2 godzin temu
Sztuczne rafy na Krecie to nie science fiction, ale realny projekt, który już zmienia podwodny świat. W Stalis, na północnym wybrzeżu wyspy, ustawiono 40 innowacyjnych konstrukcji opracowanych przez naukowców z Hellenic Centre for Marine Research. Finansowane przez UE moduły gwałtownie zaczęły przyciągać ryby i skorupiaki, a dla nurków park stał się miejscem, gdzie technologia i natura tworzą niesamowite widowisko.
Sztuczne rafy na Krecie – Stalis Reef Dive Park
Stalis Reef Dive Park to pierwszy tego typu obiekt na Krecie i jeden z najciekawszych projektów w basenie Morza Śródziemnego. Pod wodą ustawiono opracowane przez naukowców z HCMR i opatentowane konstrukcje, które swoim kształtem przypominają naturalne formacje rafowe. Nie są to więc przypadkowe bloki, ale elementy zaprojektowane tak, aby zapewniały kryjówki dla ryb, stabilne podłoże dla roślinności i miejsca lęgowe dla bezkręgowców.
Efekt pojawił się szybciej, niż zakładali badacze – w ciągu kilku miesięcy konstrukcje zaczęły tętnić życiem. Monitoring prowadzony na miejscu wykazał obecność ponad 50 gatunków ryb i skorupiaków, a lokalni rybacy zauważyli, iż wokół parku pojawiają się większe ławice. Wprowadzenie ograniczeń połowów w tej strefie sprawia, iż działa ona jak morskie sanktuarium, gdzie życie odradza się bez presji człowieka.
Podwodna atrakcja dla nurków
Oficjalne otwarcie Stalis Reef Dive Park zaplanowano na 2026 r., ale już teraz miejsce przyciąga uwagę nurków. W okolicy realizowane są pierwsze zejścia próbne, prowadzone przez lokalne szkoły nurkowania, które traktują park jako przestrzeń treningową. Konstrukcje ustawiono na głębokości dogodnej zarówno dla początkujących, jak i dla bardziej doświadczonych gości – część modułów tworzy korytarze, inne przypominają otwarte groty.
Pierwsze relacje uczestników wskazują, iż woda w tym rejonie jest wyjątkowo przejrzysta, a obserwowanie nowych skupisk ryb i roślin daje poczucie uczestniczenia w czymś unikatowym. Według Izby Handlowej Heraklion park może w przyszłości przyciągać tysiące odwiedzających rocznie, co byłoby wsparciem dla turystyki także poza szczytem sezonu.
Może cię zaciekawić: Największy koral na świecie
Korzyści środowiskowe sztucznych raf
Stalis Reef Dive Park to nie tylko atrakcja dla turystów, ale przede wszystkim inwestycja w ochronę środowiska. Sztuczne rafy zostały zaprojektowane tak, by pełnić funkcję bio-hubów – miejsc, które przyciągają i zatrzymują różnorodne gatunki. Już pierwsze badania terenowe potwierdziły, iż w obrębie parku pojawiło się ponad 50 gatunków ryb, skorupiaków i innych organizmów morskich. Dla naukowców to bezcenne laboratorium, które pokazuje, jak gwałtownie natura reaguje, gdy stworzy się jej bezpieczne warunki do rozwoju. Ponadto ograniczenie połowów wokół Stalis pozwala traktować park jak morską strefę ochronną, w której ryby nie są zagrożone działaniami antropogenicznymi.
Podobne projekty na świecie udowadniają, iż sztuczne rafy stabilizują dno morskie, przeciwdziałają erozji wybrzeży i wspierają lokalne rybołówstwo. W niektórych regionach przekształcone w rafy wraki statków zwiększyły liczebność ryb użytkowych choćby o kilkadziesiąt procent. Eksperci zwracają uwagę, iż w obliczu zmian klimatu i wzrostu poziomu mórz takie rozwiązania mogą stać się jednym z narzędzi ochrony linii brzegowej oraz sposobem na ratowanie bioróżnorodności morskiej.
Warto również przeczytać: Koralowa Szklarnia w Australii, czyli pierwsze podwodne muzeum na świecie
Kreta jako wzór dla innych regionów
Projekt w Stalis to nie tylko lokalna atrakcja, ale też sygnał dla regionu Morza Śródziemnego i reszty świata, iż sztuczne rafy mogą jednocześnie wspierać turystykę i odbudowę środowiska. Połączenie nauki, funduszy europejskich i zaangażowania lokalnej społeczności stworzyło model, który można powielać w innych zagrożonych ekosystemach. Żywe muzeum pod falami […] to spotkanie natury i innowacji – tak o Stalis Reef Dive Park mówi George Karapidakis z Izby Handlowej Heraklion, podkreślając, iż nie jest to zwykły projekt turystyczny, ale unikalne połączenie technologii i przyrody. W 2026 r., kiedy park zostanie w pełni otwarty, Kreta ma szansę stać się liderem nowego trendu w turystyce morskiej.
