6 dni temu
Na dnie Bałtyku od lat spoczywają tysiące ton niebezpiecznych substancji – pozostałości po wojnie, chemikalia, wraki. Teraz państwo ma wreszcie działać, wobec tego tykającego zegara. Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o obszarach morskich, która porządkuje zasady identyfikacji, monitorowania i neutralizacji zagrożeń zalegających pod wodą. najważniejsze mają być jasne procedury i lepsza kooperacja między instytucjami. Czy to pierwszy realny krok w stronę rozbrojenia Bałtyku?
Skala problemu zatopionych materiałów niebezpiecznych w polskich obszarach morskich
Problem zatopionych materiałów niebezpiecznych na polskich obszarach morskich jest poważny, choć jego pełna skala wciąż pozostaje trudna do oszacowania. Dotychczas szczegółowo zbadano nieco ponad 30 proc. tych obszarów, co znacząco utrudnia ocenę rzeczywistego zagrożenia. Z analiz wynika, iż na dnie Bałtyku znajduje się 639 precyzyjnie zlokalizowanych obiektów punktowych, takich jak amunicja, broń, materiały wybuchowe czy wraki statków zawierające paliwo, substancje ropopochodne lub inne niebezpieczne materiały. Dodatkowo zidentyfikowano 44 obszary, w których prawdopodobnie występują podobne zagrożenia, choć ich dokładne położenie nie zostało ustalone – określono je na podstawie danych historycznych, relacji świadków i innych źródeł.
Niewystarczające rozpoznanie dna Bałtyku stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa żeglugi i ochrony środowiska morskiego. Pełna inwentaryzacja i neutralizacja tych materiałów wymaga znacznych nakładów finansowych oraz ścisłej współpracy między różnymi służbami i instytucjami. W odpowiedzi na te trudności nowe regulacje nakładają na dyrektorów urzędów morskich obowiązek prowadzenia wykazów badań dotyczących materiałów niebezpiecznych, co ma ułatwić egzekwowanie przepisów i zwiększyć wiedzę na temat skali problemu. Podmioty planujące neutralizację tych materiałów będą musiały uzyskać pozwolenie od adekwatnego dyrektora urzędu morskiego, co dodatkowo uporządkuje proces.
Finansowanie badań i pozostałe zmiany legislacyjne
Wsparciem dla tych działań ma być finansowanie w wysokości 28 mln euro w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Oprócz tego nowe przepisy wprowadzają zmiany również w innych obszarach, jak wydłużenie terminu zwrotu środków przekazanych przez Ministerstwo Infrastruktury zarządom portów w Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu. Chodzi o fundusze uzyskane z tytułu skarbowych papierów wartościowych, przeznaczone na inwestycje w infrastrukturę dostępową, głównie budowę falochronów osłonowych. Termin zwrotu tych środków przesunięto z 31 grudnia 2027 r. na koniec 2031 r., co ma umożliwić bardziej elastyczne i efektywne ich wykorzystanie.
Ustawa wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu, z wyjątkiem przepisów dotyczących rejestru zatopionych materiałów niebezpiecznych, który będzie prowadzony przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej. Te ostatnie zaczną obowiązywać dopiero po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, dając czas na odpowiednie przygotowanie się do nowych obowiązków.
