2 tygodni temu
W Polsce nadchodzą poważne zmiany w sposobie finansowania mediów publicznych. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) rozważa zastąpienie tradycyjnego abonamentu RTV, który od lat budzi kontrowersje i jest często pomijany przez obywateli, nową opłatą o szerszym zasięgu, obejmującą praktycznie wszystkich dorosłych Polaków.
Fot. Shutterstock
Intensywnie realizowane są prace nad projektem ustawy, który został przygotowany przez byłego prezesa TVP, Jana Dworaka, we współpracy z grupą ekspertów. Projekt ten przewiduje, iż nowa opłata audiowizualna będzie pobierana przez urzędy skarbowe wraz z podatkami. To rewolucyjne rozwiązanie ma na celu uproszczenie i usprawnienie systemu poboru opłat za korzystanie z radia i telewizji.
Zgodnie z propozycją, miesięczna składka na rzecz TVP i Polskiego Radia wynosiłaby 8-9 zł, co w skali roku daje około 100 zł. Opłata ta miałaby podlegać corocznej waloryzacji. W początkowej fazie wdrażania nowego systemu przewiduje się możliwość dofinansowania mediów z budżetu państwa, w przypadku wystąpienia trudności finansowych.
Nowe przepisy zakładają stopniowe zmniejszanie zależności finansowania mediów publicznych od przychodów z reklam. Media publiczne miałyby konkurować z komercyjnymi stacjami głównie poprzez jakość oferowanych treści. Autorzy projektu podkreślają, iż niezależność finansowa jest kluczowa dla zachowania niezależności politycznej nadawców.
Zwolnienia z nowej opłaty
Nie wszyscy obywatele będą zobowiązani do uiszczania nowej opłaty. Zwolnienia mają dotyczyć osób o bardzo niskich dochodach, osób z niepełnosprawnościami, bezrobotnych i rencistów. Zwolnione będą także osoby, których dochody nie przekraczają płacy minimalnej (z wyłączeniem przedsiębiorców i rolników), a także osoby powyżej 75 roku życia, uczące się i osoby do 26. roku życia.
Obecnie projekt ustawy podlega szerokim konsultacjom. jeżeli zostanie uchwalony, będzie to jedno z największych przekształceń w sposobie finansowania i funkcjonowania mediów publicznych w Polsce od dekad. Celem jest zapewnienie stabilności i niezależności finansowej takich instytucji jak TVP i Polskie Radio.
Konsekwencje za niepłacenie abonamentu RTV
Warto pamiętać, iż zaniechanie płacenia abonamentu RTV może wiązać się z poważnymi konsekwencjami finansowymi. Osoby zalegające z płatnościami muszą liczyć się z możliwością zajęcia części emerytury lub wynagrodzenia przez komornika.
Każde gospodarstwo domowe, które posiada choćby jeden odbiornik radiowy lub telewizyjny, ma obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej. Liczba posiadanych urządzeń nie ma znaczenia – istotny jest sam fakt ich posiadania. Opłacanie abonamentu za telewizję kablową, satelitarną czy cyfrową nie zwalnia z tego obowiązku.
W 2024 roku miesięczna stawka za radioodbiornik wynosi 8,70 zł, a za odbiornik telewizyjny lub telewizyjno-radiowy – 27,30 zł. W skali roku koszt wynosi 327,60 zł. Istnieje możliwość opłacenia abonamentu z góry na kilka miesięcy lub na cały rok, co wiąże się z pewnymi zniżkami.
W przypadku opóźnienia w płatności naliczane są odsetki podatkowe oraz koszty upomnienia. Niezarejestrowanie posiadanego sprzętu RTV może skutkować karą w wysokości 30-krotności miesięcznej opłaty abonamentowej (w 2024 roku – 819 zł).
Jeżeli abonament RTV nie zostanie uregulowany mimo wezwań, Poczta Polska może skierować sprawę do naczelnika urzędu skarbowego, który ma prawo wszcząć postępowanie egzekucyjne. Zaległości mogą zostać ściągnięte z wynagrodzenia, emerytury, renty, a choćby z posiadanych nieruchomości.
Nie wszyscy emeryci są zobowiązani do płacenia abonamentu RTV. Zwolnienia obejmują osoby powyżej 75. roku życia, osoby z I grupą inwalidzką, inwalidów wojennych i wojskowych oraz emerytów powyżej 60 lat, których emerytura nie przekracza 50% średniego wynagrodzenia. Pozostali seniorzy powinni pamiętać o terminowym regulowaniu opłat, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Historia abonamentu sięga lat 50.
Abonament radiowo-telewizyjny w Polsce ma długą i burzliwą historię, która sięga jeszcze czasów PRL-u. Wprowadzony w latach 50. XX wieku, był początkowo traktowany jako obowiązek obywatelski, mający na celu wsparcie finansowe państwowych mediów, które w tamtych czasach były jedynym źródłem informacji i rozrywki dla społeczeństwa. Abonament początkowo obejmował jedynie radioodbiorniki, jednak wraz z rozwojem technologii i popularyzacją telewizji, został rozszerzony na odbiorniki telewizyjne.
Po upadku komunizmu w 1989 roku, abonament RTV utrzymał się jako główne źródło finansowania dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej, które zyskały formalnie status mediów publicznych. Mimo zmieniających się realiów rynkowych i rosnącej konkurencji ze strony mediów komercyjnych, abonament wciąż pozostawał w mocy, choć coraz częściej krytykowano go za archaiczność i niesprawiedliwość.
Od lat 90. aż po współczesność, abonament RTV budził liczne kontrowersje, głównie z powodu niskiego poziomu jego ściągalności. Wielu Polaków unikało płacenia tej opłaty, a kolejne rządy nie miały skutecznego sposobu na zmuszenie obywateli do regulowania należności. Wprowadzane były różne formy ulg i zwolnień, co dodatkowo komplikowało system. Mimo to, abonament wciąż pozostawał istotnym elementem finansowania mediów publicznych.
W XXI wieku, wraz z dynamicznym rozwojem mediów cyfrowych i internetu, potrzeba reformy stała się coraz bardziej oczywista. Wzrastała presja społeczna i polityczna na zmiany, które miałyby uczynić system finansowania bardziej sprawiedliwym i dostosowanym do współczesnych realiów. Pojawiły się propozycje zastąpienia tradycyjnego abonamentu nowymi formami opodatkowania, które miałyby objąć szersze grono obywateli, niezależnie od posiadania odbiorników RTV.
Wprowadzenie nowego systemu opłat jest odpowiedzią na te wieloletnie problemy i ma na celu stworzenie bardziej efektywnego i sprawiedliwego mechanizmu finansowania mediów publicznych w Polsce. Historia abonamentu RTV jest więc nie tylko historią samego opodatkowania, ale także odzwierciedleniem przemian społecznych i technologicznych, które miały miejsce w Polsce na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.
