Od 1 stycznia tych Polaków czeka finansowy cios. Zapłacą 1500 zł więcej. To efekt powrotu starych stawek

Od 1 stycznia 2026 roku minimalne wynagrodzenie w Polsce wzrośnie do 4806 zł brutto. Pozornie niewielki wzrost o 140 złotych uruchomi jednak lawinę podwyżek dla przedsiębiorców, szczególnie tych korzystających z preferencyjnych składek ZUS. Łączne obciążenia wzrosną o ponad 130 zł miesięcznie, co w skali roku oznacza dodatkowe 1570 złotych do zapłacenia.

Fot. Warszawa w Pigułce

Największy cios spadnie na przedsiębiorców z tytułu składki zdrowotnej. Po zawetowaniu przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawy o reformie składki zdrowotnej, od 2026 roku automatycznie powrócą zasady sprzed 2025 roku. Oznacza to, iż minimalna składka zdrowotna będzie liczona od pełnego minimalnego wynagrodzenia, a nie od 75% jak obecnie.

Składka zdrowotna: największa bolesna podwyżka od lat

Najdotkliwszy wzrost dotknie składkę zdrowotną. W 2025 roku przedsiębiorcy korzystają z tymczasowej ulgi – minimalna składka zdrowotna jest liczona od 75% minimalnego wynagrodzenia, co przy płacy 4666 zł daje podstawę 3499,50 zł i składkę 314,96 zł miesięcznie.

Od stycznia 2026 roku składka zdrowotna będzie liczona od pełnej płacy minimalnej 4806 zł. Oznacza to wzrost do 432,54 zł miesięcznie – o 117,58 zł więcej niż obecnie. To skok o ponad 37%, największy od wprowadzenia Polskiego Ładu.

Powód tej drastycznej podwyżki leży w prezydenckiej decyzji. Andrzej Duda zawetował ustawę, która miała wprowadzić bardziej zróżnicowany system składki zdrowotnej. Resort zdrowia potwierdza, iż nie są prowadzone dalsze prace nad nowymi zmianami, co oznacza automatyczny powrót do zasad sprzed 2025 roku.

Składka zdrowotna będzie musiała być opłacana choćby przez przedsiębiorców generujących straty. To szczególnie dotkliwe dla firm w pierwszych latach działalności, które często mierzą się z okresami bez przychodów.

Mały ZUS wzrośnie stosunkowo nieznacznie

Preferencyjne składki ZUS dla początkujących przedsiębiorców, znane jako „mały ZUS”, wzrosną znacznie skromniej. Podstawą wyliczenia jest 30% minimalnego wynagrodzenia, co w 2026 roku da kwotę 1441,80 zł (wzrost z obecnych 1399,80 zł).

Składka ZUS na ubezpieczenia społeczne (bez składki zdrowotnej) wzrośnie z 442,90 zł do około 456,19 zł miesięcznie. To wzrost jedynie o 13,29 zł. To relatywnie umiarkowany wzrost – zaledwie 3% w porównaniu do dramatycznych podwyżek z lat 2023-2024, gdy składki wzrosły łącznie o 43%.

Składka obejmuje ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Przedsiębiorcy korzystający z małego ZUS-u przez pierwsze 24 miesiące działalności przez cały czas będą mogli liczyć na znaczne oszczędności w porównaniu do pełnych składek.

Łączny rachunek: ponad 1500 zł rocznie więcej

Sumując wszystkie zmiany, przedsiębiorcy na małym ZUS-ie zapłacą miesięcznie o 130,87 zł więcej, co w skali roku daje 1570,44 zł dodatkowych kosztów.

Szczegółowy wzrost kosztów dla przedsiębiorców w 2026 roku:

1. Wzrost składki ZUS (bez zdrowotnej):
   • Obecnie: 442,90 zł/miesiąc
   • Od stycznia 2026: 456,19 zł/miesiąc
   • Wzrost: 13,29 zł miesięcznie
2. Wzrost składki zdrowotnej:
   • Obecnie: 314,96 zł/miesiąc (od 75% płacy minimalnej)
   • Od stycznia 2026: 432,54 zł/miesiąc (od 100% płacy minimalnej)
   • Wzrost: 117,58 zł miesięcznie
3. Łączny wzrost miesięczny:
   • 130,87 zł
4. Łączny wzrost roczny:
   • 1570,44 zł

Prezydenckie weto i jego konsekwencje

Kluczową rolę w tej podwyżce odegrało prezydenckie weto. Wiosną 2025 roku Sejm przyjął ustawę wprowadzającą nowy, dwuelementowy system składki zdrowotnej. Miała ona składać się z części stałej (9% od 75% minimalnego wynagrodzenia) i części progresywnej, która dotykałaby tylko przedsiębiorców o wyższych dochodach.

Prezydent Andrzej Duda zawetował te zmiany, argumentując obawami o kondycję Narodowego Funduszu Zdrowia oraz sprawiedliwość społeczną. Prezydent uznał, iż lepiej prosperujący przedsiębiorcy opłacaliby składki niższe od tych, które płacą pracownicy zarabiający najniższą krajową.

W efekcie weta od 2026 roku automatycznie powracają zasady sprzed 2025 roku, gdy składka zdrowotna była liczona od pełnej płacy minimalnej.

Inne skutki podwyżki płacy minimalnej

Wzrost minimalnego wynagrodzenia to nie tylko wyższe składki ZUS. Portal Infakt wylicza szereg innych obszarów, które ulegną zmianie:

Wyższe koszty dla pracodawców:

• Dodatek za pracę w nocy wzrośnie z 5,83 zł/h do 6,01 zł/h
• Wynagrodzenie postojowe wzrośnie do 4806 zł
• Wyższe odprawy pieniężne i odszkodowania pracownicze

Zmiany w działalności nierejestrowanej:

• Nowy limit przychodów: 10 813,50 zł kwartalnie (zamiast obecnych 3499,50 zł miesięcznie)
• Oznacza to większą swobodę działania bez konieczności rejestracji firmy

Wyższe mandaty i grzywny:

• Wszystkie kary pieniężne powiązane z płacą minimalną automatycznie wzrosną

Co oznacza to dla przedsiębiorców

Rok 2026 zapowiada się jako szczególnie kosztowny dla małych przedsiębiorców. Łączny wzrost obciążeń o ponad 1500 zł rocznie to znaczące obciążenie, szczególnie dla firm w początkowej fazie rozwoju.

Największe wyzwania:

• Składka zdrowotna musi być płacona choćby przy stratach
• Brak możliwości jej odliczenia od podatku (w przeciwieństwie do składek ZUS)
• Wzrost kosztów stałych może wpłynąć na opłacalność działalności

Komu najbardziej zaszkodzi podwyżka:

• Początkującym przedsiębiorcom na małym ZUS-ie
• Firmom sezonowym z nieregularnymi przychodami
• Przedsiębiorcom w branżach o niskich marżach
• Osobom prowadzącym działalność jako dodatkowe źródło dochodu

Strategie na trudny rok

Już teraz przygotować się można na wyższe koszty:

Planowanie finansowe:

• Uwzględnienie wyższych składek w budżecie na 2026 rok
• Utworzenie rezerwy na dodatkowe obciążenia
• Przegląd rentowności prowadzonej działalności

Rozważenie zmian organizacyjnych:

• Analiza opłacalności różnych form prowadzenia biznesu
• Ewentualne przejście na wyższą formę opodatkowania przy odpowiednich dochodach
• Rozważenie współpracy B2B zamiast jednoosobowej działalności

Wykorzystanie dostępnych ulg:

• Maksymalne wykorzystanie okresu małego ZUS-u
• Sprawdzenie możliwości skorzystania z innych preferencji podatkowych

Perspektywy na przyszłość

Szanse na zmianę obecnego stanu rzeczy w trakcie 2026 roku są minimalne. Jak informuje portal Money.pl, koalicja rządząca nie ma spójnego stanowiska w sprawie składki zdrowotnej, a nowy prezydent Karol Nawrocki prawdopodobnie podtrzymałby argumenty swojego poprzednika.

Jedyną nadzieją dla przedsiębiorców może być nowa inicjatywa legislacyjna, ale raczej nie wcześniej niż w 2027 roku. Do tego czasu małe firmy muszą nauczyć się funkcjonować z wyższymi kosztami stałymi.

Plusem dla systemu ochrony zdrowia będą stabilniejsze wpływy do NFZ, co może przełożyć się na lepszą dostępność świadczeń medycznych. Jednak dla przedsiębiorców oznacza to kolejny rok zaciskania pasa i szukania oszczędności w innych obszarach działalności.

Rok 2026 będzie dla małych przedsiębiorców jednym z najdroższych w ostatnich latach. najważniejsze będzie adekwatne przygotowanie finansowe i świadome planowanie budżetu na wyższe koszty prowadzenia działalności.