Stephen Harper apeluje o zakończenie sporu z Indiami

Stephen Harper i premier Indii Narender Modi

Były premier Kanady Stephen Harper wezwał rząd federalny do zakończenia sporu dyplomatycznego z Indiami. Podczas przemówienia wygłoszonego w sobotę w Brampton określił ten kraj jako „niezastąpionego partnera w niestabilnym świecie” i zaapelował do wszystkich partii politycznych o zerwanie kontaktów z aktywistami dążącymi do utworzenia państwa Khalistan na bazie terytorium Indii.

Harper, który był liderem Partii Konserwatywnej, przyznał, iż separatyści sikhijscy mają prawo do własnych poglądów, ale jego zdaniem nie powinni oni odgrywać roli w kanadyjskiej polityce. – Partie polityczne nie zbudują silnych relacji z Indiami, jeżeli będą powiązane z tymi, którzy przenoszą historyczne konflikty do Kanady – stwierdził.

W swoim wystąpieniu Harper nie odniósł się do zarzutów RCMP, według których agenci rządu Indii mieli stać za morderstwami i przestępstwami wymuszania w Kanadzie, w tym zabójstwem Hardeepa Singha Nijjara w 2023 roku. Canadian Press zwróciło się do biura Harpera o wyjaśnienie tego przemilczenia, jednak nie otrzymało odpowiedzi.

Były premier zdradził również, iż decyzja jego rządu z 2006 roku o otwarciu biura handlowego w rodzinnym stanie Narendry Modiego — Gudźaracie — była sprzeczna z rekomendacjami Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Harper nie skomentował jednak powodów tego posunięcia. Modi był wcześniej krytykowany za brak reakcji na przemoc religijną w stanie Gudźarat w 2002 roku.

Wystąpienie Harpera odbyło się podczas gali charytatywnej IMEC Canada-India, gdzie odebrał nagrodę od organizacji promującej współpracę handlową między obu krajami.

Stosunki kanadyjsko-indyjskie pozostają napięte od jesieni 2023 roku, gdy ówczesny premier Justin Trudeau ujawnił, iż jego rząd posiada „wiarygodne zarzuty” wskazujące na zaangażowanie Indii w zabójstwo Nijjara. Spór zaostrzył się po wydaleniu sześciu indyjskich dyplomatów przez Ottawę.

Mimo napięć, obie strony sygnalizują wolę poprawy relacji. Premier Indii Narendra Modi pogratulował Markowi Carneyowi zwycięstwa w wyborach, a szefowa kanadyjskiej dyplomacji Anita Anand ogłosiła „produktywną rozmowę” ze swoim indyjskim odpowiednikiem na temat pogłębienia współpracy gospodarczej.

Zaniepokojenie wyraziły jednak organizacje sikhijskie. Federacja Sikhów zaapelowała do rządu, by nie zapraszał Modiego na zbliżający się szczyt G7 w Kananaskis. Ich zdaniem Ottawa stawia interesy gospodarcze ponad prawami człowieka.

Vina Nadjibulla z Asia Pacific Foundation wskazała, iż Kanada powinna stworzyć mechanizm współpracy służb ścigania obu krajów, który umożliwi dialog w sprawie bezpieczeństwa bez dalszego pogłębiania sporu. Jej zdaniem brak zaangażowania Kanady w relacje z Indiami wyróżnia ją negatywnie na tle innych państw G7.

W opublikowanej w maju analizie zaznaczono, iż wzajemne nieufności mają głębsze korzenie – Indie zarzucają Kanadzie nieudolne śledztwo w sprawie zamachu bombowego na Air India z 1985 roku oraz brak działań przeciwko sikhijskim ekstremistom.

Zdaniem Nadjibulli, wybór nowego rządu w Ottawie i nadchodzący szczyt G7 stanowią szansę na „reset” relacji, który mógłby obejmować wznowienie rozmów handlowych i przywrócenie wysokich komisarzy. – Musimy działać krok po kroku, z zachowaniem równowagi między obawami o bezpieczeństwo i budowaniem zaufania – podkreśliła.

Na podst. Canadian Press