Stan klęski żywiołowej. Co oznacza Dziś decyzja

Stan klęski żywiołowej może być ogłoszony w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych, takich jak powodzie, pożary, trzęsienia ziemi, huragany czy susze, ale także w sytuacjach poważnych awarii technicznych. Klęska żywiołowa to więc sytuacja nadzwyczajna, która wymaga zastosowania wyjątkowych środków i podejmowania szybkich decyzji w celu ochrony ludzkiego życia, zdrowia oraz mienia.

Jeśli dzisiaj dojdzie do ogłoszenia stanu klęski żywiołowej będzie to dopiero trzecia sytuacja wprowadzenia stanu wyjątkowego w powojennej Polsce. Pierwszy raz miała ona miejsce 13 grudnia 1981 r. (stan wojenny) oraz 2 września 2021 r. (stan wyjątkowy w związku z sytuacją na polsko-białoruskiej granicy). Oznaczałoby to pierwsze w historii wprowadzenie stanu klęski żywiołowej, którego nie ogłoszono choćby w czasie powodzi z 1997 roku oraz pandemii Covid-19.

Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej następuje na określony czas, nie dłuższy niż 30 dni. Dotyczy takich zdarzeń, wobec których stosowanie typowych sposobów radzenia sobie z kryzysem nie wystarcza i trzeba uruchomić procedury zarezerwowane dla sytuacji nadzwyczajnych. Stan ten można wprowadzić zarówno na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie go odbywa się za zgodą Sejmu.

W momencie ogłoszenia stanu klęski żywiołowej rząd przejmuje zarządzanie kryzysowe. To oznacza, iż dotychczasowe kompetencje lokalnych władz samorządowych są znacznie ograniczone, a najważniejszą rolę zaczyna odgrywać administracja rządowa, na czele z wojewodami, którzy stają się głównymi koordynatorami działań na terenie objętym klęską.

Wojewoda może wydawać polecenia organom samorządowym, a te są zobowiązane do ich realizacji.

Co istotne, organy władzy publicznej zyskują szerokie uprawnienia, które mogą wpłynąć na codzienne życie obywateli. Na przykład, mogą zostać wprowadzone:

• przymusowe ewakuacje ludności z terenów zagrożonych,
• zakaz przebywania w określonych miejscach, o ile sytuacja tego wymaga,
• ograniczenia w transporcie – np. zamknięcie dróg, wstrzymanie kursów pociągów czy autobusów,
• obowiązek świadczeń osobistych, co oznacza, iż obywatele mogą być zobowiązani do wykonywania określonych prac na rzecz likwidacji skutków klęski.

W trakcie stanu klęski żywiołowej możliwe jest również zaangażowanie Sił Zbrojnych RP do działań związanych z usuwaniem skutków katastrofy. Wojsko deleguje się do budowy wałów przeciwpowodziowych, usuwania zniszczeń czy ewakuacji ludności.

Możliwość wprowadzenia takich środków ma na celu zminimalizowanie skutków katastrof oraz ochronę życia i zdrowia obywateli. Każde działanie podejmowane przez władze musi być jednak celowe i proporcjonalne, a także jak najmniej inwazyjne.

Stan klęski żywiołowej niesie za sobą pewne ograniczenia praw i wolności obywatelskich. Choć wprowadzenie takiego stanu ma na celu ochronę ludzi, to niektóre z tych środków mogą być odczuwalne jako pewna ingerencja w ich codzienne życie. Jednocześnie poszkodowani mogą liczyć na doraźne wsparcie finansowe – decyzja o przyznawaniu pomocy materialnej zapada na poziomie gmin. Są to szybkie zasiłki dla osób najbardziej poszkodowanych przez klęskę. Takie jednorazowe świadczenia nie przekracza kwoty 2 tysięcy złotych i ma na celu zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb bytowych.

Co z nieobecnością w pracy? Zrozumiałe jest, iż w przypadku niszczycielskiej powodzi wiele osób nie jest w stanie dotrzeć do pracy z powodu zalanych dróg i dlatego, iż ratuje swoją rodzinę czy dom. Niestawienie się do pracy z tego tytułu jest usprawiedliwione a pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia (według stawki minimalnej).

Przeczytaj także: