W wystąpieniu w trakcie popołudniowej części konferencji minister Czarnecka mówiła m.in. o potrzebie odpowiedzialnej transformacji regionów węglowych. Jak podkreśliła, ich transformacja to proces trwający już teraz, ale wciąż z długą perspektywą.
– Nie uciekamy od tego wyzwania. Wiemy jednak, iż musi się ono dokonać w sposób odpowiedzialny, aby nie doprowadzić do katastrofalnej sytuacji w regionie. 20-30 lat temu byliśmy świadkami bolesnych doświadczeń – kopalnie zamykano z dnia na dzień, całe obszary zostały pozostawione same sobie. To doprowadziło do głębokiego załamania społecznego i gospodarczego, którego skutki są odczuwalne do dziś – przyznała Czarnecka.
– Nie możemy pozwolić, by ta historia się powtórzyła. Dlatego zrobimy wszystko, by obecna transformacja była sprawiedliwa, dobrze przygotowana i przede wszystkim, by służyła ludziom – dodała.
Zmiany prawa i programy wsparcia
W kontekście transformacji energetycznej, ale też idących z nimi zmian społecznych szefowa MP nawiązała do prac nad nowelizacją ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, która ma regulować znaczną część tego procesu. – Sądzimy, iż ta transformacja będzie miała charakter miękki dla wszystkich zaangażowanych – oceniła.
Minister podtrzymała też wcześniejsze zapowiedzi przygotowywania w resorcie specjalnego programu dla przemysłu stalowego w Polsce, który – jak zasygnalizowała – ma m.in. wspierać Jastrzębską Spółkę Węglową pod kątem dalszego funkcjonowania w przemyśle koksowniczym.
W tym kontekście nawiązała do trudności z wdrażaniem europejskiego rozporządzenia metanowego. Jak zaznaczyła, choć niesie ono plusy środowiskowe, są problemy, w tym finansowy: kary przyczynią się do wzrostu kosztów działalności wydobywczej węgla i wytwarzania koksu.
Rozporządzenie wdroży przede wszystkim nowelizacja Prawa geologicznego i górniczego. – Robię wszystko, co mogę, aby ta ustawa była życzliwa górnikom węglowym. To jest możliwe, bo kraje członkowskie mają możliwość regulowania części kwestii według potrzeb, a Polska ma tu szczególne potrzeby – podkreśliła.
– Mam nadzieję, iż ta ustawa nie nałoży na państwa dużych obowiązków. Być może obowiązki będą liczne, ale koszty niekoniecznie: takie są moje oczekiwania – zadeklarowała minister apelując o kontakt z MP, w razie trudności wynikających z rozporządzenia metanowego.
Energia jądrowa
Odnosząc się do trwających procesów związanych z energią jądrową, która stanie się dostępna za jakiś czas, a także pozyskiwania zielonych źródeł energii Marzena Czarnecka podkreśliła, iż “zielona energia jest ważna, ale nie możemy zapomnieć całkowicie o energii z paliw kopalnych”. – To przez cały czas istotna część biznesu – stwierdziła minister.
Występujący również na konferencji po południu kierownik działu ds. transformacji przemysłowej w Dyrekcji Generalnej ds. Badań i Innowacji Komisji Europejskiej Jürgen Tiedje nawiązał do ogłoszonego 19 marca br. przez KE Planu Działania w zakresie Stali i Metali.
Jak wyjaśniał Tiedje, chodzi o to, iż KE musi przemyśleć na nowo, jakie ramy wsparcia mają być sformułowane dla węgla i stali – i w którą stronę KE chce iść naprzód. Wywiódł też, iż na tej podstawie muszą powstać propozycje ustawodawcze skierowane do rządów i do Parlamentu Europejskiego. Prace nad tym według sugestii KE powinny trwać do końca br.
– Z tego będą następstwa dla wszystkich, którzy są zainteresowani Funduszem Badawczym Węgla i Stali (RFCS). To jest wstępny moment, żeby rozpocząć szczegółową dyskusję – zasugerował Tiedje, przyznając potrzebę reformy narzędzia RFCS i sygnalizując pod kątem dyskusji nad temat organizację wydarzenia online w czerwcu br.
Konferencję “Europejski węgiel w okresie transformacji: od przemysłowej legendy do najnowocześniejszych badań dla przyszłości” współorganizowały Europejskie Stowarzyszenie Węgla Kamiennego i Brunatnego Euracoal i Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych. Gospodarzem była Jastrzębska Spółka Węglowa.
Celem wydarzenia miało być unaocznienie wpływu projektów wspieranych przez Fundusz Badawczy Węgla i Stali (RFCS) na sprawiedliwą transformację europejskich regionów węglowych i podniesienie świadomości nt. roli RFCS w regionalnej transformacji w kierunku celów Europejskiego Zielonego Ładu.