Mięso komórkowe

Mięso komórkowe jest wytwarzane poprzez hodowlę komórek in vitro. W 2013 roku powstał pierwszy burger, a następnie rozpoczęła się komercjalizacji tych produktów. Mięso in vitro wytwarzane jest z komórek zwierzęcych hodowlanych w pożywce wzrostowej w bioreaktorze. Według danych zgromadzonych przez Good Food Institute w porównaniu ze zwierzętami hodowlanymi hodowla mięsa z komórek może:

• Ograniczyć wpływ mięsa na klimat choćby o 92%;
• Zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza choćby o 94%;
• Zmniejszyć eksploatację powierzchni naszej planety do 90%;

Technika produkcji

Możemy wyróżnić dwie metody wytwarzania mięsa komórkowego. Pierwsza z nich to metoda rusztowań, nazywana inaczej „Scaffold-based technique”. Technika ta polega na wykorzystywaniu komórek macierzystych, które mogą lub pochodzą z różnych tkanek. Zasada tej techniki polega na namnażaniu na wspomnianym rusztowaniu embrionalnych mioblastów lub dorosłych komórek satelitarnych. Następnie komórki zasilane są odpowiednią pożywką w bioreaktorze. W taki sposób powstają miowłókna, które mogą być spożywane jak mięso.

Drugą metodą wytwarzania mięsa in vitro jest technika samoorganizacji, która nazywana jest także „Self-organizing technique”. Metoda ta polega na wyodrębnieniu eksplantatu z mięśnia zwierzęcia-dawcy, a następnie namnażaniu w pożywce.

Komórki macierzyste, które są wykorzystywane w badaniach pobierane są od zwierząt w rzeźni lub poprzez biopsję. Liczba pobranych komórek macierzystych dzięki biopsji cienkoigłowej jest niewystraczająca do komercyjnej produkcji mięsa komórkowego. Rozwiązaniem jest pobieranie większej ilości tkanek, tym samym proces ten wiążę się z uśmiercaniem zwierząt.

W zależności od rodzaju mięsa, proces ten trwa od 2 do 8 tygodni.

Mięso hodowlane w Singapurze

2 grudnia 2020 r. Singapur jako pierwszy kraj na świecie zatwierdził sprzedaż mięsa hodowlanego. Singapurska Agencja ds. Żywności zatwierdziła mięso in vitro uzyskane przez startup Eat Just z komórek kurczaka. Eat Just przez ponad dwa lata starał się o uzyskanie zgody Singapore Food Agency. Aby to zrobić, pomysłodawca musiał spełnić wymogi bezpieczeństwa żywności, a także przedstawić spójny proces produkcji kurczaka hodowanego z komórek pobranych od innego zwierzęcia.

Startup w swoje ofercie posiada także substytut jaja kurzego. Przed przystąpieniem do prac na stworzeniem mięsa komórkowego, skorzystał ze wsparcia w ramach programu rządowego “30 by 30”. Program ten umożliwia zwiększenie lokalnej produkcji żywności.

Produkt charakteryzuje się wysoką zawartością białka, a także bogatym składem aminokwasowym, nieobecnością antybiotyków, a także wysokim poziomem bezpieczeństwa mikrobiologicznego.

Status prawny

We wrześniu 2021 r. Singapurska Agencja Żywności przyznała CMO Esco Aster licencję na produkcję mięsa hodowlanego do produkcji komercyjnej. Następnie w październiku tego samego roku Departament Rolnictwa USA ogłosił nagrodę w wysokości 10 milionów USD dla Tufts University na utworzenie Narodowego Instytutu Rolnictwa Komórkowego. Również w tym samym czasie Izraelski Urząd ds. Innowacji ogłosił nagrodę w wysokości równej 69 USD w utworzenie czterech nowych konsorcjów publiczno-prywatnych, w tym jednego ukierunkowanego na hodowlę mięsa komórkowego. W listopadzie otwarto produkcję mięsa hodowlanego Upside Food o powierzchni około 50 tys. m². Z kolei w kwietniu ubiegłego roku rząd holenderski zainwestował kwotę 60 mln EUR w celu przyśpieszenia tworzenia ekosystemu wokół rolnictwa komórkowego. Następnie w październiku 2022 Mosa Meat ogłosił budowę kampusu zajmującego się hodowlą mięsa o powierzchni 77 m².

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r., termin „mięso” określa jadalne części zwierząt określonych poniżej:

• Domowych zwierząt kopytnych- bydła domowego, świń, owiec, kóz, hodowlanych zwierząt nieparzystokopytnych;
• Drobiu- ptactwa hodowlanego, w tym ptactwa nieuznawanego za domowe, ale hodowanego w charakterze zwierząt domowych, z wykluczeniem ptaków bezgrzebieniowych;
• Zajęczaków- królików, zajęcy szaraków i przeżuwaczy;
• Zwierząt łownych- dzikich zwierząt kopytnych i zajęczaków oraz innych ssaków lądowych, łowionych do celów spożycia przez ludzi i uznawanych za zwierzęta łowne na mocy adekwatnego prawa danego Państwa Członkowskiego, w tym ssaki żyjące na terytoriach zamkniętych w warunkach zapewniających im swobodę, zbliżonych do warunków, w jakich żyją zwierzęta łowne oraz dzikie ptactwo łowione do celów spożycia przez ludzi;
• Drobnej zwierzyny łownej- dzikich ssaków lądowych żyjących na wolności w ich środowisku naturalnym;
• Grubej zwierzyny łownej- dzikich ssaków lądowych żyjących na wolności w ich środowisku naturalnym, które nie podlegają definicji drobnej zwierzyny łownej;

Z kolei zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 853/2004 parlamentu europejskiego i rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. „produkty mięsne” to produkty przetworzone, uzyskane w wyniku przetworzenia mięsa lub dalszego przetworzenia takich produktów przetworzonych, co w konsekwencji powoduje utratę adekwatności mięsa świeżego na powierzchni przekroju.

Pod względem statusu prawnego mięso komórkowe znajduje się na granicy między mięsem a produktem mięsnym.

Polska

Trwają badania w laboratorium LabFarm. Badacze zaplanowali hodowlę wgłębną komórek w bioreaktorach, których całkowita objętość wynosi 200 dm³. Następnie zostaną opracowane procedury, które umożliwią przeniesienie procesu na skalę przemysłową. Kolejnym etapem będzie budowa centrum badawczego nowoczesnych technologii w Pionkach i uruchomienie linii pilotażowej. Terminem realizacji tego etapu będzie rok 2025.

AUTORZY:

Piotr Włodawiec – Radca prawny

Anna Pakulska – inżynier technologii żywności

W przypadku pytań, zapraszamy do kontaktu: [email protected]

Przeczytaj również:

CELOBIOZA – NOVEL FOOD

Novel food – prawo „nowej żywności”