Małachowski, Sołtyk, Kołłątaj – ślad Sandomierza w historii Konstytucji 3 Maja

3 tygodni temu

Zdjęcie: Sandomierz/ Obchody Uchwalenia Konstytucji 3 Maja / Fot. Grażyna Szlęzak - Radio Kielce

Sandomierz i dawne województwo sandomierskie odegrały znaczącą rolę w obradach Sejmu Wielkiego oraz w uchwaleniu Konstytucji 3 Maja w 1791 roku.

Dr hab. Mikołaj Getka-Kenig, przypomina, iż sejmiki, które wybierały posłów na Sejm Wielki, zbierały się wówczas w Opatowie. To właśnie tam wybrano wielu wybitnych przedstawicieli, w tym Stanisława Małachowskiego – reprezentanta powiatu opoczyńskiego, wchodzącego w XVIII wieku w skład Sandomierszczyzny.

Małachowski, niedługo po wyborze na posła, został marszałkiem Sejmu Wielkiego i odegrał kluczową rolę w uchwaleniu Konstytucji.

– Był postacią, która dążyła do porozumienia pomiędzy obozem królewskim a tzw. obozem patriotycznym, skupionym wokół Ignacego i Stanisława Kostki Potockich oraz rodu Czartoryskich – podkreśla dr hab. Mikołaj Getka-Kenig.

Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja dokument musiał zostać przyjęty przez wszystkie sejmiki w kraju. W tym kontekście dyrektor Muzeum Zamkowego przypomina o postaci Macieja Sołtyka – ostatniego wojewody sandomierskiego, który został wyznaczony przez króla do zadbania o akceptację ustawy zasadniczej przez sejmik sandomierski.

– Wojewoda, rezydujący na co dzień w Kurozwękach, odpowiadał za budowanie poparcia i wybór przedstawicieli sprzyjających reformom. W Bibliotece Jagiellońskiej do dziś zachowała się jego korespondencja z królem na ten temat – dodaje historyk.

W kontekście obchodów rocznicy Konstytucji warto również wspomnieć o Hugo Kołłątaju – choć nie był wówczas posłem ani senatorem, odegrał niezwykle istotną rolę intelektualną. Odpowiadał za wiele rozwiązań ustrojowych, które znalazły się w ustawie zasadniczej. Kołłątaj był proboszczem parafii w Krzyżanowicach pod Pińczowem. W Wiśniowej koło Staszowa znajdowała się rodzinna posiadłość Kołłątajów – pałac, który w ostatnich latach został odrestaurowany. W tamtejszym kościele spoczywa jego serce.