Właściciele nieruchomości na terenie całego kraju mogą odetchnąć z ulgą, gdyż rząd wprowadza fundamentalne zmiany w systemie prawa budowlanego, które radykalnie uproszczą realizację większości inwestycji związanych z rozbudową oraz modernizacją posiadanych działek. Nowe regulacje oznaczają definitywny koniec z wielomiesięcznymi procedurami administracyjnymi oraz kosztownymi formalności dla znacznej części przedsięwzięć budowlanych, które dotychczas wymagały uzyskania pozwoleń na budowę lub złożenia skomplikowanych zgłoszeń budowlanych.

Fot. Warszawa w Pigułce
Rada Ministrów zatwierdziła nowelizację Prawa budowlanego, która wprowadza trzystopniową hierarchię inwestycji, zaczynając od tych całkowicie zwolnionych z jakichkolwiek formalności, poprzez te wymagające jedynie prostego zgłoszenia, aż po te przez cały czas wymagające tradycyjnych pozwoleń na budowę. Ta nowa klasyfikacja ma na celu drastyczne ograniczenie biurokracji oraz przyspieszenie realizacji inwestycji, szczególnie tych o charakterze przydomowym oraz gospodarczym, które stanowią zdecydowaną większość przedsięwzięć podejmowanych przez indywidualnych właścicieli nieruchomości.
Najważniejszą kategorię stanowią inwestycje całkowicie zwolnione z obowiązku uzyskiwania jakichkolwiek pozwoleń oraz składania zgłoszeń, co oznacza możliwość natychmiastowego rozpoczęcia prac budowlanych bez konieczności kontaktowania się z urzędami administracji architektoniczno-budowlanej. Do tej grupy zaliczają się przydomowe schrony ochronne o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej trzydziestu pięciu metrów kwadratowych, które mogą być budowane w odpowiedzi na rosnące zainteresowanie mieszkańców kwestiami bezpieczeństwa oraz ochrony cywilnej w obliczu współczesnych zagrożeń.
Właściciele działek otrzymują również możliwość budowy zadaszonych tarasów oraz pergoli o powierzchni nieprzekraczającej pięćdziesięciu metrów kwadratowych bez konieczności angażowania się w jakiekolwiek procedury administracyjne. Ta zmiana jest szczególnie istotna w kontekście rosnącej popularności spędzania czasu w świeżym powietrzu oraz rozwijania przestrzeni rekreacyjnych wokół domów jednorodzinnych, co stało się jeszcze bardziej aktualne po doświadczeniach pandemii oraz związanych z nią ograniczeniach mobilności.
Znaczące ułatwienia wprowadzono również dla właścicieli chcących budować prywatne obiekty sportowe oraz rekreacyjne na swoich działkach. Boiska sportowe, korty tenisowe, skateparki oraz inne podobne obiekty rekreacyjne będą mogły być realizowane bez konieczności uzyskiwania pozwoleń na budowę, co oznacza istotną oszczędność czasu oraz środków finansowych dla inwestorów zainteresowanych stworzeniem przestrzeni sportowych dla swoich rodzin.
Rewolucyjne zmiany dotyczą również budowy basenów oraz innych obiektów wodnych, które dotychczas wymagały skomplikowanych procedur administracyjnych. Baseny o powierzchni nieprzekraczającej pięćdziesięciu metrów kwadratowych, oczka wodne, fontanny oraz inne elementy małej architektury wodnej będą mogły być budowane bez konieczności składania jakichkolwiek zgłoszeń w urzędach, co znacznie uprości realizację tego typu inwestycji oraz zmniejszy związane z nimi koszty administracyjne.
Szczególnie istotne zmiany wprowadzono w obszarze instalacji związanych z odnawialnymi źródłami energii, co wpisuje się w szerszą strategię państwa mającą na celu zwiększenie wykorzystania zielonej energii oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych. Mikroinstalacje wiatrowe o wysokości nieprzekraczającej trzech metrów będą mogły być montowane bez jakichkolwiek formalności budowlanych, co oznacza możliwość szybkiego oraz taniego wyposażenia nieruchomości w alternatywne źródła energii elektrycznej.
Właściciele domów oraz działek zyskują również możliwość instalowania magazynów energii o pojemności do dwudziestu kilowatogodzin bez konieczności angażowania się w procedury administracyjne. Ta zmiana jest szczególnie istotna w kontekście rosnącej popularności instalacji fotowoltaicznych oraz potrzeby magazynowania wyprodukowanej energii na potrzeby wykorzystania w godzinach wieczornych oraz nocnych, gdy panele słoneczne nie produkują prądu.
Dla większych instalacji odnawialnych źródeł energii, takich jak turbiny wiatrowe o wysokości do dwunastu metrów, wprowadzono znacznie uproszczone procedury wymagające jedynie opracowania projektu architektoniczno-budowlanego, bez konieczności przechodzenia przez skomplikowane procedury uzyskiwania pozwoleń na budowę. Ta zmiana ma na celu zachęcenie właścicieli większych działek do inwestowania w instalacje o wyższej mocy, które mogą znacząco przyczynić się do zwiększenia lokalnej produkcji zielonej energii.
Rolnicy oraz właściciele gospodarstw rolnych otrzymują szczególnie korzystne regulacje dotyczące budowy infrastruktury wodnej niezbędnej do prowadzenia działalności rolniczej w warunkach nasilających się problemów z dostępnością wody oraz coraz częstszych okresów suszy. Zbiorniki na wodę opadową oraz roztopową o pojemności nieprzekraczającej trzydziestu metrów sześciennych będą mogły być budowane bez pozwoleń oraz bez konieczności opracowywania projektów budowlanych, co oznacza znaczące ułatwienie dla sektora rolniczego.
Ta zmiana jest szczególnie istotna w kontekście rosnących problemów z dostępnością wody do celów rolniczych oraz konieczności zwiększenia retencji wodnej na poziomie lokalnym. Możliwość szybkiej oraz tanniej budowy zbiorników retencyjnych pozwoli rolnikom lepiej radzić sobie z okresami suszy oraz efektywniej wykorzystywać zasoby wodne dostępne na ich gospodarstwach, co może przyczynić się do zwiększenia produktywności oraz sustainability sektora rolniczego.
Nowelizacja wprowadza również innowacyjny mechanizm kontroli budów określany mianem żółtej kartki, który ma na celu humanizację procesu nadzoru budowlanego oraz ograniczenie negatywnych konsekwencji dla inwestorów popełniających drobne błędy lub odchylenia od zatwierdzonej dokumentacji projektowej. W przypadku stwierdzenia istotnych odstępstw od dokumentacji technicznej, które nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa konstrukcji lub użytkowników, inwestor otrzyma oficjalne ostrzeżenie wraz z nakazem usunięcia wykrytych nieprawidłowości w określonym terminie.
Dopiero w przypadku ignorowania tego ostrzeżenia lub powtarzających się naruszeń organy nadzoru budowlanego będą wszczynały formalne postępowania administracyjne, które mogą skutkować nałożeniem kar finansowych lub nakazem wstrzymania prac budowlanych. Ten mechanizm ma na celu zmniejszenie liczby postępowań administracyjnych wszczynanych z powodu drobnych błędów technicznych oraz stworzenie bardziej partnerskiego podejścia do relacji pomiędzy inwestorami a organami nadzoru budowlanego.
Istotną zmianą jest również przesunięcie terminu obowiązkowego wprowadzenia elektronicznych dzienników budowy oraz cyfrowych książek obiektów budowlanych z pierwotnie planowanego terminu na koniec 2034 roku. To przesunięcie daje inwestorom oraz wykonawcom dodatkowe dziesięć lat na dostosowanie się do wymagań cyfryzacji dokumentacji budowlanej, co jest szczególnie istotne dla mniejszych firm budowlanych oraz indywidualnych inwestorów, którzy mogą potrzebować więcej czasu w zakup odpowiedniego sprzętu oraz przeszkolenie personelu.
W okresie przejściowym inwestorzy oraz wykonawcy będą mogli przez cały czas korzystać z tradycyjnej dokumentacji papierowej, co oznacza brak konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z zakupem systemu oraz sprzętu komputerowego niezbędnego do prowadzenia elektronicznej dokumentacji budowy. Ta decyzja uwzględnia realne możliwości finansowe oraz technologiczne różnych uczestników rynku budowlanego, szczególnie tych działających w mniejszej skali.
Wprowadzone zmiany mają również znaczący wpływ na procedury dotyczące budowy infrastruktury telekomunikacyjnej oraz energetycznej, która staje się coraz bardziej istotna w kontekście cyfryzacji gospodarki oraz rozwijania sieci szerokopasmowego internetu na obszarach wiejskich. Mniejsze instalacje telekomunikacyjne, takie jak stacje bazowe o ograniczonej mocy oraz infrastruktura wspierająca rozwój sieci 5G, będą mogły być budowane w ramach uproszczonych procedur, co powinno przyspieszyć rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej.
Sektor budownictwa mieszkaniowego również odniesie korzyści z wprowadzonych zmian, szczególnie w obszarze realizacji inwestycji deweloperskich oraz budowy domów jednorodzinnych. Uproszczenie procedur dotyczących budowy obiektów towarzyszących, takich jak garaże, altany ogrodowe, pomieszczenia gospodarcze oraz place zabaw, oznacza skrócenie całkowitego czasu realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz zmniejszenie kosztów administracyjnych ponoszonych przez deweloperów.
Zmiany w prawie budowlanym wpisują się również w szerszą strategię rządu mającą na celu pobudzenie aktywności inwestycyjnej oraz zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego poprzez eliminację barier biurokratycznych ograniczających przedsiębiorczość. Skrócenie czasu potrzebnego na uzyskanie niezbędnych pozwoleń oraz zgód oznacza szybsze uruchamianie inwestycji, co przekłada się na zwiększone zapotrzebowanie na materiały budowlane, usługi wykonawcze oraz inne produkty i usługi związane z sektorem budowlanym.
Szczególnie istotny wpływ na lokalną przedsiębiorczość może mieć uproszczenie procedur dotyczących budowy obiektów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną na małą skalę, takich jak warsztaty, magazyny oraz punkty sprzedaży o ograniczonej powierzchni. Możliwość szybszego rozpoczynania działalności gospodarczej może przyczynić się do zwiększenia liczby nowych przedsiębiorstw oraz wsparcia rozwoju lokalnych społeczności, szczególnie na obszarach wiejskich oraz w mniejszych miejscowościach.
Wprowadzone regulacje uwzględniają również specyficzne potrzeby różnych regionów kraju, szczególnie tych charakteryzujących się odmiennymi warunkami klimatycznymi oraz geograficznymi. Na obszarach górskich oraz nadmorskich właściciele nieruchomości będą mogli budować specjalistyczne obiekty dostosowane do lokalnych warunków, takie jak wiaty śniegowe, konstrukcje przeciwpowodziowe oraz obiekty wspierające turystykę lokalną, bez konieczności przechodzenia przez skomplikowane procedury administracyjne.
Nowe przepisy przewidują również ułatwienia dla realizacji inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej istniejących budynków, co jest szczególnie istotne w kontekście wzrastających cen energii oraz konieczności redukcji emisji gazów cieplarnianych. Instalacja systemów ocieplenia, wymiana okien oraz drzwi, montaż nowoczesnych systemów wentylacji oraz inne prace modernizacyjne będą mogły być realizowane w ramach uproszczonych procedur, co powinno zachęcić właścicieli do inwestowania w poprawę efektywności energetycznej swoich nieruchomości.
Dla sektora rolniczego oraz leśnego wprowadzono również specjalne regulacje dotyczące budowy infrastruktury wspierającej zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi. Obiekty służące przetwarzaniu biomasy, magazynowaniu płodów rolnych, hodowli zwierząt w systemach ekstensywnych oraz inne inwestycje wspierające rozwój zielonej gospodarki będą mogły być realizowane w ramach znacznie uproszczonych procedur, co może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności polskiego rolnictwa oraz leśnictwa.
Nowelizacja uwzględnia również potrzeby osób starszych oraz niepełnosprawnych poprzez uproszczenie procedur dotyczących budowy obiektów wspierających dostępność oraz bezpieczeństwo. Rampy, poręcze, platformy dla osób niepełnosprawnych, systemy alarmowe oraz inne instalacje zwiększające bezpieczeństwo oraz komfort użytkowania nieruchomości będą mogły być montowane bez konieczności angażowania się w skomplikowane procedury administracyjne.
Zmiany w prawie budowlanym oznaczają również istotne korzyści dla sektora turystycznego, szczególnie w obszarze rozwoju turystyki wiejskiej oraz agroturystyki. Właściciele gospodarstw agroturystycznych będą mogli budować dodatkowe obiekty noclegowe, miejsca rekreacji oraz infrastrukturę wspierającą działalność turystyczną bez konieczności przechodzenia przez długotrwałe procedury administracyjne, co może przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich oraz wsparcia lokalnej przedsiębiorczości.
Źródło: Radio ZET/PAP/Warszawa w Pigułce