Strażnicy pukają do drzwi. Masowe kontrole ogrzewania i surowe kary do 5 tys. zł

Od początku 2023 roku w całej Polsce realizowane są wzmożone kontrole dotyczące rejestracji źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych. Straż miejska sprawdza, czy właściciele nieruchomości dopełnili obowiązku zgłoszenia systemów ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Brak takiego zgłoszenia może skutkować mandatem w wysokości choćby 5 tysięcy złotych.

Czym jest Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków?

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków to ogólnopolska baza danych, która gromadzi informacje o źródłach ogrzewania wykorzystywanych w budynkach mieszkalnych i użytkowych. Obejmuje urządzenia grzewcze o mocy do 1 MW.

CEEB została utworzona w ramach działań antysmogowych, których celem jest poprawa jakości powietrza oraz eliminacja przestarzałych, nieekologicznych źródeł ciepła. Informacje zawarte w systemie służą nie tylko do celów kontrolnych, ale także do planowania polityk publicznych, w tym programów dotacyjnych.

Jak wyglądają kontrole i co sprawdzają strażnicy?

Funkcjonariusze straży miejskiej mają prawo przeprowadzać kontrole w domach i mieszkaniach. Weryfikują:

• Czy właściciel nieruchomości złożył deklarację do CEEB,
• Czy dane zawarte w zgłoszeniu odpowiadają rzeczywistemu stanowi technicznemu instalacji,
• Jakiego rodzaju paliwa używa się do ogrzewania budynku,
• Jaka jest klasa używanego urządzenia grzewczego.

Od 2024 roku uprawnienia kontrolne zostały rozszerzone – strażnicy mogą teraz szczegółowo badać zgodność z przepisami antysmogowymi, w tym zakazami stosowania kotłów niespełniających norm emisyjnych.

Kary za brak zgłoszenia – choćby 5 tys. zł

Zgodnie z przepisami, brak rejestracji źródła ciepła w CEEB jest wykroczeniem administracyjnym. Mandat za niedopełnienie obowiązku może wynosić:

• Do 500 zł – w postępowaniu mandatowym,
• Do 5000 zł – w przypadku skierowania sprawy do sądu.

Co istotne, kara może zostać nałożona również wtedy, gdy deklaracja została złożona, ale dane w niej zawarte nie odpowiadają rzeczywistości.

Jak zarejestrować źródło ogrzewania?

Rejestracja w CEEB jest bezpłatna i możliwa na trzy sposoby:

1. Online – poprzez platformę Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (https://ceeb.gov.pl).
2. Listownie – wysyłając formularz do adekwatnego urzędu gminy lub miasta.
3. Osobiście – składając dokumenty w urzędzie.

W przypadku nowych instalacji grzewczych czas na zgłoszenie wynosi 14 dni od uruchomienia systemu. Dla starszych źródeł, które jeszcze nie zostały zarejestrowane, obowiązuje zasada „im szybciej, tym lepiej”, zwłaszcza w świetle nasilonych kontroli.

Dlaczego ewidencja ma najważniejsze znaczenie?

Dane zgromadzone w CEEB mają strategiczne znaczenie dla:

• Planowania lokalnych i krajowych polityk antysmogowych,
• Wdrażania programów dotacyjnych (np. „Czyste Powietrze”),
• Monitorowania stanu powietrza i emisji zanieczyszczeń,
• Podejmowania decyzji o inwestycjach w efektywność energetyczną budynków.

System pozwala precyzyjnie wskazać obszary, gdzie przez cały czas używane są przestarzałe piece, co pozwala lepiej ukierunkować działania naprawcze.

Czy warto zgłosić się po czasie?

Eksperci ds. ochrony środowiska są zgodni: lepiej późno niż wcale. choćby jeżeli właściciel nieruchomości przegapił pierwotny termin, wciąż może złożyć deklarację i uniknąć poważniejszych konsekwencji.

– Z punktu widzenia ochrony powietrza każdy przypadek uregulowania sytuacji ma znaczenie. Lepiej dokonać zgłoszenia z opóźnieniem niż czekać na kontrolę – tłumaczy dr inż. Tomasz Sowiński, ekspert ds. polityki klimatycznej.

Co więcej, dane zawarte w ewidencji mogą być podstawą do ubiegania się o dotacje na modernizację ogrzewania lub termomodernizację, co w dłuższym okresie przekłada się na niższe rachunki.

Perspektywa: więcej kontroli, większe wymagania

Rosnąca intensywność działań kontrolnych świadczy o tym, iż państwo poważnie traktuje obowiązek rejestracji źródeł ciepła. W najbliższych miesiącach należy spodziewać się dalszego zwiększenia liczby kontroli, szczególnie w regionach objętych lokalnymi uchwałami antysmogowymi.

Właściciele nieruchomości, którzy dotąd nie dokonali zgłoszenia, powinni działać niezwłocznie – ryzyko kary rośnie z każdym tygodniem, a formalności można załatwić w kilkanaście minut.