwudziestu latach zastąpi ona Ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.[1]

Ten akt prawny wejdzie w życie 1 czerwca i odtąd będzie regulował politykę rynku pracy w III RP. Natomiast wdrożenie nowych przepisów jak zwykle chwilę potrwa. Dlatego powinniśmy śledzić kanały komunikacyjne urzędów pracy. Tam pojawią się nie tylko terminy, ale też informacje o tym, jakie otworzą się nowe możliwości. Znajdziemy też tam uaktualnione kryteria.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podsumowało na swojej stronie internetowej najistotniejsze zmiany.[2] Odsyłając do źródła i komunikatu MRPiPS zwróćmy uwagę na kilka z nich:

Osoby bezrobotne będą mogły bez przeszkód rejestrować się w urzędach pracy zgodnych z ich miejscem zamieszkania, a nie zameldowania, jak to było dotychczas. To krok w dobra stronę, ponieważ będzie pozwalał na skorzystanie ze wsparcia w miejscu, w którym faktycznie przebywamy,
Zniesione zostaną ograniczenia wiekowe w dostępie do różnych instrumentów rynku pracy, m.in. bonu na zasiedlenie, co powinno wspierać migrację zawodową osób po trzydziestym roku życia,
Wdrożony zostanie nowy system teleinformatyczny, który ułatwi uzyskiwanie pomocy online,
Pojawi się też możliwość łączenia różnych instrumentów rynku pracy w stosunku do tej samej osoby bezrobotnej (Pakiet aktywizacyjny). W Kielcach takie rozwiązanie testowane było w projekcie pilotażowym ZiP – Zatrudnienie i przeszkolenie i przyniosło bardzo pozytywne rezultaty. W tym wypadku uczestnicy mogli skorzystać ze szkoleń oraz subsydiowanego zatrudnienia,
Ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego przeznaczonych na kształcenie ustawiczne będą mogły korzystać również osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
Ponadto możliwe będzie uzyskanie dofinansowania do wynagrodzenia zatrudnionego emeryta, co powinno korzystnie wpłynąć na dłuższe pozostawanie na rynku pracy doświadczonej kadry.

Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP

W życie wejdzie również ustawa regulująca dostępność polskiego rynku pracy dla cudzoziemców (Dz. U. 2026 poz. 621).[3] Z jej treścią powinni zapoznać się pracodawcy, którzy zatrudniają lub zamierzają zatrudniać obcokrajowców, ale też sami cudzoziemcy. Dokument ma zabezpieczać rynek europejski przed wyłudzaniem wiz do strefy Schengen przez obywateli państw trzecich, dbać o interesy Polaków na rodzinnym rynku pracy, ale chronić też cudzoziemców przed ewentualnymi nadużyciami ze strony nieuczciwych pracodawców.

Czterodniowy tydzień pracy – zapowiedź pilotaży

Analizując dane Eurostatu nietrudno zauważyć, iż Polacy należą do najbardziej zapracowanych obywateli Unii Europejskiej. Bardzo daleko nam przy tym do najlepiej zarabiających Europejczyków. Pod względem dochodów za Polską znalazły się tylko Rumunia, Grecja, Węgry i Bułgaria (dane za 2024 r.). Przeciętna liczba godzin przepracowywanych tygodniowo w Unii Europejskiej wyniosła w 2024 roku 36 (spadek o godzinę w porównaniu z rezultatem z 2014 roku). Najmniej pracuje się w Królestwie Niderlandów 32,1 godziny, Austrii, Danii i Niemczech po 33,9 godziny. Najwięcej zaś w Grecji 39,8 godziny, Bułgarii 39 godzin, Polsce 38,9 godziny.[4]

W końcowym okresie kampanii wyborczej przeciwnicy koncepcji skrócenia czasu pracy podnosili, iż dłuższa praca, to wyższe wynagrodzenia. Dane tego nie potwierdzają. Wręcz przeciwnie, analizy wskazują, iż krótszy tydzień pracy to sytuacja, na której zyskują zarówno firmy jak i pracownicy. Bardziej wypoczęci ludzie są zdecydowanie bardziej efektywni i zadowoleni co, jak pokazują np. doświadczenia Herbapol Poznań, przekłada się na wzrost dochodów przedsiębiorstwa.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało pilotaż różnych form krótszego czasu pracy. Na cel ten przeznaczono dziesięć milionów złotych. Szczegóły poznamy do końca czerwca.[5] Zachęcam do śledzenia strony MRPiPS i do zgłaszania się do pilotażu, zwłaszcza gdy uważamy, iż to nie dla naszej firmy. Sprawdźmy, czy na pewno mamy rację!

Zmiany w stażu pracy

Rada Ministrów przyjęła 22 maja projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Zakłada on, iż od 1 stycznia 2026 roku do stażu pracy wliczać będą się m.in. okresy prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz pracy na umowy zlecenia. Propozycja poddana zostanie teraz pod obrady parlamentu.[6] Polecam obserwowanie strony Sejmu RP. Ten projekt to odpowiedź na potrzeby m.in. środowiska osób, które pracowały w mediach na zasadach zleceń lub samozatrudnienia, a potem przebranżawiały się. I okazywało się, iż ze względu na brak umów o pracę, zaczynają swoje nowe kariery od najniższego poziomu pod względem stażowym.

Postęp technologiczny a rynek pracy

Dyrektor Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dr hab. Ewa Flaszyńska poinformowała, iż ukazał się raport opracowany przez International Labour Organization i polski NASK poświęcony wpływowi sztucznej inteligencji na rynek pracy „Generative AI and Jobs: A Refined Global Index of Occupational Exposure”.[7] W dużym skrócie: stanowiska wykonywane w większości przez panie (biurowe) są bardziej narażone na likwidację niż pozycje zawodowe mężczyzn. Generatywna AI może mieć wpływ na 25% miejsc pracy na świecie. W krajach wysoko rozwiniętych wskaźnik ten może wynieść choćby 34%. Natomiast raport potwierdza, iż narzędzia AI raczej będą wspierać pracowników, niż ich zastępować.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagą na badania zespołu, na którego czele stał prof. David Autor z Massachusetts Institute of Technology. Zwrócił on uwagę, iż w USA nowe technologie zlikwidowały więcej pozycji zawodowych (zawodów i stanowisk), niż utworzyły nowych.[8] Uczeni z renomowanego MIT odnieśli się również do potencjalnego wpływu AI. Skonkludowali, iż mamy nowe narzędzie, ale nie do końca wiemy, jak wykorzystać jego potencjał. Odpowiedź na to pytanie dla Polski powinny dać badania Bilansu Kapitału Ludzkiego 3.0 prowadzone przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Centrum Ewaluacji i Analiz Polityku Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat wdrażania AI w rodzimych firmach. Polecam zaglądać na strony PARP, gdzie pojawią się rezultaty.[9]

W tym wątku dodam jeszcze ciekawą statystykę, którą podzielił się jeden z liderów polskiego sektora kosmicznego firma Scanway S.A. Otóż w Polsce przypada 78 robotów na dziesięć tysięcy pracowników przemysłowych, wówczas gdy w Niemczech 397, a w Korei Południowej aż 1000. To nie musi być przy tym całkiem zły komunikat. Od momentu powstania w Niemczech koncepcji Przemysłu 4.0 (2011 r.) wiele się zmieniło. Zaczęto zwracać baczna uwagę na to, żeby automatyzacja była dla ludzi, a nie ludzie dla automatyzacji. Takie podejście kryje się za skrótem Shop4CF, i oznacza takie wdrażanie nowych technologii, które będzie uwzględniało komfort pracy ludzi. Maszyny jeżdżące powinny zatem uwzględniać nasze strefy komfortu i nie przejeżdżać nam centymetr od czubka buta. Powinny też mieć zakodowane, iż człowiek nie jest robotem i w podobnych sytuacjach może zareagować inaczej niż poprzednio.

Bez wątpienia nadchodzący niż demograficzny (polecam śledzenia danych Głównego Urzędu Statystycznego) będzie wpływał na postęp automatyzacji. Mamy szansę na to, by wdrażać od razu rozwiązania nowocześniejsze niż nasi sąsiedzi.

Odrobina statystyki, czyli sytuacja na rynku pracy

Na koniec odrobina informacji statystycznych.

Jak poinformowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w kwietniu 2025 roku bezrobocie spadło. Wyniosło na koniec tegoż miesiąca 5,2%.[10] To dane szacunkowe. Urząd Statystyczny w Kielcach w komunikacie „Sytuacja społeczno-gospodarcza województwa świętokrzyskiego na koniec marca 2025 r.” powiadomił, iż stopa bezrobocia w naszym regionie wyniosła 7,7%. Za nami znalazły się warmińsko-mazurskie 8,7% i podkarpackie 8,8%. W województwie tylko w dwóch powiatach stopa bezrobocia była niższa od przeciętnej dla kraju: powiecie buskim 4,1% i Kielcach 4,8%. Najtrudniejsza sytuacja panowała w skarżyskim 14,4% i opatowskim 14,6%.[11] Niestety w stolicy regionu na koniec kwietnia mieliśmy zarejestrowanych o 214 osób bezrobotnych więcej niż przed rokiem.[12] Oznacza to zgodnie ze Statystyką Miast według GUS, iż Kielce wraz z Łodzią znajdują się na przedostatnim miejscu pod tym względem wśród miast wojewódzkich, wyprzedzając jedynie Białystok.

Przeciętne zarobki uplasowały w tym samym gronie stolicę świętokrzyskiego na trzecim miejscu od końca przez Gorzowem Wielkopolskim i wspomnianym już Białymstokiem.[13]

Należy zwrócić uwagę, iż Kielce to miejsce pracy wielu mieszkańców naszego województwa, nieraz przyjeżdżających z bardzo odległych zakątków, a w otaczającym regionalną stolicę powiecie kieleckim stopa bezrobocia wyniosła zaś na koniec marca 7%.

Na koniec marca na jedną ofertę pracy przypadało 6 osób bezrobotnych, co jest wynikiem niezłym. W chwili, w której powstaje niniejszy artykuł w bazie ofert pracy dla Kielc dostępnych jest 321 ofert aktywnych pracy. W pierwszym kwartale 2025 roku pracodawcy zgłaszali ich miesięcznie ponad pięćset.

[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20250000620/T/D20250620L.pdf

[2] https://www.gov.pl/web/rodzina/to-juz-pewne-ustawy-o-rynku-pracy-wejda-w-zycie-1-czerwca-2025-roku

[3] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20250000621/T/D20250621L.pdf

[4] https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-eurostat-news/w/ddn-20250514-1

[5] https://www.gov.pl/web/rodzina/idzie-nowe-ruszamy-z-pilotazem-skroconego-czasu-pracy

[6] https://www.gov.pl/web/rodzina/juz-wkrotce-umowa-zlecenie-czy-wlasna-dzialalnosc-beda-wliczac-sie-do-stazu-pracy

[7] https://www.ilo.org/resource/news/one-four-jobs-risk-being-transformed-genai-new-ilo%E2%80%93nask-global-index-shows

[8] https://news.mit.edu/2024/most-work-is-new-work-us-census-data-shows-0401

https://news.mit.edu/2024/does-technology-help-or-hurt-employment-0401

[9] https://www.parp.gov.pl/component/content/article/88407:ekspertki-i-eksperci-rozmawiaja-o-problematyce-raportu-z-pierwszej-edycji-startujacych-badan-pracodawcow-i-ludnosci-i-kierunkach-badan-tematycznych-w-ramach-bkl-3-0

[10] https://www.gov.pl/web/rodzina/bezrobocie-w-kwietniu-2025-nizsze-niz-przed-miesiacem

[11] https://kielce.stat.gov.pl/opracowania-biezace/komunikaty-i-biuletyny/inne-opracowania/komunikat-o-sytuacji-spoleczno-gospodarczej-wojewodztwa-swietokrzyskiego-marzec-2025,6,170.html

[12] https://mupkielce.praca.gov.pl/rynek-pracy/statystyki-i-analizy

[13] https://kielce.stat.gov.pl/infografiki/infografiki/statystyka-miast-marzec-2025-r-,215,1.html

Autor:

Zbigniew Brzeziński, lider grupy roboczej Edukacja i Kariera Sektorowej Rady ds. Kompetencji Sektora Komunikacji Marketingowej, specjalista w Miejskim Urzędzie Pracy w Kielcach.