Ocena Wspólnej Polityki Rybołówstwa

Do 21 kwietnia 2025 r. Komisja Europejska prowadzi konsultacje społeczne, którym podlega ocena Wspólnej Polityki Rybołówstwa (WPRyb). Ma ona zapewnić przegląd wyników funkcjonowania w latach 2014–2024 rozporządzenia w sprawie Wspólnej Polityki Rybołówstwa, jego instrumentów oraz działań.

KE planuje ocenić, czy osiągnięty został założony cel – zapewnienie zrównoważonych środowiskowo i zarządzanych z korzyściami gospodarczymi i społecznymi rybołówstwa i akwakultury. KE zachęca wszystkich zainteresowanych do składania opinii i uwag na temat wdrażania rozporządzenia w sprawie WPRyb.

Ogólny kontekst

Polityka rybołówstwa została włączona w zakres prawa UE w 1958 r. Pierwotnie stanowiła część wspólnej polityki rolnej. Wówczas jej celem było: zwiększenie produktywności, ustabilizowanie rynku, zapewnienie źródła zdrowej żywności oraz zapewnienie konsumentom rozsądnych cen. Z biegiem czasu przekształciła się w odrębną politykę z własnym prawodawstwem i ramami strukturalnymi, w tym wspólną organizacją rynków wprowadzoną w 1970 r.

Ponieważ do UE przystępowało coraz więcej państw posiadających znaczne zasoby rybne oraz floty, polityka ta musiała zająć się takimi kwestiami, jak ochrona zasobów czy stosunki międzynarodowe.

Skutkiem powyższego było wyznaczenie w 1977 r. przez państwa członkowskie UE wyłącznej strefy ekonomicznej o długości 200 mil morskich, co pozwoliło zapewnić jurysdykcję nad zasobami ryb. Jest ona otwarta dla wszystkich państw członkowskich, zgodnie z zasadą równego dostępu. Ponadto pojawiła się konieczność zarządzania wspólnymi zasobami i znalezienia sposobu na rozdzielanie uprawnień do połowów między państwa zainteresowane.

Kolejnym ważnym krokiem było przyjęcie przez Radę w 1983 r. następujących aktów prawnych:

• rozporządzenia (EWG) nr 170/83 ustanawiającego zasady zarządzania wspólnymi zasobami
• rozporządzenia (EWG) nr 171|/83 ustanawiającego środki techniczne służące ochronie tych zasobów.

W 2013 r. reforma rozporządzenia w sprawie WPRyb (rozporządzenie w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa (UE) nr 1380/2013) po raz pierwszy połączyła wymiar społeczny, gospodarczy, środowiskowy, żywnościowy i polityczny rybołówstwa UE.

W przyjętym przez KE w lutym 2023 r. pakiecie dotyczącym rybołówstwa i oceanów przedstawione zostały informacje na temat dotychczasowego wdrażania WPRyb oraz rozpoczęto dialog na temat kluczowych wyzwań stojących w tej chwili przed europejskim sektorem rybołówstwa.

Cel Wspólnej Polityki Rybołówstwa

Celem WPRyb jest zadbanie o to, aby rybołówstwo i akwakultura były zrównoważone środowiskowo w perspektywie długoterminowej oraz zarządzane w sposób spójny z celami gospodarczymi, społecznymi oraz aby gwarantowały dostęp do żywności.

Aby zapewnić zrównoważoną eksploatację zasobów rybnych, WPRyb oparta jest na podejściu ekosystemowym. Ma to zminimalizować negatywny wpływ działalności połowowej na środowisko morskie.

Podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem

Zrównoważone zarządzanie rybołówstwem realizowane jest poprzez wdrożenie zintegrowanego podejścia opartego na ekosystemie i obejmującego zarządzanie zasobami rybnymi w sposób przyczyniający się do ochrony środowiska i podtrzymujący źródła utrzymania rybaków.

WPRyb definiuje podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem jako zintegrowane podejście do zarządzania rybołówstwem w ramach ekologicznie istotnych granic, które ma na celu zarządzanie wykorzystaniem zasobów naturalnych, biorąc pod uwagę rybołówstwo i inne rodzaje działalności człowieka, a jednocześnie ochronę zarówno bogactwa biologicznego, jak i procesów biologicznych niezbędnych do zabezpieczenia składu, struktury i funkcjonowania siedlisk danego ekosystemu, poprzez uwzględnienie wiedzy i niepewności dotyczących biotycznych, abiotycznych i ludzkich składników ekosystemów.

Ocena Wspólnej Polityki Rybołówstwa

Aktualną sytuację opartą na badaniach, sprawozdaniach i odnoszącą się do wszystkich części rozporządzenia w sprawie WPRyb zawiera dokument roboczy służb KE, towarzyszący komunikatowi w sprawie funkcjonowania WPRyb (COM/2023/103 SWD).

W ramach oceny przeanalizowana zostanie adekwatność obowiązującego rozporządzenia w sprawie WPRyb w odniesieniu do jego celów, a także zidentyfikowane zostaną nowe potrzeby. Zanalizowana zostanie również spójność pomiędzy rozporządzeniem w sprawie WPRyb a przepisami dotyczącymi ochrony środowiska. Ocena rozporządzenia w sprawie WPRyb ma zostać oparta o dialog oraz powiązana z oceną Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, śródokresową oceną Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury i oceną umów o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów.

Do celów oceny KE wykorzysta roczny komunikat i towarzyszący mu dokument roboczy skierowany do Parlamentu Europejskiego i Rady Zrównoważone rybołówstwo w UE: aktualna sytuacja i kierunki na 2024 r., zawierający informacje na temat stanu stad, floty i wyników społeczno-gospodarczych.

Konsultacje oceny Wspólnej Polityki Rybołówstwa

Celem trwających do 21 kwietnia 2025 r. konsultacji jest zebranie informacji i doświadczeń na temat wdrażania rozporządzenia w sprawie WPRyb. Do udziału w konsultacjach publicznych KE zachęca wszystkie organizacje, organy publiczne oraz społeczeństwo. Nadesłane opinie, jak wskazuje KE, zostaną uwzględnione przy dalszych pracach nad tą inicjatywą.

Z przeprowadzonych konsultacji sporządzone zostanie sprawozdanie podsumowujące. Ich wyniki mają znaleźć odzwierciedlenie w ostatecznej wersji sprawozdania, które KE przygotuje po konsultacjach.

Zakończenie prac planowane jest na pierwszy kwartał 2026 r.