Spółdzielnia energetyczna krok po kroku

Jaki cel ma pełnić spółdzielnia energetyczna w gminie? Czy potrzebuje dodatkowych mocy wytwórczych? I jakie formalności trzeba spełnić, aby doszło do jej rejestracji?

W sierpniowym wydaniu “Zielonej Gminy” poruszyliśmy temat bilansu energetycznego w kontekście zakładania spółdzielni energetycznej (dalej SE) w gminie. Po wykonaniu kalkulacji możemy podjąć decyzję, czy taka inicjatywa jest uzasadniona ekonomicznie i technicznie. o ile jest – jakie kolejne kroki powinniśmy podjąć?

1. WYZNACZAMY CEL

Wynikiem bilansu energetycznego są punkty poboru energii, które przy istniejących instalacjach OZE mogą zostać zbilansowane w ramach spółdzielni energetycznej to znaczy, iż ilość pobieranej energii w danym okresie jest równa lub mniejsza od produkcji energii w tym samym czasie. Podmioty, do których należą te punkty, powinny być pierwszymi członkami spółdzielni energetycznej.

Pamiętajmy również, aby upewnić się, iż punkty poboru energii wskazane w bilansie energetycznym są obsługiwane przez tego samego operatora sieci dystrybucyjnej (zgodnie z art. 38c. ustawy o OZE) oraz iż znajdują się one w obszarze maksymalnie trzech graniczących ze sobą gmin (art. 38e. ustawy o OZE).

Dodatkowe wymagania wskazywane przez ten artykuł nakładają ograniczenie na moc instalacji (do 10 MW mocy zainstalowanej elektrycznej, do 30 MW mocy cieplnej oraz maksymalnej wydajności biogazowni na poziomie 40 mln m3 i biometanowni na poziomie 20 mln m3). Pojawia się tu również kwestia pokrycia potrzeb na energię na poziomie minimum 70% (spółdzielnie zarejestrowane do 31 grudnia 2025 r. mają obniżony poziom pokrycia potrzeb własnych do 40%).

Z przygotowaną bazą punktów poboru energii możemy się zastanowić nad celem działania spółdzielni w naszej gminie. Jakie kwestie powinniśmy rozważyć?

Czy spółdzielnia ma pokrywać potrzeby tylko budynków gminnych? Taki model działania gminnej SE jest najprostszy w zarządzaniu. kooperacja zamyka się bowiem w ramach spółek podlegających gminie.

Czy mamy możliwość (i chęć) wejścia we współpracę z innymi gminami? A może z lokalnym przemysłem? kooperacja z innymi gminami (istnieje możliwość założenia spółdzielni na terenie trzech sąsiadujących gmin) lub lokalnym przemysłem otwiera nowe możliwości w zakresie inwestycji. Ta opcja wymaga kolejnego bilansu energetycznego – z nowymi punktami poboru energii i instalacjami OZE. kooperacja w ramach kilku dodatkowych podmiotów, będzie większym wyzwaniem.

Uwaga! Gmina należąca do spółdzielni energetycznej, w której członkiem są podmioty prywatne, jest zobowiązana do stosowania prawa zamówień publicznych. Jest to utrudnienie w działaniu spółdzielni energetycznych; została zaproponowana zmiana na korzyść gmin w tym zakresie w nowelizacji ustawy o OZE (UD89, tzw. ustawa wiatrakowa), która niestety nie została przyjęta.

Czy zależy nam na dołączeniu mieszkańców do spółdzielni? Otwarcie spółdzielni na mieszkańców jest ambitnym zadaniem. Do tej pory w Polsce działa jedna spółdzielnia energetyczna z członkami-osobami prywatnymi. Wyzwaniem jest zarządzanie wieloma punktami poboru energii, a także kwestie administracyjne obsługi dużej liczby członków. Jest to jedna z barier dla rozwoju typowo oddolnych, społecznych spółdzielni energetycznych. Jednocześnie to właśnie gmina, dzięki swoim zasobom, może zapewnić obsługę administracyjną dla tego typu spółdzielni.

2. ANALIZUJEMY ROZBUDOWĘ INSTALACJI

Rozważenie wyżej wymienionych możliwości pozwoli nam na ocenę konieczności inwestycji w dodatkowe moce wytwórcze. Prawdopodobnie będzie to konieczne, niezależnie od tego, czy chcemy mieć w spółdzielni członków związanych tylko z naszą gminą, czy również spoza. Gotowy bilans energetyczny wskazuje nam, które punkty poboru energii będą potrzebowały więcej energii, a także jakiego typu – bo fotowoltaika nie zawsze jest odpowiedzią na pokrycie zapotrzebowania.

Przykładem jest oświetlenie uliczne, które odpowiada za dużą część gminnych rachunków, ale pracuje nocą, czyli poza okresem generowania energii elektrycznej z fotowoltaiki. W takim przypadku warto rozważyć inwestycję również w magazyny energii, turbiny wiatrowe czy biogazownie. Jakie kryteria, poza potrzebami, należy rozważyć przy analizie możliwości rozbudowy instalacji OZE?

Cały artykuł przeczytasz w magazynie „Zielona Gmina”:

Tekst: Julia Ługowska / Inicjatywa Społeczna Energetyka
Zdjęcie: Shutterstock