Pożegnaliśmy wybitną garncarkę i artystkę ludową Elżbietę Klimczak

W sobotę, 11 stycznia odbył się pogrzeb jednej z największych artystek ludowych w gminie Morawica – Elżbiety Klimczak. Mieszkanka Obic całe swoje życie poświęciła lepieniu glinianych naczyń, figur i innych wyrobów ceramicznych, które zyskały uznanie w całej Polsce. Pomimo wielu zdobytych nagród, dała się poznać jako osoba skromna i religijna, która z euforią dzieliła się z innymi swoją pasją do garncarstwa.

Artystka wychowała się w tradycjach sztuki ludowej jaką jest garncarstwo. Pasją do tworzenia glinianych figur zaraził ją tata, który był jednocześnie jej nauczycielem. Swoje pierwsze naczynia utworzyła już w wieku 5 lat. Wyspecjalizowała się w tworzeniu figur o tematyce sakralnej, a najczęstszymi motywami pojawiającymi się w twórczości lokalnej garncarki są: Chrystus Frasobliwy, Matka Boża, Święty Jerzy, Jan Nepomucen, Pieta, Święta Magdalena, Szopki Bożonarodzeniowe, Ostatnia wieczerza oraz wizerunki świętych. Wykonywała również naczynia użytkowe, takie jak: dwojaczki, misy, zdanki, i inne oryginalne przedmioty, które dziś można uznać za materiał historyczny ukazujący ludową sztukę użytkową z czasów XVI wieku.

Prace Elżbiety Klimczak można podziwiać nie tylko w Ośrodku Tradycji Garncarstwa, ale również poza granicami kraju np. w Watykanie, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Słowacji, Czechach, Ukrainie, Włoszech i innych krajach Europy. W Polsce rzeźby Pani Eli Klimczak stanowią eksponaty m.in. w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, w Muzeach Narodowych w Toruniu, Radomiu, Legnicy (koło Gniezna), Kielcach, Łodzi. Na temat jej działalności można przeczytać w wielu artykułach prasowych, folderach, a choćby pracach dyplomowych. Każdego roku uczestniczyła w festynie „Chałupkowe Garcynki”, podczas którego prezentowała na stoisku swoje wyroby i opowiadała interesujące historie na temat garncarstwa. Zwiedzający Ośrodek Tradycji Garncarstwa mogli doświadczyć i sami spróbować warsztatu toczenia na kole, podczas którego pani Ela prezentowała proces powstawania naczyń glinianych.

Garncarka współpracowała z Urzędem Miasta i Gminy oraz Samorządowym Centrum Kultury przy organizacji warsztatów ceramicznych, a jej dzieła otrzymali m.in. przedstawiciele partnerskich miast gminy Morawica.

Za swój wkład w rozwój kultury i tradycji garncarstwa Pani Elżbieta otrzymała wiele nagród w tym blisko 40 dyplomów i wyróżnień. W ubiegłym roku zajęła I miejsce podczas Gali Kultury Miasta i Gminy Morawica. W ramach Dorocznej Nagrody Starosty Kieleckiego została wyróżniona nagrodą specjalną i statuetką „Gloria”. W 2022 r. otrzymała prestiżową nagrodę „Jawor – u źródeł kultury” w kategorii rękodzieło oraz sztuka ludowa. Zdobyła również między innymi nagrodę od prezydenta Kielc, Veritasu i PAX-u.

Pani Elżbieta swoim ciepłem oraz interesującymi opowieściami przyciągała do siebie dzieci i młodzież. Przekazywała im cenną wiedzę i wskazówki na temat sztuki powstawania i wypału glinianych naczyń. Przez ponad 50 lat wykonała kilka tysięcy wyjątkowych dzieł, dbając o to, aby garncarstwo nie zostało zapomniane. Pani Ela ściśle współpracowała i pomagała przekazać sztukę ludowa podczas wielu ważnych wydarzeń w całym kraju. Brała udział w Sabałowych Bajaniach w Bukowinie Tatrzańskiej oraz była zrzeszona w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych w Lublinie. Dzieliła się swoją wiedza przy budowie chaty garncarza w Chałupkach. Jej doświadczenie stanowiło niezwykłe źródło wiedzy historycznej na temat ludowego rzemiosła jakim jest garncarstwo.

Pogrzeb śp. Elżbiety Klimczak odbył się w sobotę, 11 stycznia 2025 r. w kościele w Obicach. Podczas ostatniego pożegnania artystki obecni byli rodzina i przyjaciele Pani Elżbiety, przedstawiciele lokalnego samorządu na czele z burmistrzem Marianem Burasem, radni, sołtysi, pracownicy urzędu, Dyrektor Samorządowego Centrum Kultury i Biblioteki Hanna Kuta wraz z pracownikami SCKiB, straż miejska z Morawicy, emerytowany kustosz Ośrodka Tradycji Garncarstwa Józef Głuszek, artyści, zespoły ludowe, koła gospodyń wiejskich z terenu gminy, dyrektorzy i kierownicy jednostek organizacyjnych oraz mieszkańcy.

„W imieniu własnym oraz samorządu lokalnego pragnę wyrazić najszczersze wyrazy współczucia dla rodziny Pani Elżbiety. Mówi się, iż nie ma ludzi niezastąpionych. W tym przypadku to powiedzenie się nie sprawdza, dlatego, iż Pani Ela była osobą wyjątkową. Trudno sobie wyobrazić nadchodzące Chałupkowe Garcynki bez naszej największej artystki. To właśnie ona nadawała autentyczności temu wydarzeniu. Człowiek żyje dotąd, dopóki jest w naszej pamięci i myślę, iż gliniane garnki, naczynia i wszelkie wyroby ceramiczne, które po sobie pozostawiła sprawią, iż będziemy o niej pamiętać na zawsze.” – powiedział Burmistrz Marian Buras. Włodarz gminy przeczytał na zakończenie mszy poruszający wiersz autorstwa poetki Doroty Mostowiec, która w ciepłych słowach pożegnała najsłynniejszą garncarkę z gminy Morawica.

„Ale teraz, Panie, Ty jesteś naszym Ojcem;

my jesteśmy gliną, a Ty naszym garncarzem:

i wszyscy jesteśmy dziełem rąk Twoich”

(Iz 64.8)

Do Śp. Eli Klimczak

Gdyby Twoje świątki potrafiły mówić

anioły zadziwione ciszą

tak by powiedziały:

Elu, byłaś Człowiekiem życzliwym, serdecznym

artystą ponadczasowym, wielkim i wspaniałym

opromienione dzieciątka, radosne madonny

Twe dzieła ze wszystkich stron świata

tak by zapytały:

a cóż to się stało, iż pracowite koło

tak nagle, tak niespodzianie dziś się zatrzymało

kto wypali naczynia, figurki, kapliczki

czyje teraz ręce

nadadzą kształt przedmiotom

wleją w nie dusze i obdarzą sercem

kto teraz wydobędzie z gliny

z jej niekształtnej bryły

nieodgadnione piękno

co się w niej ukryło.

Artystka spoczęła na cmentarzu parafialnym w Obicach.