System kaucyjny coraz bliżej. Resort klimatu rozpatruje kolejne wnioski, pięciu operatorów już z zezwoleniem

Zgodnie z przepisami 1 października br. w Polsce ma ruszyć system kaucyjny. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m.kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać klientom kaucję. Natomiast mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale przystąpienie do systemu odbioru opakowań w ich przypadku będzie dobrowolne.

8 wniosków od 8 spółek

Operatorami systemu kaucyjnego (podmiotami reprezentującymi – jak określono w ustawie) będą prywatne firmy, które otrzymały stosowne zezwolenie od resortu klimatu i środowiska. Mają m.in. odbierać zebrane opakowania od sklepów i rozliczać z nimi kaucję oraz transportować odpady do zakładów przetwarzania. To model odmienny niż w wielu innych krajach, gdzie działa jeden operator systemu kaucyjnego.

“W ciągu całego roku 2024 do Ministra Klimatu i Środowiska wpłynęło 8 wniosków od 8 spółek ubiegających się o status podmiotu reprezentującego. w tej chwili zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego otrzymało 5 spółek. (…) W odniesieniu do jednego wniosku (Ecokaucja S.A.) postępowanie umorzono. Decyzja została zaskarżona do sądu administracyjnego. Postępowanie sądowo-administracyjne pozostaje w toku” – poinformował resort klimatu i środowiska.

Jak dodał, w grudniu 2024 r. wpłynęły do resortu dwa wnioski – od firm Kaucja.pl – Krajowy System Kaucyjny S.A. oraz Polski System Kaucyjny S.A. Są one w tej chwili rozpatrywane. MKiS zaznaczyło, iż w związku z wprowadzoną 1 stycznia br. zmianą przepisów ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi spółki te miały obowiązek dostosowania złożonych wniosków do zmienionych przepisów.

Akceptacja wniosków

Resort zwrócił też uwagę, iż – na podstawie zmienionych przepisów – pięć spółek, które uzyskały już zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego, wystąpiło z wnioskami o zmianę terminu uruchomienia systemu na 1 października br. Dodał, iż wszystkie te wnioski zostały zaakceptowane. Ponadto operatorzy dysponujący zezwoleniami również złożyli wnioski o zmianę zezwoleń w zakresie ich dostosowania do nowych przepisów (miały taki obowiązek w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie ustawy zmieniającej). w tej chwili trwa ich rozpatrywanie.

Ministerstwo przypomniało też, iż w tej chwili zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego otrzymały firmy: Krajowy System Kaucyjny ZWROTKA S.A., OK Operator Kaucyjny S.A., Reselekt S.A., EKO-OPERATOR S.A. oraz “PolKa” Operator Systemu Kaucyjnego Not For Profit S.A. W przypadku ostatniej z tych spółek wydano decyzję o cofnięciu zezwolenia. Resort wyjaśnił, iż decyzja ta nie jest jednak ostateczna i – w związku z odpowiednim wnioskiem tej firmy – będzie podlegała ponownemu rozpatrzeniu. Jedocześnie operator ten wysłał do ministra nowy wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie sytemu kaucyjnego.

System kaucyjny w przygotowaniu

W kwietniu br. część największych sieci handlowych działających w Polsce informowała, iż testuje rozwiązania potrzebne do wdrożenia systemu kaucyjnego w Polsce, inne zainstalowały już część urządzeń do zbiórki opakowań. Niektóre sklepy wskazywały też na znaczne szacowane koszty wdrożenia systemu, wynoszące choćby 1 mld zł w perspektywie kilku lat.

Jak szacował w rozmowie z PAP w styczniu br. prezes Polskiej Izby Handlu Maciej Ptaszyński, można przyjąć, iż w Polsce jest od 60 do 100 tys. sklepów, a w początkowym okresie dwóch lat od uruchomienia, system kaucyjny będzie dotyczył “rzędu wielkości między 20 a 30 tysięcy sklepów”. Zaznaczył jednak, iż są to szacunki, bo dokładna liczba wszystkich sklepów spożywczych w Polsce jest trudna do określenia. Podobnie, jak liczba większych sklepów, które – zgodnie z ustawą – będą musiały wprowadzić zbiórkę opakowań w ramach systemu kaucyjnego.

Celem systemu kaucyjnego jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Po stworzeniu systemu kaucyjnego, kaucja pobierana będzie od każdego wprowadzonego na rynek napoju w opakowaniu objętego tym systemem. Zwrot tej kaucji użytkownikowi końcowemu będzie następował również dzięki systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju.

Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań. System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra, a także – od 1 stycznia 2026 r. – szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra.

Prace nad ustawą kaucyjną trwały kilka lat. Przepisy w tej sprawie zostały ostatecznie przyjęte przez parlament i podpisane przez prezydenta w 2023 r. Część branży, interesariuszy systemu kaucyjnego zwracała jednak uwagę, iż przepisy są dziurawe i wymagają uzupełnienia o najważniejsze dla nich elementy. Po wyborach parlamentarnych nowe kierownictwo resortu klimatu i środowiska rozpoczęło prace nad nowelizacją. Ta została przyjęta przez parlament i podpisana przez prezydenta w grudniu 2024 r.