– Mieszkańcy województwa śląskiego długo czekali na ten moment. W poprzednich latach przepisy uchwały antysmogowej nakazywały eliminację najstarszych, najbardziej emisyjnych kotłów. Teraz, od 1 stycznia 2026 r. zakaz użytkowania obejmie już wszystkie kopciuchy, niezależnie od ich wieku. To właśnie te kotły na węgiel i drewno są głównym źródłem zimowego smogu. Ich wyeliminowanie to najważniejszy warunek trwałej poprawy zdrowia mieszkańców i jakości życia w naszym regionie – mówi Zdzisław Kuczma z Rybnickiego Alarmu Smogowego.Uchwała antysmogowa została przyjęta w kwietniu 2017 r. Poparły ją jednogłośnie wszystkie siły polityczne obecne w Sejmiku Województwa Śląskiego. Ta szeroka zgoda była wyrazem zrozumienia, iż jakość powietrza nie jest kwestią polityczną, ale fundamentem zdrowia publicznego. To był wielki sukces całego regionu – samorządów, ekspertów, organizacji społecznych i mieszkańców. Dziś, dziewięć lat później, widać wymierne efekty tej decyzji. Z danych zawartych w raporcie Europejskiego Centrum Czystego Powietrza wynika, iż poprawa jakości powietrza w latach 2018–2022 pozwoliła w województwie śląskim uniknąć ponad 12,5 tys. przedwczesnych zgonów oraz ponad 9 tys. nagłych hospitalizacji z przyczyn sercowo-płucnych. W debacie o antysmogowych regulacjach wciąż pojawiają się głosy sugerujące, iż stary kocioł węglowy to najbardziej popularny sposób ogrzewania domów. Nie potwierdzają tego dane Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). – W województwie śląskim 14,37% budynków jednorodzinnych jest ogrzewanych wyłącznie przez kotły pozaklasowe. To wciąż dużo, ale wyraźnie widać, iż większość mieszkańców już postawiła na czystsze źródła ciepła. Dlaczego? Bo to po prostu lepsze – dla zdrowia i domowego komfortu – mówi Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim.Największe problemy z wymianą starych kotłów dotykają mieszkańców małych gmin. W niektórych z nich choćby co trzecie źródło ciepła to przez cały czas kopciuch. To oznacza, iż lokalne władze zaprzepaściły ostatnie lata i nie wykorzystały szansy jaką dawał Program dotacyjny Czyste Powietrze. Małe gminy nie są jednak bez szans w tej walce. Udowadniają to Goczałkowice-Zdrój, gdzie – według CEEB – kopciuchy są głównym źródłem ciepła jedynie w 47 domach, co stanowi mniej niż 3% budynków jednorodzinnych. To nie przypadek, ale efekt wieloletnich, konsekwentnych działań antysmogowych – potwierdzony pierwszym miejscem w Polsce w rankingu programu „Czyste Powietrze” za 2022 rok.Czas kopciuchów w województwie śląskim dobiega końca. Już za sto dni ich użytkowanie będzie wykroczeniem. – Uchwała antysmogowa nie pozostawia wątpliwości: każdy, kto wciąż ogrzewa dom starym, pozaklasowym kotłem, musi go wymienić. To ostatni moment na działanie, by uniknąć stresu, kontroli i mandatu. Samorządy i programy wsparcia oferują realną pomoc. Na stronie czystepowietrze.gov.pl można sprawdzić, z jakiego dofinansowania można skorzystać i jak bezpiecznie przejść przez ten obowiązkowy proces zmiany źródła ciepła – podsumowuje Aleksandra Antes–Szewczyk z Pszczyńskiego Alarmu Smogowego.Skąd się bierze smog?Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest „niska emisja”, czyli spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych. Sytuację dodatkowo pogarsza spalanie złej jakości węgla w urządzeniach nie spełniających żadnych norm emisji spalin. Szacuje się, iż w kraju użytkowanych jest ok. 3 milionów takich „kopciuchów”. PALENIE DREWNEM TEŻ SZKODLIWE!Warto też odnieść się do często spotykanej opinii, iż drewno jest czystym, ”ekologicznym” paliwem. Jest to nieprawda. jeżeli chodzi o emisję zanieczyszczeń (PM2,5, WWA), drewno bywa porównywalne ze średniej jakości węglem – wiele jednak zależy od pieca czy kominka, sposobu spalania, konkretnego paliwa. Faktem jest jednak, iż np. w Warszawie dogrzewający się kominkami mieszkańcy zamożnych dzielnic oddychają często dużo gorszym powietrzem niż mieszkańcy ”blokowisk” ogrzewanych przez miejską sieć ciepłowniczą.Przekroczenia dopuszczalnych wartości występują najczęściej w okresie zimowym. Ma to związek ze zwiększoną emisją pyłu powstającego przy spalaniu paliw stałych w celach grzewczych, w szczególności pochodzącą z indywidualnego ogrzewania budynków. Według ocen wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska ten rodzaj emisji (91% wskazań) jest główną przyczyną występowania stężeń przekraczających dobowy poziom dopuszczalny. Podobnie jest w przypadku zanieczyszczenia benzo[a]pirenem – jako główne źródło wskazano indywidualne ogrzewanie budynków (96% wskazań).Materiał Polski Alarm smogowy , Śląski Alarm Smogowy