Masz dwa etaty? Od 2026 roku możesz pracować na jednym i chorować na drugim

To jedna z najbardziej zauważalnych zmian, która bezpośrednio dotyczy wielu ubezpieczonych. Reforma obejmuje również zasady kontroli L4, uprawnienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz sposób działania lekarzy orzeczników w Polsce.

Reforma ZUS 2026 nowe zasady L4 i jednoosobowe orzekanie

Wprowadzana nowelizacja przebudowuje system orzecznictwa lekarskiego, eliminując trzyosobowe komisje funkcjonujące dotąd w drugiej instancji. Zastępuje je model jednoosobowy obowiązujący w obu etapach orzekania. Ma to ograniczyć liczbę opóźnień i uprościć formalności, które przez lata były jedną z głównych barier w wydawaniu decyzji. Projekt został przyjęty przez parlament, mimo iż część posłów postulowała zachowanie większego składu komisji.

Nowe zasady L4 w 2026 roku kiedy chorzy stracą zasiłek

Reforma doprecyzowuje, kiedy ubezpieczony traci prawo do świadczenia chorobowego. Utrata zasiłku nastąpi w sytuacji, gdy osoba na L4 wykonuje czynności sprzeczne z jego celem – w tym pracę zarobkową lub aktywności mogące opóźnić powrót do zdrowia. Dotyczy to wysiłku fizycznego, podróży rekreacyjnych czy innych działań niezgodnych z zaleceniami lekarza.

Jednocześnie, jeżeli pracownik ma kilka miejsc zatrudnienia, będzie mógł przez cały czas wykonywać obowiązki w jednym z nich, o ile nie koliduje to z przyczyną niezdolności do pracy wskazaną w zwolnieniu. Nowelizacja uznaje, iż różne typy pracy mogą mieć odmienny wpływ na stan zdrowia.

Kontrole zwolnień lekarskich ZUS zyska dostęp do dokumentacji medycznej

Zmiany zwiększają zakres kontroli, jakie polski Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie mógł prowadzić. ZUS będzie uprawniony do żądania dokumentacji medycznej od podmiotów wystawiających zaświadczenia lekarskie. Celem jest weryfikacja zasadności zwolnienia oraz ustalenie, czy ubezpieczony nie nadużywa L4.

W przypadku zasiłku opiekuńczego kontrola obejmie także ustalenie, czy w gospodarstwie domowym nie ma innych osób zdolnych do zapewnienia opieki choremu dziecku lub dorosłemu członkowi rodziny. Przepisy mają ograniczyć nienależne wypłaty świadczeń.

Wynagrodzenia lekarzy orzeczników ZUS podwyżki i nowe formy zatrudnienia

Reforma porządkuje zasady zatrudniania lekarzy orzeczników w Polsce, dopuszczając pracę zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej. Stanowiska kierownicze, takie jak naczelny lekarz ZUS i osoby nadzorujące proces orzeczniczy, będą obsadzane wyłącznie w ramach etatu. Jednocześnie przewidziano podwyżki wynagrodzeń zasadniczych orzeczników na poziomie około 25 procent.

Do wydawania orzeczeń w niektórych sprawach dopuszczono również fizjoterapeutów oraz pielęgniarki i pielęgniarzy, co ma zmniejszyć obciążenie lekarzy i przyspieszyć proces. Nowelizacja wprowadza także możliwość zatrudniania lekarzy bez tytułu specjalisty.

Centra orzecznicze ZUS jak zmieni się struktura systemu

Projekt zakłada utworzenie centrów orzeczniczych w oddziałach polskiego ZUS. Mają one odpowiadać za koordynację orzecznictwa, wydawanie decyzji i prowadzenie nadzoru. Cel to poprawa spójności działania instytucji, wyrównanie standardów między regionami oraz usprawnienie przepływu informacji. Centralizacja ma także ułatwić wdrażanie jednoosobowego modelu orzekania.

Nowelizacja zacznie obowiązywać 1 stycznia 2026 roku. Ubezpieczeni muszą liczyć się z bardziej szczegółową kontrolą sposobu korzystania ze zwolnienia oraz koniecznością przestrzegania zaleceń lekarza. Przepisy mają na celu ograniczenie nadużyć i poprawę przejrzystości systemu świadczeń chorobowych, który od lat wymagał uporządkowania.