Rozbroić eko-bombę. Milionowe wsparcie na ekologię

Jaworzno już od lat podejmuje działania mające na celu rozwiązanie problemu toksycznych odpadów, pozostałych po działaniach Zakładów Chemicznych Organika Azot. Dzięki wsparciu z KPO miasto powoła Radę Ekspertów.

Problem niebezpiecznych odpadów w Jaworznie to temat, który już od dawna wzbudza spore zaniepokojenie. Przez dziesięciolecia Zakłady Chemiczne Organika Azot produkowały środki ochrony roślin, w tym DDT i lindan, a odpady lokowane były bez żadnych zabezpieczeń w wyrobiskach po eksploatacji piasku w dolinie potoku Wąwolnica. Do tej pory zinwentaryzowano tam prawie 200 tysięcy ton odpadów niebezpiecznych. Samorząd od lat szuka sposobu na to, by poradzić sobie z tym problemem. Jego skala jest jednak gigantyczna i wymaga ogromnych nakładów finansowych, a także współdziałania naukowców, ekspertów i polityków na wielu poziomach.

Wsparcie z KPO

Aktualnie Gmina prowadzi postępowanie przetargowe na wybór Rady Ekspertów. Rada będzie odpowiedzialna za przygotowanie wytycznych do postępowania przetargowego na wykonanie badań środowiskowych. Eksperci wskażą m.in. lokalizacje poboru próbek, metodykę badań oraz przygotują cały proces badawczy. Następnie będą nadzorować wykonanie tych badań i opracowanie planu dalszych działań. Dzięki temu będzie można dokładnie zdiagnozować cały problem i przygotować projekt rekultywacji całego obszaru. Całość prowadzona będzie w dwóch etapach. Najpierw Rada przygotuje odpowiednie wytyczne, a następnie w terenie prowadzone będą prace badawcze.

Powołanie Rady Ekspertów to kolejny etap projektu „Poprawa stanu środowiska wielkoobszarowego terenu zdegradowanego po Zakładach Chemicznych Organika Azot w Jaworznie”, finansowanego ze środków KPO. Równolegle, rozpoczął się nabór dotyczący możliwości pokrycia podatku VAT w ramach zadania. Wartość projektu przekracza 15,6 mln zł, co sprawia, iż jest to jedno z największych proekologicznych przedsięwzięć w historii miasta. 12,7 mln zł pochodzi z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) – komponent B3.2.1, dotyczącego neutralizacji ryzyka i rekultywacji terenów poprzemysłowych.

Prace toczą się na różnych szczeblach. Ostatnio prezydent Paweł Silbert spotkał się z przedstawicielami m.in. Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Wód Polskich, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Podczas spotkania omawiana była sytuacja związana z neutralizacją terenów po Zakładach Chemicznych Organika Azot. W trakcie rozmów ustalono, iż konieczne jest wypracowanie rozwiązań korzystnych dla Gminy i umożliwiających kontynuację kluczowych działań środowiskowych oraz ich finansowania.

Paweł Silbert, prezydent Jaworzna:
– Cieszymy się z otwartości i dobrej woli przedstawicieli instytucji rządowych. Choć sytuacja jest złożona pod względem prawnym, wspólnie będziemy poszukiwać rozwiązań, które umożliwią skuteczne działanie w interesie środowiska i mieszkańców. W porozumieniu z Ministerstwem Klimatu i Środowiska rozważamy możliwość zainicjowania zmian legislacyjnych, które w przyszłości pozwoliłyby na lepsze uregulowanie kwestii własności i odpowiedzialności za tego typu infrastrukturę.

Tekst z gazety: EXTRA 13-2025