Przyszłość energii w zabytkowej Elektrociepłowni Zabrze

Ewa Weber, pełniąca funkcję prezydenta Zabrza, poinformowała, iż firma zapłaciła 7,401 mln zł – zaledwie o tysiąc złotych więcej niż cena wywoławcza. Jak oceniła Weber, to przełomowy moment dla jednego z najcenniejszych zabytków przemysłowych Górnego Śląska.

W zabytkowych murach elektrociepłowni, Arche planuje stworzyć muzeum i centrum edukacyjne poświęcone przyszłości energii i transformacji środowiskowej, strefę kulturalną z przestrzeniami wystawienniczymi i artystycznymi, a także zaplecze gastronomiczne, konferencyjne, sportowe i hotelowe.

Zabrze sprzedało teren Fortum

Samorząd Zabrza przejął od koncernu Fortum kompleks elektrociepłowni w grudniu 2022 r. To obszar ponad 5 ha z 18 obiektami poprzemysłowymi, w tym m.in. budynkiem dyrekcji, kotłownią, maszynownią, rozdzielnią 6 kV, warsztatem mechanicznym, klubem pracowniczym i portiernią.

Choć władze miasta wcześniej deklarowały chęć rewitalizacji, długo nie przedstawiano konkretnych planów. Kompleks udostępniano sporadycznie do zwiedzania. Ostatecznie na wiosnę 2025 r. miasto wystawiło go na sprzedaż.

Nowy punkt na Szlaku Zabytków Techniki

Według Ewy Weber, EC Zabrze ma w przyszłości stać się ważnym punktem na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego – obok takich obiektów jak Kopalnia Guido czy Sztolnia Królowa Luiza. Elektrociepłownia ma je nie tylko uzupełniać, ale dzięki lokalizacji – także stanowić punkt wyjścia do ich zwiedzania.

– Bazując na już funkcjonujących atrakcjach poprzemysłowych Zabrza, elektrociepłownia ma być dla nich nie tylko uzupełnieniem, ale także dzięki swojej lokalizacji, punktem wyjścia do ich zwiedzania – podkreśliła Weber.

Zabytkowa elektrociepłownia z XIX wieku

Historia EC Zabrze sięga 1896 r., kiedy rozpoczęto budowę elektrowni. Już rok później wytwarzała prąd, co dało impuls do rozwoju energetyki w regionie. W okresie międzywojennym zakład był jedną z największych elektrowni na Śląsku. Po II wojnie światowej zniszczenia i grabieże ograniczyły jego moc produkcyjną o połowę.

W latach 70. XX wieku obiekt przekształcono w elektrociepłownię. W 2011 r. przeszedł w ręce koncernu Fortum, który wybudował nowy zakład dla Zabrza i Bytomia, a dawną elektrociepłownię przekazał miastu.

Fortum już w 2012 r. sygnalizowało, iż przekazywany kompleks zawiera budynki o wysokiej wartości historycznej. Łączna kubatura obiektów to ponad 220 tys. mł – dla porównania Zamek w Malborku ma kubaturę ok. 250 tys. mł.

Druga śląska inwestycja Arche

Grupa Arche, znana z rewitalizacji zabytków, od 2022 r. jest także właścicielem Elektrociepłowni Szombierki w Bytomiu – jednego z najbardziej rozpoznawalnych obiektów przemysłowych na Górnym Śląsku. w tej chwili prowadzi tam prace zabezpieczające i porządkujące. Wiosną 2025 r. prezes Arche, Władysław Grochowski, zapowiedział zakończenie pierwszego etapu rewitalizacji EC Szombierki w ciągu około dwóch lat.

Zabrzańska inwestycja to kolejny krok firmy w kierunku tworzenia atrakcyjnych przestrzeni łączących funkcje kultury, edukacji, rekreacji i turystyki w obiektach o unikalnej wartości historycznej.