Oto próg, który odbiera czternastą emeryturę. ZUS nie zmienia limitu

Choć coroczna waloryzacja przynosi wzrost kwot wypłacanych przez państwową instytucję emerytalną, nie wszystkie dodatki funkcjonują w sposób, który odpowiada zmieniającym się realiom. Szczególnie widoczne jest to w przypadku świadczenia, którego wysokość zależy od stałego progu dochodowego.

Czternasta emerytura 2026 próg dochodowy utrzymany bez zmian

Czternasta emerytura — dodatkowe świadczenie wypłacane w Polsce od 2021 roku — została od początku powiązana z limitem dochodowym. Ma to zapewnić, iż pełna kwota trafi przede wszystkim do osób o niższych świadczeniach. Jednak w 2026 roku próg ten ponownie wyniesie 2900 zł brutto, pozostając identyczny jak w roku poprzednim.

Brak korekty w progu dochodowym oznacza, iż kolejna grupa osób straci prawo do pełnej wypłaty dodatku. Już w 2025 roku aż około 300 tysięcy seniorów przestało otrzymywać czternastkę, ponieważ ich emerytura przekroczyła limit. Prognozy wskazują, iż w nadchodzącym roku liczba ta wzrośnie, ponieważ świadczenia podstawowe ponownie ulegną waloryzacji.

Kto nie dostanie czternastej emerytury 2026

Sytuacja najbardziej skomplikuje się dla seniorów, których świadczenia mieszczą się w przedziale między 2800 a 3300 zł brutto. W przypadku tej grupy waloryzacja okaże się paradoksalna: z jednej strony zwiększy miesięczne dochody, z drugiej — przesunie ich powyżej granicy kwalifikującej do pełnej wypłaty czternastki.

Co więcej, dla osób pobierających około 2800 zł brutto, dodatek nie zostanie wypłacony w ogóle. To skutek ścisłego powiązania świadczenia z limitem dochodowym, który nie uwzględnia wzrostu wartości emerytur. System zakłada, iż przekroczenie progu równoznaczne jest z brakiem potrzeby wsparcia, choć rzeczywistość ekonomiczna tego nie potwierdza.

Waloryzacja 2026 a konsekwencje dla dodatków

Rządowa prognoza na 2026 rok przewiduje waloryzację świadczeń emerytalnych na poziomie 4,88 procent. W praktyce przełoży się to na podniesienie minimalnej emerytury do 1970,60 zł brutto. Choć wskaźnik jest niższy niż w latach rekordowych podwyżek, i tak powoduje przesunięcie znacznej liczby seniorów bliżej limitu dochodowego lub ponad niego.

Ten mechanizm działa automatycznie: wzrost świadczeń podstawowych nie wpływa na zmianę progu kwalifikacyjnego. W efekcie waloryzacja, choć przynosi wyższe miesięczne wypłaty, jednocześnie pozbawia część emerytów prawa do czternastki.

Złotówka za złotówkę w czternastej emeryturze

Zasada złotówka za złotówkę obowiązuje od początku funkcjonowania świadczenia i pozostaje centralnym elementem całego systemu. jeżeli emerytura przekracza próg 2900 zł brutto o określoną kwotę, dodatek jest redukowany dokładnie o tę samą wartość. W praktyce osoba pobierająca 3000 zł brutto otrzyma świadczenie mniejsze o 100 zł, natomiast w przypadku wyższych dochodów dodatek przestaje być wypłacany w ogóle.

Choć mechanizm ten jest przejrzysty, jego największą wadą jest brak powiązania z waloryzacją. Wzrost emerytur automatycznie zmniejsza liczbę uprawnionych, a próg dochodowy — nieaktualizowany przez kolejne lata — staje się coraz bardziej restrykcyjny.

Trzynasta emerytura a czternastka – dwie różne logiki systemu

W Polsce istnieją dwa coroczne dodatki kierowane do emerytów i rencistów — trzynasta i czternasta emerytura. Choć przez wielu są traktowane podobnie, w rzeczywistości działają zupełnie inaczej.

Trzynasta emerytura przysługuje wszystkim bez wyjątku, bez żadnego limitu dochodowego. Jest świadczeniem powszechnym, gwarantowanym niezależnie od sytuacji finansowej. Natomiast czternastka funkcjonuje jako dodatek selektywny — pełną kwotę otrzymują wyłącznie osoby, których świadczenia nie przekraczają określonego progu.

Brak podwyższenia limitu w sytuacji rosnących emerytur sprawia, iż czternastka jest świadczeniem coraz mniej dostępnym. Dla wielu seniorów przestaje pełnić funkcję realnego wsparcia, a jej konstrukcja systemowa powoduje, iż z roku na rok trafia do coraz węższego grona.

Termin wypłaty czternastej emerytury

Jedynym niezmiennym elementem pozostaje termin przekazania świadczenia. Podobnie jak w poprzednich latach, czternasta emerytura zostanie wypłacona we wrześniu. To wtedy seniorzy dowiedzą się, czy ich świadczenie podstawowe mieści się w limicie i czy zasada złotówka za złotówkę obniży ich dodatek, lub całkowicie go wykluczy.

W wielu przypadkach będzie to oznaczało, iż waloryzacja, która miała poprawić sytuację osób starszych, stanie się przyczyną utraty dodatkowego wsparcia, na które liczyli.