Polska wdraża Europejski akt o surowcach krytycznych. Powstaje też Krajowy Program Poszukiwań

Polska ustawa o surowcach krytycznych jeszcze w tym roku

W ciągu najbliższego miesiąca MKiŚ skieruje do konsultacji projekt ustawy o zapewnieniu dostępu do surowców krytycznych. Dokument umożliwi wdrożenie przepisów unijnego rozporządzenia CRMA (Critical Raw Materials Act) do polskiego porządku prawnego. Wiodącą rolę w tym procesie będzie odgrywał Główny Geolog Kraju, a ustawa zostanie ściśle powiązana z aktualizowaną Polityką Surowcową Państwa.

Projekt przewiduje m.in.:

• podjęcie nowych inicjatyw w zakresie eksploatacji krajowych zasobów, odzysku surowców i współpracy międzynarodowej,
• monitorowanie ryzyk w łańcuchach dostaw,
• przygotowanie i realizację Krajowego Programu Poszukiwań Surowców Krytycznych,
• gromadzenie zapasów strategicznych wybranych surowców.

Czym jest Europejski akt o surowcach krytycznych?

CRMA to unijne rozporządzenie mające na celu zwiększenie odporności i bezpieczeństwa dostaw surowców krytycznych i strategicznych dla gospodarki UE. Wskazuje ono surowce najważniejsze dla:

• transformacji energetycznej,
• rozwoju cyfrowego,
• przemysłu obronnego i kosmicznego.

Cele CRMA do 2030 r. dla państw członkowskich UE obejmują:

• co najmniej 10% rocznego zużycia surowców z własnego wydobycia w UE,
• 40% z przetwórstwa w UE,
• 25% z recyklingu,
• nie więcej niż 65% dostaw z jednego państwa spoza UE.

CRMA zobowiązuje również kraje członkowskie do wdrażania programów poszukiwawczych i systemów monitorowania ryzyk w łańcuchach dostaw.

– Dokument ten wprowadza wiążące pojęcia nie tylko surowców krytycznych (CRM) dla Unii Europejskiej, uwzględniając ich znaczenie gospodarcze oraz ryzyko związane z dostawami, ale również surowców strategicznych (SRM). Surowce strategiczne to szczególna podkategoria surowców krytycznych, które odgrywają kluczową rolę w zielonej i cyfrowej transformacji UE, a także w rozwoju technologii obronnych i kosmicznych. W odniesieniu do surowców strategicznych, CRMA wyznacza ambitne cele gospodarcze dla Unii Europejskiej na rok 2030 – powiedział główny geolog kraju, wiceminister klimatu i środowiska prof. Krzysztof Galos.

Krajowy Program Poszukiwań Surowców Krytycznych ruszy od 2026 roku

Jednym z kluczowych elementów wdrożenia CRMA w Polsce będzie Krajowy Program Poszukiwań Surowców Krytycznych, opracowany przez MKiŚ i Państwowy Instytut Geologiczny – PIB. Program zakłada przeznaczenie ponad 180 mln zł w latach 2026-2033 na wstępne prace poszukiwawcze.

W pierwszej kolejności działania obejmą m.in.:

• miedź,
• węgiel koksowy,
• platynowce,
• grafit,
• fosforyty,
• baryt i fluoryt,
• surowce skaleniowe.

W drugiej kolejności badania będą dotyczyć m.in. niklu, kobaltu, arsenu, bizmutu, boksytów, krzemu i strontu.

Jak podkreślił wiceminister klimatu i środowiska, prof. Krzysztof Galos, surowce krytyczne stanowią fundament nowoczesnych technologii. Są niezbędne dla zielonej transformacji, elektromobilności, cyfryzacji, a także dla przemysłu obronnego i kosmicznego.

– Bez tych surowców rozwój zrównoważonej, nowoczesnej gospodarki nie jest możliwy – zaznaczył.

• Konferencje w AGH: geotermia i surowce krytyczne w centrum europejskiej debaty
• IEA ostrzega: rynek surowców krytycznych coraz bardziej skoncentrowany – zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego
• 47 projektów surowców strategicznych w UE. Na liście dwa z Polski: Puławy i Zawiercie

Źródło: MKiŚ